خطر سیل در تهران را چه کسی افزایش داد؟

مهدی زارع درباره‌ی افزایش خطر سیل در تهران در خبرآنلاین نوشت: از اوایل دهه هفتاد ساخت ویلا و برج‌های مسکونی در حاشیه شمالی استان تهران سرعت گرفت. همین اتفاق در مناطق یک تا ٥ و منطقه ٢٢ شهر تهران با خواست طبقه نوسرمایه دار و همراهی شهرداری های وقت دنبال شد.

جمعیت شهر تهران طی یک دهه با حدود یک میلیون نفر افزایش از هفت میلیون و ۹۰۰ هزار نفر در سال ٨٥ به حدود  ٩.٢ میلیون نفر  در سال ٩٧ رسید.

رشد جمعیت در پهنه شمالی تهران با  رشد طبقه نوسرمایه‌دار و افزایش تمایل به ساخت ویلا در محدوده ییلاقی شمال تهران از سوی برخی ثروتمندان تهرانی و همچنین ساخت خانه، ویلا و برج در محدوده جاده‌ها و دامنه‌های سیل‌خیز، گسل‌ها و دامنه‌های فعال از نظر زمین‌لغزش همراه شد. با رشد جمعیت در تهران، ثروتمندان ‌به اقامت در حومه تهران بویژه شهر لواسان و ساخت ویلا در محدوده زردبند، اوشان، فشم، میگون و شمشک برای استراحت در زمان تعطیلات علاقه‌مند شدند.

در این ناحیه، سیل‌های متعدد در محدوده رودخانه‌های کن، گلابدره ، میگون و زردبند رخ داده است که وقوع سیل در دهه ۳۰ و همچنین سیل  مرداد٦٦ وفروردین و تیر٩٤  نمونه‌هایی از این وقایع در این منطقه است. وقوع سیل در کن (شمال غرب تهران)، سیجان (شمال شرق کرج) و همچنین زیرآب در تیر٩٤موجب شد سیل‌های منطقه البرز بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. یکی از دلایل مهم وقوع سیل‌های سالهای٦٦و   ٩٤، ساخت بنا در ناحیه دامنه آبراهه‌ها و مخروط‌افکنه‌هاست که از مقایسه تصویر هوایی ثبت شده در سال ۱۳۳۵ با تصاویر امروزی  و نقشه گوگل می‌توان به توسعه ساخت و سازها در این منطقه طی ۶۰ سال گذشته پی برد. این تغییرات در هر بارندگی شدید می‌تواند به وقوع سیل‌های بعدی منجر شود. این در حالی است که در ناحیه زردبند هتل پنج ستاره و هفت طبقه در حریم رودخانه احداث شده  است. این ساختمان از اواخر سال ۹۰ در حال احداث بوده و مجوز احداث اولیه آن ۷۰۰۰ متر بوده که مراحل سفت‌کاری ۱۶ هزار متر بنای آن به پایان رسیده است. این هتل در حریم یکی از سرشاخه‌های رودخانه جاجرود واقع است و از نظر سلامت آب شرب تهران نیز تهدید منابع زیست شهر است. وقتی حریم رودخانه با ساخت بنایی با این مشخصات مورد تجاوز قرار می‌گیرد، زمینه سیل‌های بعدی در این رودخانه فراهم شده است.

امدادرسانی در همه مسیرهای پرتردد
در این ناحیه ییلاقی همواره با سختی و محدودیت همراه است. راه موجود برای تردد در این منطقه همان مسیر قدیمی تهران به شمشک است که در دهه دوم سده حاضر (۱۳۱۵ تا ۱۳۲۰) احداث و در پایان دهه ۴۰ با احداث تاسیسات ورزش اسکی و کوهنوردی با جاده‌ای صعب‌العبور به دیزین و ولایت رود (که در حال حاضر معمولا از آبان  تا خرداد سال بعد مسدود است) و در نهایت جاده چالوس متصل شده است. در همه روزهای تعطیل نوروز  و آخر هفته‌ها اگر دیرتر از ساعت ۶ بعدازظهر قصد عبور از این جاده را داشته باشید، در ترافیک سنگین میگون تا گلندوک (لواسان) ساعت‌ها معطل می‌شوید؛ البته از سال ۹۲ جاده اوشان به میگون در حال تعریض است که خود این مساله موجب ناپایداری‌هایی جدید بویژه در حد فاصل فشم تا میگون شده است. با احداث این همه بنا و هنگام ترافیک سنگین، سانحه‌ای طبیعی مانند زلزله یا سیل هم رخ دهد. پرسش این است که در چنین شرایطی، امدادرسانی و تردد در این جاده چگونه ممکن خواهد بود. بدون تردید بجز تردد با بالگرد نمی‌توان از وسیله‌ای دیگر برای انتقال مصدومان کمک گرفت. این منطقه به دلیل جذابیت گردشگری در زمستان، یکی از مهم‌ترین نواحی شمال تهران برای ورزش اسکی است. در سال‌های اخیر، بویژه سال ۶۷ و ۸۸، وقوع بهمن موجب تلفات کوهنوردان و ورزشکاران اسکی‌بازی شد که در حال تردد در این ناحیه بودند.

بسیاری از باغداران و کشاورزان و دامداران در منطقه لواسانات و اوشان و شمیرانات زمین‌ها و باغهای ی خود را به افرادی فروخته‌اند که بابت این زمین‌ها مبالغ قابل توجهی را پرداخت کرده‌اند. این افراد یا منطقه را به قصد تهران یا حاشیه‌های دیگر آن ترک کرده‌اند یا در همان منطقه و محدوده به عنوان سرایدار، نگهبان، کارگر یا کارمندان نوسرمایه‌دار جدید مشغول کار هستند. آنچه ساکنان دائمی این نواحی را به فروش زمین و باغ‌های خود تشویق کرده، پیشنهاد قیمت‌های بالا برای آنها بوده است؛ زمین‌هایی که در ناحیه سوهانک، سعدآباد ، کن، حصارک  شمشک، میگون، فشم، اوشان تا لواسان بسرعت به آپارتمان و برج و مرکز خرید تبدیل شده اند.

با افزایش سریع ریسک سوانح فاجعه‌بار طبیعی، با افزایش احتمال رخداد تلفات و خسارت زیاد در هر زلزله، سیل و زمین‌لغزش احتمالی بعدی و افزایش ریسک مخاطرات انسانی یا به عبارتی آسیب‌های ناشی از حاشیه‌نشینی مواجه ایم. این نوع شهرسازی ناپایدار به فاجعه ختم می شود.

انتهای پیام