اکبر نبوی از تاثیر سینما بر نشاط جامعه می‌گوید
اکبر نبوی منتقد سینمایی، درباره‌ی نقش سینما و تلویزیون در ایجاد شادی و نشاط در جامعه و جلوگیری از ابتذال هنر می‌گوید: ملودرام و کمدی در انبساط روحی جامعه موثر هستند.
این منتقد سینمایی به خبرنگار انصاف نیوز گفت: «شادی به طور تقریبی یک امر نسبی است همانطور که غم نیز امری نسبی است؛ در عین حال درجه‌ی تاثیرپذیری افراد از پدیده‌ها برای شاد یا غمگین بودن متفاوت است. این موضوع ساحت‌های متعدد و متکثری دارد، برخی از افراد در شرایطی شاد هستند و برخی در شرایطی دیگر. اگر معدل و متوسط نُرم اجتماعی، در ارتباط با شادی و غم را در نظر بگیریم، با نگاهی منطقی این معدل و متوسط به ما می‌گوید که هنر و بویژه دنیای تصویر و آثار سینمایی برای شاد بودن به جوامع کمک می‌کنند.»
نبوی در ادامه گفت: «نظر من این است که چند دسته اثر سینمایی می‌تواند به جوامع برای ایجاد و توسعه‌ی فضای شاد روحی کمک کند، بهتر است درباره‌ی این موضوع بجای شادی بگویم که آن اثار به انبساط روحی کمک می‌کند. من گمان می‌کنم که دو ژانر به طور کاملا مشخص در انبساط روحی مردم نقش‌آفرین هستند. یکی از این موارد، مجموعه‌ای از آثار کمدی در ژانرهای مختلف است. ما کمدی را به فراتر از یک ژانر تلقی می‌کنیم و به طور مثال می‌گوییم کمدی و پلیس، کمدی اکشن و چندین ژانر دیگر.»
این منقد سینمایی همچنین معتقد است: «نظرم این است که ملودرام دومین ژانری است که در انبساط روحی بسیار موثر است و به تخلیه‌ی روانی کمک می‌کند. البته آن ملودرام باید محکم و قوی باشد، نه یک نمونه‌ی سطحی و باری به هر جهت. اگر ما این دو ژانر مهم را برای ایجاد فضای مناسب به منظور انبساط روحی و تخلیه‌ی روانی درنظر بگیریم، می‌توایم به روشنی متوجه شویم که سینما و تلویزیون نسبت به این دو گونه‌ی سینمایی کم لطفی می‌کنند و به آن توجه نمی‌کنند و گویا از آن دو فاصله می‌گیرند.»
وی در ادامه گفت: «ممکن است گفته شود که سینما به طور مداوم در حال ساختن آثار کمدی است، اما من به ناچار باید در پاسخ بگویم که این آثار به طور عمومی کمدی نیستند. این آثار هجو و هزل هستند.»
نبوی در پاسخ به این سوال که «گاهی این هجو و فکاهی فیلم‌های سینمایی به زشتی‌ها در جامعه بیشتر دامن می‌زند و مثلا گاهی الفاظی از این آثار در جامعه باب می‌شود. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟» گفت: «موضوع به طور دقیق همین است. طنز جایگاه و ساحتی بسیار ارزشمند دارد. اگر بخواهیم نمونه‌هایی از طنز در سینما را مثال بزنیم «عصر جدید» چاپلین نمونه‌ای از آن است. این طنز فوق العاده خوب است. اگر با درصدهای از تسامح و سهل‌بینی به نمونه‌های داخلی نگاه کنیم، برای مثال «اجاره نشین‌های» داریوش مهرجویی طنز است، اما مایه‌های کمیک آن قوی‌‌تر از طنز آن است. اما کارهای چاپلین به طور عمومی طنز است، برای مثال «دیکتاتور بزرگ» نمونه‌ای طنزکمدی یا کمدی طنز است.»
وی درباره‌ی وضعیت کنونی سینما گفت: «ما در شرایط فعلی سینمای کشور با حجم زیادی از آثار هجو و هزل روبرو هستیم. اما جنس هجو و هزل نیز متفاوت است. عبید زاکانی در کلیات خود هجو دارد که بسیار فاخر است و ساحت و مرتبه‌ی بلندی دارد. متاسفانه، متاسفانه و متاسفانه دوستان بنده در حوزه‌ی سینما به این موضوع توجه نمی‌کنند که در ساخت یک اثر کمدی باید مولفه‌هایی را در نظر گرفت. ما چه در جامعه‌ی ایران و چه در جوامع دیگر زندگی بکنیم، باید حرمت سینما را نگه داریم. دوستان در حوزه‌ی سینما باید نگران و مراقب مرزهای اخلاقی باشند. ما نباید به هر قیمتی مردم را بخندانیم. البته من معتقدم، آنها می‌خواهند به هر قیمت پول در بیاورند و هدف خنداندن مردم نیست.»
این منتقد سینمایی ادامه داد: «به نظر من برخی از دوستان کثیف‌ترین رویکرد برای کسب درآمد را انتخاب کرده‌اند. شاید به اصطلاح برخی از بدترین شغل‌های اجتماعی نسبت به برخی از آثار سینمایی ساخته شده شرف داشته باشند.»
او در ادامه گفت: «بعضی از آثاری که ساخته می‌شوند ممکن است به ابتذال کشیده شوند اما نباید نیت آنها را زیر سوال ببریم، که آیا عامدانه این کار را کرده‌اند یا نه. شاید از حد و عهده‌ی آنها خارج است و یا اینکه درک و دریافت نازلی از کمدی دارند. اما برخی از کارها را که می‌بینیم، به طور کامل مشخص است که هدف از آن کسب و کار، تجارت است.»
وی درباره‌ی کسب و کار در سینما گفت: «من موضوع کسب و کار و درآمد را نفی نمی‌کنم، به هر حال سینما یک صنعت است. این خیلی خوب است که یک فیلم فروش خوبی داشته باشد و تهیه کننده و سرمایه‌گزار سود خوبی کسب کنند. اما بسیار بد است که برای کسب درآمد خیلی از مرزهای اخلاقی، فرهنگی و هنری را زیر پا بگذاریم و همچنین برای شرافت فرهنگ و هنر ارزشی قائل نشویم و هنجارهای اجتماعی را به طور مطلق نادیده بگیریم.»
نبوی درباره‌ی رونق سینما گفت: «من به رونق سینمای ایران علاقمندم و دوست دارم فیلم‌ها از هر ژانری فروش خوبی داشته باشد و سالن‌دار سود بکند.»
او در ادامه درباره‌ی تاثیر سینما بر مردم و جامعه گفت: «حتی مردم ساعتی از شبانه‌روز خود را فارغ از قیل و قال زمانه در سینما سپری کنند تا تمدد اعصابی کرده باشند. مردم با رویکرد فرهنگی و هنری اوقات فراغت خود را پر کرده باشند. حتی می‌توانیم بگوییم که این موضوع به باروری فرهنگ جامعه نیز کمک می‌کند. جامعه‌ای که پژمرده نیست و شادابی به فراوانی در آن جامعه پیدا می‌شود، به طور حتم در بسیاری از امور اجتماعی و فردی تحرک و بازدهی بیشتری دارد.»
این منتقد گفت: «من آنچه را که زیر سوال می‌برم فیلم‌هایی است که بسیاری از امور اصلی و شرافتمند را خدشه‌دار می‌کنند. متاسفانه تلویزیون نسبت به این مساله برای سال‌ها غافل است. آثار تلویزیونی به جای اینکه کمدی باشد، نوعی هجو سطح پایین و نامناسب است.»
وی درباره‌ی تاثیر منفی یا مثبت یک اثر سینمایی یا تلویزیونی گفت: «من به دلیل اینکه آمار دقیقی از این موضوع ندارم، به طور حتم نمی‌توانم بگویم که تاثیر منفی بیشتری دارد. اگر کمیت عددی آثار مبتذل افزایش یابد، ما باید درباره‌ی اثر آن بر جامعه نگران شویم. در حال حاضر به طور قطع نمی‌توانم درباره‌ی تاثیر منفی آن آثار قضاوت کنم که به طور حتم تاثیر منفی بیشتری دارند.»
او درباره‌ی پژمردگی اجتماعی گفت: «آثار سینمایی حتی مبتذل به اندازه‌ی خودشان در پژمردگی اجتماعی نقش دارند، ما نمی‌توانیم همه‌ی سهم را به آنها اختصاص دهیم. بخشی از این پژمردگی که در لایه‌های اجتماعی وجود دارد و ربطی به سینما ندارد. بخشی از این پژمردگی مربوط به ناکارآمدی‌های اقتصادی دولت‌ها می‌شود. به طور مثال خانواده‌ای که یک دختر یا پسر بیکار دارد و رفته رفته از سن ازدواج فاصله می‌گیرد، همه‌ی اعضای آن خانواده تحت فروبستگی روحی هستند. آن خانواده به طور حتم از شادی و نشاط فاصله می‌گیرد. همچنین اختلاف طبقاتی نیز باعث فرورفتگی جامعه در فروبستگی می‌شود. جامعه غم زده شده و این فشارها اثرگذار است.»
انتهای پیام
