اظهارات خاتمی و عبور از تحریم انتخابات
روزنامه‌ی سازندگی نوشت: «در انتخابات مجلس چه باید کرد؟» این سوالی است که کم‌وبیش این روزها مطرح است. اخیرا سیدمحمد خاتمی در دیداری که داشته، در یک پیام مستقیم از اصلاح‌طلبان خواسته است که از سخن گفتن درباره‌ی تحریم انتخابات پرهیز کنند. او تاکید کرده است که باید در انتخابات مجلس که پایان امسال برگزار می‌شود، مشارکت کرد. با این حال نظرات مختلفی این روزها از سوی اصلاح‌طلبان بیان می‌شود. سعید حجاریان واضع نظریات سیاسی برخی از اصلاح‌طلبان از مشارکت مشروط در انتخابات سخن گفته بود و بهزاد نبوی سیاستمدار سیاسی از همراهی دولت و شرکت در انتخابات صحبت کرده بود. حسین مرعشی نیز ایده‌ی بازسازی جبهه اصلاحات برای شرکت در انتخابات را مطرح کرده است. بدین ترتیب با اینکه اسفندماه زمان برگزاری انتخابات است، چگونگی حضور جبهه اصلاحات در انتخابات مجلس، با توجه به فرصت ۸ ماهه باقی‌مانده تا آن، هر روز از دیدگاه جدیدی مورد توجه قرار می‌گیرد.در این بین چهره‌های موثر اصلاح‌طلب، ضرورت حضور اصلاح‌طلبان و حتی مردم ناراضی پای صندوق رای را مورد تاکید قرار داده‌اند. در این اظهارات اعلام شده که «نباید اصل انتخابات را زیر سوال برد»؛ در عین حال نحوه تایید صلاحیت افراد توسط شورای نگهبان مورد توجه قرار گرفته است.در این رابطه، چهار فعال سیاسی اصلاح‌طلب نظر خود را در این رابطه بیان کرده‌اند.
*هشدار به مردم و اصلاحات
محمدجواد حق‌شناس/عضو حزب اعتماد ملی
آقای سیدمحمد خاتمی اخیرا درخواست کردند که اصلاح‌طلبان و مردم ناراضی پای صندوق رای بیایند. در این رابطه ابتدا باید گفت که تاکید و توجه درخواست اخیر آقای خاتمی برای حضور در انتخابات پیش‌رو، مجموعه و حقیقت بزرگی به نام «ایران» است. به هرحال یکی از نگرانی‌های که امروزه احساس می‌شود این است که انسجام ملی در پاره‌ای از موارد ممکن است در معرض آسیب و تهدید جدید قرار گرفته باشد.
یک کشور و واحد سیاسی که امروز در قالب دولت-ملت مورد توجه قرار می‌گیرد، شامل تاریخ، فرهنگ، مردم و حاکمیت آن است که همگی این عنصر را تشکیل می‌دهند. هرچند به نظر می‌رسد در این مقطع تاریخی ما شاهد یک گسست بین مردم این سرزمین و گذشته تاریخی و فرهنگ‌شان هستیم که به دلیل برخی دلخوری‌ها و نگرانی‌ها مورد تعرض قرار گرفته و آسیب دیده است.
با این تفاسیر شاید مهمترین عنصر پیونددهنده مردم با این مجموعه‌ها سازوکاری به نام انتخابات است که می‌توان گفت انتخابات ملاتی است که اضلاع اصلی و جدی این موضوع را به هم مرتبط می‌کند لذا اگر ما از عنصر انتخابات غفلت کنیم، لطمات جبران‌ناپذیری به کشور متحمل خواهد شد که غیر‌قابل جبران است. از سویی بخش‌هایی از حاکمیت علاقه‌مند به مطرح کردن بحث حضور حداکثری در فضای انتخابات نیست. آنها بر این باورند که پیروزی‌شان در گرو مشارکت حداکثری نیست بلکه اگر مردم از صندوق‌های رای رویگردان شوند، آنها مجددا پیروز خواهند بود. با این رویکرد طبیعتا تلاش می‌کنند حضور حداکثری در انتخابات یا محقق نشود یا از وقوع آن اسقبال نمی‌کنند. بنابراین آقای خاتمی با زبان اشاره این نکات را یادآوری کرده‌اند و هشدار داده‌اند که اصلاح‌طلبان و مردم باید قدرت انتخاب داشته باشند.
*چک سفید‌امضاء ندهیم
علی تاجرنیا/عضو حزب اتحاد ملت ایران اسلامی
سخنان اخیر آقای خاتمی سخنانی استراتژیک، مهم و در راستای حرکت‌های اصلاح‌طلبانه است. ایشان اخیرا ضمن دعوت برای حضور در انتخابات تاکید کرده‌اند که اصلاح‌طلبان به هر قمیتی پای صندوق‌های رای نمی‌آیند کما اینکه از شورای نگهبان و نهادهای ناظر خواسته‌اند شرایط برگزاری یک انتخابات آزاد و عادلانه فراهم شود. طبیعی است که آقای خاتمی به عنوان رهبر جریان اصلاحات تغییرات مسالمت‌آمیز و اصلاح‌طلبانه را دنبال می‌کنند اما قطعا جای این بحث هم باز است که اگر شرایط برای برگزاری انتخابات مناسب فراهم نباشد طبیعتا ما به هر قیمتی در انتخابات شرکت نخواهیم کرد چراکه وظیفه قطعی حضور نداریم اما به‌طور طبیعی از روش‌های دیگری هم تمسک نخواهیم جست.
بر همین اساس، سخنان اخیر آقای خاتمی از این جهت مورد توجه و مهم است که شاید برخی تصور کنند اگر اصلاح‌طلبان به هر دلیل در انتخابات شرکت نکنند، قصد دارند به نیروهای وادی برانداز و مخالف جمهوری اسلامی تبدیل شوند درحالی که به هیچ عنوان چنین چیزی نیست. قطعا اصلاح‌طلبان به نحوی استراتژیک به دنبال ایجاد اصلاح از طریق صندوق‌های رای هستند و قطعا ترجیح می‌دهند این پروسه در یک انتخابات آزاد با حضور همه سلایق اتفاق بیفتد. با این حال اظهارات آقای خاتمی چک سفید‌امضاء به شورای نگهبان و نهادهای اصولگرا هم نیست که هرگونه رفتاری داشته باشند.
واقعیت این است که در انتخابات گذشته جبهه اصلاحات از منتخبین خود ضربه خورد به همین دلیل گفتمان اصلاح‌طلبان در حال حاضر این است که به‌هیچ‌عنوان وارد پروسه‌ای نشوند که نتوانند از منتخبین خود دفاع کنند. در مجلس دهم و توسط اعضای فراکسیون امید شرایطی پیش آمده که اکنون تقریبا اکثر جریان‌های اصلاح‌طلب حاضر به دفاع از عملکرد این فراکسیون نیستند. بخش عمده مسئله این است که عمده نفراتی که به مجلس راه پیدا کردند الزاما تمام ظرفیت جریان اصلاح‌طلب نبودند و جبهه اصلاحات از سر ناچاری با این گزینه‌ها در انتخابات حضور پیدا کرد.
من معتقدم اگر قرار است مجلسی به اسم اصلاح‌طلبان تمام شود بهتر است که اصلاح‌طلبان از ظرفیت‌های واقعی خود استفاده کنند چون در غیر این صورت انتظارات مردم برآورده نخواهد شد. واقعیت این است که طرفداران اصلاحات نقد جدی به عملکرد و تاکتیک‌های اصلاح‌طلبان در دو انتخابات اخیر ریاست جمهوری و مجلس دارند و منتقد شیوه حضور به هر شکل هستند لذا فکر می‌کنم حتما به خاطر هویت‌بخشی جریان اصلاح‌طلبی و به‌دست آوردن اعتماد عمومی نیاز داریم که در این دوره انتخابات با یک مرزبندی مشخص و با خواسته‌های شفاف‌تری به عرصه وارد شویم.
*پیام‌های روشن مردم
محمود میرلوحی/عضو شورای شهر تهران
واقعیت این است که بعد از برگزاری سه انتخابات اخیر، مردم پیام‌های روشنی به نظام و مدیریت کشور دادند. اینکه اعلام کردند که خواهان اصلاح شرایط هستند و راه حل را از مسیر رای و انتخابات می‌دانند. در عین حال با وجود ادعاهایی که دولت‌هایی همچون امریکا و براندازان و سلطنت‌طلبان دارند، اما آنها جایگاهی در آرایش سیاسی کشور ندارند. از سویی احساس می‌شود که به پیام انتخابات توجه کافی نمی‌شود. می‌بینیم در انتخابات مجلس خبرگان مردم با شفافیت رای می‌دهند و مرحوم هاشمی به عنوان سردمدار این انتخابات شناخته می‌شود اما در زمان انتخابات هییت رییسه این مجلس باز آقای جنتی رئیس مجلس خبرگان می‌شود. در انتخابات مجلس هم ماجرا به همین نحو است یعنی ۱۶۷ نفر از طریق لیست امید به بهارستان راه پیدا می‌کنند اما بعد از ورود به مجلس، این افراد گویی با لیست امید نیامده‌اند. مجموعه این مسائل باعث شد شور و هیجان مردم تبدیل به تجمعاتی در دی ماه ۹۶ شود. با این تفاسیر به نظر می‌رسد نیاز به یک تجدیدنظر جدی وجود دارد تا اعتماد سابق مردم بازگردد. ممکن است بعضی‌ها تصور کنند اصلاح‌طلبان به عرصه انتخابات ورود نکنند هم اتفاقی نمی‌افتد. این افراد همیشه منتظر عقب‌نشینی اصلاحات بوده‌اند اما مسئله رای و حضور مردم را نمی‌توان با این علایق و سلایق جناحی و گروهی تحت‌الشعاع قرار داد.
به هرحال باید به قاطبه سلیقه جامعه هم توجه کرد و سازو کار برگزاری انتخابات را بر همان نحو بنا کرد.
*آلترناتیو جایگزین چیست؟
سید شهاب‌الدین طباطبایی/عضو حزب ندای ایرانیان
آقای خاتمی مجددا در سخنانی موضع همیشگی خود را به عنوان یک اصلاح‌طلب دلسوز مطرح کرد. ایشان همواره رای دادن و انتخابات را راه درست می‌داند. رای معروف دماوند هم از جنس همین است. ضمنا برای سیدمحمد خاتمی اقتدار کشور در مقابل فشار آمریکایی‌ها و تحرکات براندازها اولویت دارد. سوال اساسی از دوستانی که می‌گویند نباید در انتخابات شرکت کرد این است که چه برنامه جایگزینی دارند؟ اگر قرار است در انتخابات شرکت نکنیم، پله بعدی سیاست‌ورزی اصلاح‌طلبانه را چه می‌دانند؟ آلترناتیو عدم شرکت در انتخابات چه خواهد بود؟
قبول دارم تا اینجا مردم بیش از قدرتمندان، دولتمردان و سیاستمداران فداکاری کرده‌اند و نیروهای اجتماعی و سیاسی به‌ویژه جوان‌ترها سر خورده و ناامید شده‌اند؛ اما راهش کنار کشیدن بی‌هیچ قیمتی نیست. اگر آقای خاتمی از فداکاری می‌گوید، او همان کسی است که اصلاح‌طلبان سال‌هاست از سرمایه اجتماعی و مقبولیتش هزینه کرده‌اند. از مزایای قدرت بهره برده‌اند و مضارش به پای خاتمی نوشته شده. امروز لازم است همه کسانی که کشور را به نقطه فعلی رسانده‌اند توضیح دهند راه حلشان برای حل مسائل چیست. پیش‌فرض این توضیح آن است که با صداقت وضع موجود را بپذیرند، با این توضیحات شاید مردم هم قانع شوند، یا حداقل به آینده امیدوار شوند و آن وقت در عرصه سیاست و انتخابات حضوری داشته باشند. روزگاری و در سال ۸۳، دانشجویان در دانشگاه از سر دلسوزی سخنان تندی علیه او مطرح کردند و بحث عبور از خاتمی و خروج از حاکمیت هم قبل از آن مطرح شد. اما واقعیت این است که در طول آن سال‌ها تحریم انتخابات، خروج از حاکمیت، قبلا همه امتحان شده و نتیجه، به وجود آمدن شرایط سال‌های ۸۴ تا ۹۲ در کشور بوده است. این موضوع باید مورد توجه کسانی باشد که روزگاری عبور از خاتمی را مطرح کردند و امروز تحریم صندوق رای را پیش می‌کشند. دقت کنیم که علت بخشی از ناامیدی و سرخوردگی‌مان از عدم‌تحقق وعده‌هایی است که در طول این سال‌ها صورت گرفته، راهش عدم حضور نیست، استمرار اصلاحات و منحل نشدن مردم منوط به ایستادگی است. اصلاح‌طلبی شامل طیف گسترده با تفاوت دیدگاه زیاد است، یک سر طیف به حضور بی‌قید و شرط در انتخابات معتقد است، یک سر دیگر به چیزی شبیه تحریم. اتفاقا آقای خاتمی برای نخستین‌بار صراحتا عهده‌دار رهبری جریان اصلاحات شده. تکلیف انتخابات را ماه‌ها قبل از برگزاری روشن کرده، ضمن آنکه نقدهایش به وضع موجود را هم شفاف بیان کرده است. واکنش‌ها به صحبت‌های آقای خاتمی را که دیدم فهمیدم اصلاحات غیر از اینکه تدریجی و سخت است فحش‌خورش هم ملس است.
انتهای پیام
