چرا طب خرافه رواج می یابد؟

مهدی اسفندیار، فعال رسانه‌ای حوزه بهداشت و درمان در یادداشتی تلگرامی با عنوان «چرا طب خرافه رواج می یابد؟» نوشت:

بسیارند مردمی که هر روز از پزشکی نوین ما دور شده و وارد طب خرافه می شوند که متاسفانه به نظر می رسد به شکل معناداری این آسیب در حال شیوع است از نفی واکسن تا …. در قرن ۲۱ در کشور ما تبلیغ می شود.

اما بر خلاف نظرات مبتنی بر دیدگاه های کاملا صنفی گرایانه و دگمی که برخی از صنفی گرایان پزشکی مطرح می کنند؛ معتقدم شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می دهد یکی از دلایل اصلی گرایش مردم به طب خرافه نوع طبابت و آفتهایی است که در سیستم درمانی ما وجود دارد که موجب کاهش اعتماد عمومی شده است‌.

طب نوین ما با قدمت ۱۰۰ ساله عموما از طب فرانسه منشا گرفته و هنوز برخی از اصطلاحات پزشکی توسط پزشکان قدیمی با عبارات فرانسوی ادا می شود. طب نوین به پشتوانه ی پزشکان با سواد و بسیار مردمی وقتی وارد ایران شد در کمتر از چند دهه توانست چنان سریع ذهنیت جامعه ی آن روز را که به شدت سنتی بوده و کمتر اهل مطالعه بودند تغییر دهد که موجب شگفتی است.
طب نوین دهه ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۰ را باید دارای ویژگی های خاص زیر دانست.

۱_ این طب با جیب مردم به شدت سازگار است.

۲_ با معاینات دقیق و متکی بر شرح حال، عمدتا تصمیم در همان زمان ویزیت بیمار گرفته می شود و در آن خبری از ارجاع های متعدد بیماران به انواع و اقسام آزمایشها نیست.

۳_ خبر چندانی از بیمارستان های خصوصی و جراحی ها زیبایی و سهام فروشی و تجارت پروتزها و…. نیست

۴_در این دوره نظام پرداخت در بیمارستان های دولتی حقوق ثابت است و خبری از کارانه نیست.

این طب با همت بزرگانی چون قریب و عدل و نفیسی و… خیلی سریع موفق می شود حتی ذهنیت عموم جامعه را تغییر دهد که امری بسیار حیاتی است زیرا باور های چندهزارساله ی مردم را تغییر داده است و سبک نوین را در کشور مستقر گرده است.

اما طب نوین ایران در دوره بعد یعنی از سال۵۰ به بعد به تدریج (خصوصا بعد از جنگ سال ۶۸ )وارد دروازه ی طب تجاری می شود که میشود این تغییرات را به وضوح دید:

۱_انگیزه های قوی تجاری و کسب درآمد وارد حوزه پزشکی می شود رقابت های صنفی اوج می گیرد،بیمارستانهای خصوصی افزایش می یابند بسیاری از پزشکان دو و چند شغله می شوند (مثل بسیاری از صنوف دیگر و همینطور افراد جامعه) پزشکان نیز وارد رقابت اقتصادی می شوند،طب در این دوره پزشکی عمومی را به شدت تضعیف نموده و وارد حوزه های بسیار پرخرج تخصص سالاری و فوق تخصص سالاری می شود و شرح حال و معاینات بالینی و کارتیمی و مشورت اعضای تیم درمان با یکدیگر که از اساسی ترین خاصیت طب نوین در دنیاست به حاشیه رانده می شود و اوج فاجعه آنجا دیده می شود که در کنار ضعف های برشمرده شده؛نقش مهم داروسازان در درمان نادیده گرفته می شود و داروی بیمار و حتی آزمایشات رادیولوژی و سی تی اسکن و… متاسفانه بدون مشورت نوشته میشود و این طب تا حد غیرقابل باوری به مصیبت خود ارجاعی و هزینه تراشی و.. مبتلا می شود.

۲_ در این برهه حضور پزشکان در بساز و بفروش و سهامداری و سیاست و تجارت و واردات دارو و تجهیزات پزشکی و سهام داری مراکز تصویربرداری و…‌ اوج گرفت. در کنار این رویدادها متاسفانه طب نوین ما نتوانست بسیاری از مولفه های مهم رعایت و تضمین حقوق بیمار را از طب غربی وارد کند، بطوریکه راهنماهای بالینی و پرونده الکترونیک سلامت و منع خودارجاعی و منع فعالیت همزمان پزشکان در بخش دولتی و خصوصی و منع تعارض منافع و پزشک خانواده و نظام ارجاع که تضمین کننده حقوق مردم هستند و چندین دهه است که در دنیا اجرا می شود در سیستم درمانی ما راه به جایی نبردند و نتیجه رویش پدیده هایی مثل ویزیت های زیر ۳ دقیقه ای و ارجاع بیماران به بخش خصوصی و پورسانت و… در سیستم درمانی ما بود و هست و اکنون طب نوین ما بسیار گران است(برای جیب مردم) و مسیر درمانش بخاطر تجویز انواع و اقسام‌آزمایشات طولانی است، بطوریکه یک ویزیت ساده بیمار قلبی ممکن است موجب چندین میلیون هزینه در مطب شود؟!

۳_ از نقدپذیری فاصله گرفته و در مواجهه با انتقادات رسانه ای،خشونت کلامی به خرج میدهد ومتاسفانه با وجود ناکاستیهای اساسی که حتی پیشکسوتان این طب بارها آنها را متذکر شدند اما بسیاری از فعالان صنفی این طب همچنان توپ ناکارامدی ها را در زمین رسانه و بیمه و…می اندازند و در منصفانه ترین حالت سعی می کنند با توجیه بسیاری از ناسامانیها با عبارت “اندکی از پزشکان”از پذیرش لزوم اصلاح فرایندهای معیوب سر باز زنند و صد البته که از اقدام عملی برای همان اصلاحات جزیی مورد قبول هم خبری نیست.

۵_رقابت صنفی با گروههای دیگری چون پرستادی و پیراپزشکی نیز از دردسرهای بزرگ دیگر طب نوین در برهه کنونی است.

این طب درحال حاضر درارتقای اعتبار خود دچار مشکل است و معتقدم در بستر آسیب های بر شمرده طبیعیست که طب خرافه بتواند خوب رشد کنند و میدان دار شود؟

انتهای پیام