پاسخ مثبت است: ازدواج موقت
پاسخ‌های کدیور به عضو هیات علمی دانشگاه آزاد: روابط پنهانی دختر و پسر حرام است
محسن کدیور، اسلام پژوه ایرانی و مدرس دانشگاه دوک آمریکا که از شاگردان آیت الله منتظری است در یادداشتی در سایت خود با عنوان «روابط دختر و پسر / پاسخ به پرسش‌های دکتر حسن محدثی گیلوایی جامعه شناس» [و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی]، نوشت:
تعیین تکلیف ارضای غریزه جنسی خارج از ازدواج امری بینارشته‌ای است که از منظر اسلامی و شیعی فقه هم یکی از این رشته‌هاست، در کنار پزشکی، روانشناسی، جامعه شناسی، و حقوق. بنابراین أولا فقه در این امر دخیل است، ثانیا انحصاری به فقه ندارد.
مهمترین حوزه شبه مناسک أمور جنسی است. بحث از شرایط عقد ازدواج و طلاق در بخش معاملات طبقه بندی می‌شود، یا حداقل می‌توان گفت توقیفی نیستند و عقل عرفی در آنها دخالت دارد. اما اصل أمور جنسی حریمی دارد که یک مسلمان موظف به رعایت آن است.
آیا در فقه شیعی راه چاره‌ای برای این مسأله وجود دارد یا خیر؟
پاسخ مثبت است. «ازدواج موقت» می‌تواند چنین راه چاره‌ای باشد، البته با اصلاحاتی:
اول، مرد متأهل مجاز به ازدواج موقت نیست مگر با اجازه کتبی و رسمی همسر دائم و مجوز دادگاه که مربوط به شرایط اضطراری می‌شود.
دوم، در ازدواج موقت همانند ازدواج دائم مهریه را لازم و رکن عقد نمی‌دانم، بلکه آنرا مستحب و هدیه‌ای از جانب مرد به زن می‌دانم. البته زن می‌تواند عقد ازدواج را منوط به آن کند.
سوم، ازدواج دائم و موقت نباید پنهانی صورت گیرد و اطلاع خانواده دختر و پسر لازم است. خلوت کردن دختر و پسر یعنی روابط به شکل پنهانی حرام است.
داشتن دوست دختر برای پسر و دوست پسر برای دختر به شرط اولا اطلاع خانواده، و ثانیا به شرط اینکه این دوستی به خلوت و روابط پنهانی نیانجامد و در حد رفت و آمد و گفتگو و معاشرت عادی باشد مجاز است.
اما اگر دختر و پسر بخواهند خلوت کنند (روابط جنسی و مقدمات آن) شرعا منوط به عقد ازدواج است. عقد ازدواج می‌تواند دائم یا موقت باشد.
عقد ازدواج موقت سه چیز بیشتر لازم ندارد:
– رضایت دختر و پسر،
– اطلاع والدین،
– انشای عقد که خود دختر و پسر هم می توانند انجام دهند.
مکتوب کردن عقدنامه برای عوارض حقوقی و فقهی بعدی الزامی است.
ازدواج موقت کلیه مزایای دوستی سالم دختر و پسر را دارد بدون اینکه مضار آنرا داشته باشد.
همچنانکه با موعظه اخلاقی صرف نمی‌توان غریزه سرکش جنسی را تنظیم کرد با توصیه فاقد ضمانت حقوقی (دوستی هدایت شده بین نوجوانان و جوانان) هم نمی‌توان این مشکل را حل کرد. مساله انضباط حقوقی رقیقی نیاز دارد: ازدواج موقت در مرحله خلوت کردن.
پرسش‌های محدثی گیلوایی
حسن محدثی گیلوایی جامعه شناس و حسن عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی چند روز قبل در کانال تلگرامی خود نوشته بود:
روابط دختر و پسر: پرسش محدّثی
سرور گرامی جناب آقای دکتر محسن کدیور
سلام و عرض ادب!
ضمن آرزوی سلامتی و شادی برای شما و توفیق روزافزون در مسیر روشن‌گری، تقاضا دارم به پرسش‌های زیر در باب رابطه‌ی نوجوانان دختر و پسر با یک‌دیگر پاسخ بدهید و نظر فقه شیعی را از دیدگاه خود در باب چنین مسأله‌‌ای روشن نمایید! بنده حدود یک دهه است که در حوزه‌ی جامعه‌شناسی خانواده کار می‌کنم و یکی از مهمترین پرسش‌هایی که مخاطبان محترم از بنده می‌پرسند، مربوط به نیاز جنسی نوجوانان است. با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی‌ای که در آن زیست می‌کنیم، پیشنهاد بنده به مخاطبان “دوستی هدایت‌شده”ی دختران و پسران نوجوان است. تقاضا دارم پرسش یک مخاطب و پاسخ بنده را به ایشان مطالعه فرمایید و مرقوم بفرمایید که:
1) در فقه شیعی آیا راه چاره‌ای برای این مسأله وجود دارد یا خیر؟
2) آیا چنین موضوعی در فقه شیعی یا حتّا فقه اسلامی (به‌طور کلّی) سوابقی دارد؟
3) نظر شما در باب گزینه‌ی “دوستی هدایت شده‌ی بین نوجوانان” چیست؟
4) آیا اصلاً لازم است نظر فقه در این‌گونه موارد (موارد نامربوط به فروعِ فروع) پرسیده شود؟
قاعدتاً حضرت عالی توجه دارید که صرف دعوت به تقوا و پاک‌دامنی نمی‌تواند راه‌گشای حل مسأله باشد و می‌بایست برای نیاز جنسی نوجوانان چاره‌ای عملی فراتر از توصیه‌های اخلاقی (که بعضاً منجر به سرکوب نیاز نوجوانان و تزریق احساس گناه در آنان می‌شود) اندیشید.
در ضمن، پیش از این از طریق دانش‌جویان‌ام چند باری زحمت داده‌ام و حضرت عالی با رویی گشاده به پرسش‌های آنان درباره‌ی شادی و نیز موسیقی پاسخ گفته‌اید. از شما به‌خاطر بزرگواری و عنایت‌تان صمیمانه قدردانی می‌کنم! با اجازه‌ی شما، پاسخ‌تان را به این پرسش‌ها (هر چه باشد) در کانال خود (زیر سقف آسمان) انتشار عمومی خواهم کرد تا به اطّلاع تمامی مخاطبان برسد. موافقت یا مخالفت شما با پیشنهاد بنده می‌تواند راه‌گشای بحثی نوین و آموزنده برای همه‌ی ما باشد.
عزّت، سلامت، و سعادت شما را از خدای بزرگ خواستارم!
حسن محدثی گیلوایی
6 دی 1398
انتهای پیام
پسران و دختران منتظر ننشستند که فقه و فقها برایشان تعیین تکلیف کنند خودشان هر کاری دلشان بخواهد می کنند . نمی دانم چرا فقها همیشه دیر می رسند ( البته شبیه فرهنگستان زبان و ادب ) . ایکاش مساله خانه های عفاف یا نکاحکده یک جوری حل می شد. متاسفانه روابط نامشروع میان دختر و پسر مجرد که سهل است بلکه میان زنان و مردان متاهل روزافزون است . ایکاش رشته دانشگاهی با نام فلسفه سکسوالیته تاسیس می شد و ایکاش با توجه به گسترش روابط نامشروع و خیانت و جنایت و کلا آسیب‌های اجتماعی در کشور یک وزارتخانه جدید ولی کوچک و چابک با نام « وزارت خانواده و جوانان و مقابله با آسیب های اجتماعی » تأسیس می شد که این وزارتخانه می تواند متشکل از مرکز زنان و خانواده ریاست جمهوری و سازمان ملی جوانان ، که پس از ادغام با وزارت ورزش عملا از بین رفت ، و سازمان بهزیستی و اگر رهبری موافقت کند کمیته امداد باشد. این وزارتخانه جدید ولی کوچک و پویا می تواند اتاق فکر و ستاد ساماندهی به مسایل اجتماعی در کشور باشد ( می دانم بیخود دارم می گویم و این پیشنهاد هیچ گاه عملی نمی شود ).