مروری بر مستندهای حاضر در جشنواره فیلم فجر

ایسنا نوشت:‌ ماجرای ازدواج بیماران اعصاب و روان، مشکلات دختران تیم ملی «اسکیت هاکی» ایران تا تردیدهای یک طلبه برای معمم شدن و داستان خیابان لاله‌زار و تلاش مجرمان کانون اصلاح و تربیت برای اجرای نمایش تئاتر خارج از فضا زندان از جمله موضوعاتی است که در مستندهای حاضر در جشنواره فیلم فجر روی پرده خواهند رفت.

در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر در کنار آثار سینمایی بلند ۱۰ اثر مستند نیز به نمایش در خواهند آمد و توسط هیئت داوران ارزیابی خواهند شد.

این ۱۰ اثری که امسال به جشنواره فیلم فجر راه پیدا کردند همه در سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت که آذرماه امسال برگزار شد حضور داشتند و روی پرده رفتند. بر همین اساس به گفته عوامل جشنواره فیلم فجر برای اکرانشان در سینمای رسانه نشست خبری برگزار نخواهد شد.

مستندهای حاضر در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر هر روز در آخرین باکس اکران فیلم در سینمای رسانه پخش خواهند شد.

در ادامه به معرفی ۱۰ فیلم مستندی که امسال در بخش مستندهای سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور دارند خواهیم پرداخت:

مستند «بانو» به ‌کارگردانی محمد حبیبی منصور و تهیه‌کنندگی محمد حبیبی منصور روایتی ۸۲ دقیقه‌ای از زندگی پُرفراز و نشیب بانویی به نام عصمت است که پس از ازدواجی عجیب، وارد دنیایی جدید می‌شود و با سختی‌ها و مشکلات پیچیده‌ای روبرو می‌شود. او حالا پس از ۶۰ سال زندگی در اهواز، به یک قهرمان تبدیل شده است.

حبیبی منصور که پیش از این تجربه ساخت فیلم‌های دیگری مانند «صیادان عشق»، «نقطه رهایی»، «داستان آینده»، «معلم» را داشته است درباره ساخت این اثر که آن هم مستند پرتره است معتقد است: این گونه فیلمها درباره قهرمان‌هایی از جنس خودمان است. افرادی که ویژگی‌های یک قهرمان را دارند به عنوان الگو برای همه افراد یک جامعه دست یافتنی هستند. ما باید قهرمانی را معرفی کنیم که از اجتماع مان دور نباشد. اگر قهرمان معرفی شده با جامعه خود فاصله داشته باشد تنها هیجان منتقل می‌کند. حال آن که باید معرفی او حامل و منتقل‌کننده انرژی باشد. چنین قهرمانی نمی‌تواند مُدل یا الگو باشد چون مخاطب با آن همذات‌پنداری نمی‌کند. این قهرمان‌ها در واقع همان مردمان ساده این اجتماع هستند با یک تفاوت؛ این که آن‌ها نسبت به مشکلات شان با مدلی متفاوت برخورد می‌کنند و به همین واسطه انتقال‌دهنده امید و انرژی هستند.

از دیگر عوامل این مستند که در سیزدهمین جشنواره سینماها حقیقت برای نخستین بار روی پرده رفت و کاندید بهترین تدوین شد، می‌توان به پژوهشگر: مهران متقی، فیلمبردار: روح‌الله جوانی، صدابردار: امیر بیگی، تدوینگر: محمدرضا اکبری، صداگذار: محمدرضا اکبری، نویسنده گفتار متن: محمد حبیبی منصور، گوینده: ثریا قاسمی، مدیر تولید: سیدمصطفی لسانی، عکاس: امیرمسعود عربشاهی، تهیه‌کننده: محمد حبیبی منصور، تهیه شده در: دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی اشاره کرد.

مستند «پروژه ازدواج» به کارگردانی حسام اسلامی، عطیه عطارزاده و تهیه‌کنندگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی که در یک مرکز نگهداری از بیماران اعصاب و روان فیلمبرداری شده است روایتی از مطرح شدن پیشنهاد ازدواج بیماران در این مرکز و مخالفت‌ها و مشکلات زیادی است که در مواجهه با آن رخ می‌دهد.

حسام اسلامی که یکی از کارگردانان این اثر ۸۰ دقیقه‌ای است در توضیح داستان و نوع روایت این اثر با بیان اینکه “این فیلم یک مستند عشقی-علمی است که حرفی برای گفتن دارد” می‌گوید: ما دل مان می‌خواست فیلم عاشقانه‌ای بسازیم که به روابط آدمها نزدیک شویم و مسائل را باز کنیم، ولی از طرفی بستری که فیلم در آن شکل می‌گرفت یک مرکز نگهداری بیماران اعصاب و روان بود که بحث علمی را دنبال می‌کرد و به همین خاطر تصمیم گرفتیم آن را هم وارد مستند کنیم.

دیگر عوامل این اثر که در سیزدهمین جشنواره حقیقت به نمایش درآمد و توانست یکی از پرمخاطب ترین مستندهای این جشنواره باشد به این شرح است: فیلمبردار: مهدی آزادی، مسلم تهرانی، صدابردار: احمد افشار، سیوان خسروی، تدوینگر: فرید دغاغله، صداگذار: مهرشاد ملکوتی، نویسنده گفتار متن: عطیه عطارزاده، حسام اسلامی، گوینده: عطیه عطارزاده، آهنگساز: امین فیض‌آبادی، عکاس: مریم مجد، تهیه‌کننده: اتین دو ریچاد،حسام اسلامی، عطیه عطارزاده.

مستند «جایی برای فرشته‌ها نیست» ساخته سام کلانتری و تهیه‌کنندگی محمد شکیبانیا که برای نخستین بار در جشنواره حقیقت به نمایش درآمد و کاندید بهترین مستند بلند، بهترین تصویربرداری، بهترین صدا، بهترین تدوین، بهترین موسیقی و جایزه بهترین موسیقی و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را دریافت کرد اکنون در بخش آثار مستند  جشنواره‌ی فجر نمایش دارد.

سام کلانتری که پیش از این اثر تجربه ساخت آثاری مانند از خانه شماره ۳۷، مانکن‌های قلعه‌حسن‌خان، مسابقه گاراژ ۸۸۸ را در کارنامه کاری خود دارد در «جایی برای فرشته ها نیست» فیلمی با موضوع دختران تیم ملی «اسکیت هاکی» ایران است.

کلانتری درباره این اثر اظهار می‌کند: هر فیلمی که درباره‌ی زنان و دختران ایرانی ساخته شود و بتواند توانمندی‌ها و قدرت و عملکردشان را در اجتماع به تصویر بکشد، اتفاق مهمی است. من هم به عنوان کارگردان، اگر بانوان را به عنوان سوژه‌ی کارهایم برای ساخت فیلم انتخاب می‌کنم، باید سعی کنم سختی‌ها، مشکلات و توانمندی‌های آن‌ها را به تصویر بکشم.

از عوامل اصلی این فیلم ۸۶ دقیقه‌ای که سام کلانتری را در ساخت آن همراهی کردند، می‌توان به مهران کاشانی (همکار پژوهشگر)، رضا تیموری (فیلمبردار)، شاهین پورداداشی (صدابردار)، انسیه ملکی (صداگذار)، هایده صفی‌یاری (تدوینگر)، حبیب خزایی‌فر (آهنگساز) اشاره کرد. محمد شکیبانیا هم تهیه‌کننده این فیلم است.

«جایی برای فرشته‌ها نیست» محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است.

مستند «خسوف» به کارگردانی محسن استادعلی و تهیه‌کنندگی محسن استادعلی و مسعود زارعیان که برای اولین بار در جشنواره بین المللی سینماحقیقت نمایش داشت و توانست جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کند، اکنون در بخش مستند سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد.

درخلاصه داستان این مستند آمده است: میگن این خسوف، طولانی ترین خسوف قرن بیست و یکه. شش ساعت و سیزده دقیقه و چهل و هشت ثانیه، سایه ی زمین روی ماه می افته و تو طول این مدت خبری از مهتاب نیست، خبری از نور نیست…

درواقع این مستند درباره شخصیتی به نام مسعود است. او طلبه ای است که در شهر مشهد زندگی می کند و پس از فارغ التحصیل شدن از حوزه علمیه برای این که تبدیل به یک روحانی معمم شود تردید دارد. درحقیقت مخاطب در جریان این مستند متوجه میشود که تردید مسعود انتخاب میان دین و مقابل دین نیست بلکه تردید میان انتخاب سبک زندگی است.

«عادت می کنیم»،«زنانگی»،«سکوت»،«دم صبح» «جایی برای زندگی» و… از دیگر مستندهای محسن استادعلی هستند.

عوامل این مستند عبارتند از: پژوهشگر، نویسنده و کارگردان: محسن استادعلی،فیلمبردار: فرهاد طالبی نژاد، تدوین: بابک حیدری،صداگذاری و میکس: سیدعلیرضا علویان،آهنگساز: پژمان خلیلی، صدابردار: امین جعفری،رنگ آمیزی تصاویر: حمیدرضا فطوره چیان، برنا جمشیدی، تهیه کننده: محسن استادعلی، مسعود زارعیان، روابط عمومی: سپیده حیدرآبادی، تهیه شده در کارگاه فیلم مستند.

مستند «خط باریک قرمز» ساخته فرزاد خوشدست و تهیه‌کنندگی نگار اسکندرفر  بر مبنای تئوری تأثیر سایکودرام بر کاهش خشونت و تأثیرات مثبت آن بر تغییر شخصیت افراد بزهکار و مجرم طراحی شده و داستان این مستند درباره یک گروه نوجوان بزهکار است که از میان ۱۷۰ مجرم در کانون اصلاح و تربیت انتخاب می‌شوند و با کمک چند مربی نمایشی آموزش داده می‌شوند. آن‌ها به تدریج از طریق تمرین‌های نمایشی ناگفته‌های زندگی خود را بیان می‌کنند. در نهایت تصمیم می گیرند یک تئاتر روی صحنه ببرند تا اگر موفق بود، به این بهانه و برای اجرا یک روز از زندان خارج شوند اما این اتفاق به این سادگی ها هم رخ نمیدهد و مشکلاتی بر سر راه این گروه قرار میگیرد.

بر اساس پروانه نمایش این فیلم، تماشای مستند سینمایی «خط باریک قرمز» به گروه سنی زیر ۱۲ سال، توصیه نمی‌شود. «خط باریک قرمز» تاکنون موفق به دریافت جوایزی مانند بهترین فیلم هنرو تجربه، بهترین فیلم با موضوع آسیب‌های اجتماعی، بهترین فیلمبرداری و نیز جایزه ویژه در سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت شده و علاوه بر آن در جشنواره های خارجی و بین المللی نیر موفقیتهایی کسب کرده است.

عوامل این مستند سینمایی عبارتند از:پژوهش- نویسنده و کارگردان: فرزاد خوشدست، با حضور: توماج دانش بهزادی- فرهاد اصلانی- هنگامه قاضیانی- امیر دژاکام- افشین هاشمی- آرش آبسالان- یاسرخاسب و همراهی نوجوانان کانون اصلاح و تربیت، تهیه کنندگان: نگار اسکندرفر- فرزاد خوشدست، فیلمبرداری: مرتضی پورصمدی با همکاری فرزین خسروشاهی، تدوین: آرش زاهدی اصل، صدابردار: محمود کاشانی، صداگذاران: بهروز شهامت- شاهین خاکپور، موسیقی: صبا ندایی، طراح صحنه ودکور: محمدرضا موحدی، طراح لباس: الهام شعبانی، طراح گریم: محمدرضا عباسی، اتالوناژ: کامران سحرخیز- فربد جلالی، تروکاژ: احمد رضایی راد- نازنین رفاهی، عکاس: ارسلان امانتی، دستیارکارگردان و برنامه ریز: محسن بنی هاشمی، مدیر تولید و مجری طرح: دُری رضا.

مستند «زمستان است» فیلم جدید مهرداد زاهدیان، او پیش از این تجربه ساخت آثاری مانند مسیح در جلفا، میدان نقش جهان، حلقه‌های گمشده، خاطرات روی شیشه، لوله‌های فنوگراف، میدان بی‌حصار، تهران فردا، خش‌خش بی خا و شین را دارد که نشان دهنده علاقه او به تاریخ و مکان‌ها است.

به گفته برخی منتقدان «زمستان است» روایت تاریخ خیابان لاله زار است. فیلمی چند لایه که سطح آگاهی تماشاگر خود را به چالش می کشاند. لایه اول فیلم داستان متولد شدن یک خیابان است که در آینده تبدیل به مرکز ثقل فرهنگ و هنر ایران می شود ، اما جلوتر که می رویم می بینیم لاله زار خیابان تجدد است، خیابان معماری است ، خیابان مشروطه خواهی است خیابانی است که عمرش با کودتای ۲۸ مرداد به پایان می رسد و پس از آن با پیرمردی مواجه هستیم که فقط با خاطرات گذشته‌اش زندگی می کند.

پژوهشگر، فیلمبردار، تدوینگر،نویسنده گفتار متن: مهرداد زاهدیان، صدابردار: فرزین زند، صداگذار: مهرداد جلوخانی، گوینده: منوچهر انور، آهنگساز: محمد نصرتی، مدیر تولید: شهنام صفاجو، جلوه‌های تصویری: ایمان یاری، عکاس: ایمان ترابی و تهیه‌کننده: پیروز حناچی است.

مستند «زندگی میان پرچم‌های جنگی» ساخته محسن اسلام‌زاده به موضوع حضور داعش در افغانستان میپردازد. او که برای ساخت این اثر سختی‌های بسیاری را متحمل شده در این باره میگوید،  به دنبال کنجکاوی‌هایی که درباره‌ی حضور داعش در افغانستان داشتم، چند سفری برای تحقیق به افغانستان رفتم و با محلی‌ها صحبت کردم. تناقض میان حرف‌هایی که ‌شنیدم باعث شد تا خودم به یکسری از مناطق سر بزنم تا در جریان امور قرار بگیرم.

او که در مستند قبلی خود به نام «تنها میان طالبان» در همین فضا کار کرده بود توضیح میدهد: در آن مستند نتوانستم به زندگی مردم بپردازم، ولی این بار تلاش کردم به محیط اطراف توجه کرده و تا حد ممکن زندگی مردم را میان این جنگ‌ها روایت کنم. در افغانستان مناطقی وجود دارد که هر روز دست یک قدرت است و سرنوشت زندگی مردم را تعیین می‌کند.

اسلام زاده در سفر دوم با مهدی خوش نژاد، تصویربردار مستند به افغانستان رفت که به گفته خودش، فیلمبردار توانسته  پلانها و لحظات بسیار خوبی را از وقایع این کشور ثبت کند.

مستند «عالیجناب» ساخته سجاد ایمانی و تهیه رضا دانش‌پژوه، سجاد ایمانی روایت زندگی قهرمان ملی بکسی است که در زندگی خود دچار مشکلی بزرگ شده و در پی حل آن است. درواقع یک قهرمان ملی بوکس به خاطر درمان نازایی و نداشتن شغل دچار بحران و فروپاشی می شود.

سجاد ایمانی درباره ساخت این اثر میگوید : حدود دوماه در خانه سوژه مورد نظر ساکن بودم و با آن‌ها زندگی کردم تا بتوانم سکانس‌های مورد نظر را فیلمبرداری کنم. زمان زیادی را برای رسیدن به نتیجه مطلوب سپری کردم، چون همیشه تلاش می‌کنم از نزدیک با سوژه‌هایم زندگی کنم. در شهرستان ها اتفاقات بد زیاد شده . در شهرهای بزرگ شغل های زیادی وجود دارد ولی در شهرستان‌ها اینطور نیست در نهایت کسی که بتواند زمین بزرگی برای کشاورزی داشته باشد یا کارمند باشد شرایط نسبتا مناسبی دارد اما در تهران افراد حتی با یک موتور هم می توانند پول در بیاورند اما در شهرستان‌ها شغل چندانی وجود ندارد و اتفاقات غیراخلاقی رفته رفته عادی می‌شود چون چاره دیگری برای پول درآوردن نیست.

از عوامل ساخت این فیلم ۷۱ دقیقه ای میتوان به پژوهشگر: سجاد ایمانی،فیلمبردار: احسان موسوی، امین کریمی، صدابردار: بهنام احسانی، تدوینگر: سجاد ایمانی، صداگذار: محمدحسین ابراهیمی، مدیر تولید: آصف حسینی، عکاس: سیدحسن سجادی، تهیه‌کننده: سجاد ایمانی، رضا دانش‌پژوه اشاره کرد.

مستند «مهدی عراقی را بکش» به کارگردانی اولین تجربه کاری اوست، مستندی درباره‌ی مهدی عراقی؛ مردی که فعالیت سیاسی‌اش را با فدائیان اسلام شروع کرد، به امام خمینی‌(ره) پیوست و در شهریور ۵۸ توسط گروهک فرقان ترور شد؛ است.

عوامل این فیلم ۹۰ دقیقه ای شامل پژوهشگر: سیدمصطفی حسینی، فیلمبردار: بهادر خردمندکیا، محمدبنکدار، صدابردار: بهادر خردمندکیا، تدوینگر: عبدالرضا نعمت‌اللهی، صداگذار: هدایت احمدزاده، آهنگساز: هدایت احمدزاده، تهیه‌کننده: عبدالرضا نعمت‌اللهی عوامل ساخت این اثر بودند که برای نخستین بار در جشنواره حقیقت روی پرده رفت.

مستند «قصه دختران فروغ» به زندگی دخترانی بدپرست در خانه کودک و نوجوان فروغ محبت مشهد می پردازد که منجر به شکایت آنها از سرپرست موسسه و کالبدشکافی زنجیره بدسرپرستان در زندگی آنها می شود. درواقع این مستند روایت‌گر زندگی دختران و پسران بدسرپرست ساکن شهر مشهد است. آنها مدت زمان زیادی همراه با یک زوج در یکی از مراکز خصوصی وابسته به بهزیستی زندگی می‌کنند. بعد از گذشت چند سال تعدادی از جوانان این مرکز بر علیه این زوج که زمان طولانی پدر و مادر خودشان می‌دانستند، شکایت می‌کنند.

خاطره حناچی پیش از  کارگردانی این اثر تجربه ساخت مستندهایی به نام مرگ خاموش، کودکان یاسر، شمارش معکوس، یادگار دوست، میلاد را داشته است.

عوامل مستند این فیلم ۷۱ دقیقه ای عبارتند از پژوهشگر: خاطره حناچی، فیلمبردار: محمدرضا جهان‌پناه، مهدی آزادی، صدابردار: حسن شبانکاره، تدوینگر: اسماعیل منصف، صداگذار: حسن شبانکاره، آهنگساز: صبا ندائی، مدیر تولید: باران کارگر، ابراهیم اللهیاری، تهیه‌کننده: خاطره حناچی، تهیه شده در: مرکز گسترش سینمای مستند و تجرب

مستند «کامی» به کارگردانی میترا ابراهیمی و تهیه‌کنندگی پیمان قاسم‌خانی با موضوع فرزند فروغ فرخزاد و شاپور بود از حضور در جشنواره انصراف داد و به همین دلیل مستند «قصه دختران فروغ» جایگزین آن شد.

«مهدی جعفری» (کارگردان و مدیرفیلمبرداری)، روح‌الله حجازی (کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده)، مصطفی رزاق‌کریمی (کارگردان و مستندساز)، فرشته طائرپور (تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس) و هادی مقدم‌دوست (فیلمنامه‌نویس و کارگردان) به عنوان اعضای هیئت داوران سه بخش «مستند»، «فیلم کوتاه» و «نگاه نو» هستند و آثار این سه بخش رقابتی سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر را مورد ارزیابی قرار خواهند داد.

سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه به دبیری ابراهیم داروغه‌زاده برگزار می‌شود.

انتهای پیام