سخنان نماینده ایران در آژانس انرژی اتمی
کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل و سایر سازمان های بین المللی مستقر در وین، در نشست فصلی شورای حکام آژانس با موضوع بررسی گزارش مدیر کل در مورد راستی آزمایی اجرای برجام در ایران که از طریق ویدئو کنفرانس برگزار شد، به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران پرداخت.
به گزارش ایسنا متن این سخنان به شرح زیر است:
خانم رئیس، مدیرکل، عالیجنابان، خانم ها و آقایان!
در ابتدا، مایلم نگرانی جدی جمهوری اسلامی ایران در مورد احتمال در معرض مخاطره قرار گرفتن محرمانه بودن این نشست را به ثبت برسانم. کارشناسان فنی هشدار داده اند که با برگزاری نشست در این قالب، بدون شک هیچ کنترلی در خصوص این که چه کسی هم اکنون در حال شنیدن، ضبط کردن و افشای اطلاعات محرمانه می باشد، وجود ندارد. اجازه بدهید اعلام کنم که در صورت روی دادن چنین اتفاقی، دبیرخانه در قبال عدم رعایت دقیق اصول محرمانگی، پاسخگوی عواقب آن خواهد بود. ضمن این که مسئولیت کشورهای عضو نیز به ویژه با توجه به این که چنین اطلاعات محرمانه ای به رسانه ها درز نموده و حتی توسط برخی موسسات منتشر شده است، نباید نادیده گرفته شود. بسیار اساسی است که آژانس تدابیر مناسب را برای تضمین حفاظت از محرمانگی اطلاعات، از جمله زمانی که چنین اطلاعاتی در اختیار دولت های عضو قرار می گیرد، اتخاذ نماید.
خانم رئیس!
با وجود این واقعیت که برجام با چالش های جدی برای بقاء مواجه است، گزارش مدیر کل در این خصوص، گواه خوبی از سطح همکاری میان ایران و آژانس است. در این گزارش آمده است: «از ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶، آژانس عملکرد ایران در مورد تعهدات مرتبط هسته ای اش را بررسی و راستی آزمائی می کند.» این گزارش، همچنین نشان می دهد که آژانس حتی قادر به راستی آزمائی و نظارت بر اقداماتی است که ایران آن ها را در اجرای برخی تعهدات خود ذیل برجام، متوقف کرده است. این گزارش، همچنین سطح همکاری ایران با آژانس در زمان شیوع کرونا را «استثنایی» توصیف می کند.
در رابطه با اجرای برجام، باید اذعان داشت که نه‌تنها پیشرفت مثبت محسوسی وجود نداشته، بلکه وضعیت حتی بدتر شده است. در تاریخ ۲۷ می ۲۰۲۰، آمریکا اعلام کرد که به طور یکجانبه «تمامی پروژه های هسته ای باقیمانده ناشی از برجام – تبدیل رآکتور اراک، تأمین اورانیوم غنی شده برای رآکتور تحقیقاتی تهران، و صادرات سوخت رآکتور تحقیقاتی ایران» را تحریم می کند. این تحریم ها و سیاست های بدخواهانه آمریکا، باعث جلوگیری از اجرای مفاد مرتبط هسته ای قطعنامه ۲۲۱۳ (۲۰۱۵) شورای امنیت توسط دولت های عضو، از جمله جمهوری اسلامی ایران، شده است.
در حقیقت، با تداوم رفتار غیر مسئولانه آمریکا، وضعیت پیرامون این توافق نامه تاریک تر از گذشته است. اینجانب در نامه ای به مدیرکل آژانس در تاریخ ۹ ژوئن ۲۰۲۰، موضع جمهوری اسلامی ایران را در این رابطه منعکس کرده ام که به عنوان سند آژانس نیز منتشر شده است. در حالی که ایران حق دارد اقدامات جبرانی را در این راستا اتخاذ نماید و آژانس نیز در هر مرحله از توسعه این اقدامات کاملاً آگاه خواهد شد، آمریکا باید مسئولیت کامل عواقب اقدامات متخلفانه خود را که در تضاد آشکار با اهداف اساسنامه آژانس، اصول معاهده عدم اشاعه، و مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هستند، بر عهده بگیرد.
اعضای آژانس باید به مسئولیت های خود عمل کنند و نسبت به رفتار غیر قانونی آمریکا که همکاری بین المللی در زمینه انرژی و فناوری هسته ای را به خطر می اندازد، رسیدگی و واکنش مناسب نشان دهند. بسیار اساسی است که نقض های آمریکا از تعهدات مرتبط خود و اقدامات یک جانبه آن نباید هیچ تأثیر منفی بر کار آژانس در پیگیری وظیفه اش در زمینه استفاده های صلح آمیز هسته ای مطابق با اساسنامه اش و سایر اسناد مرتبط داشته باشد. همچنین، از مدیرکل خواسته می شود تا به طور مناسب، این نقض های آمریکا را در گزارشات خود در مورد اجرای اسناد مرتبط آژانس، منعکس کند.
خانم رئیس!
بیانیه های قرائت شده توسط اکثریت قریب به اتفاق اعضای آژانس در نشست جاری و حمایت آنها از حفظ توافق، به عنوان نشانه ای محکم در حمایت از چندجانبه گرایی، دلگرم کننده است. با این حال، کلمات، تضمین کننده بهره مند شدن ایران از مزایای این توافق نیست و نیاز به اقدام و عمل وجود دارد.
ما متوجه هستیم که کشورها، شرکت ها و بانک هایی که مایل به همکاری با ایران مطابق برجام هستند، در واقعیت مورد آزار و قلدری قرار می گیرند. با این حال سؤال این است که آیا این باعث می شود هر عضو دیگر سازمان ملل متحد، از جمله سایر طرف های باقیمانده در توافق، به ویژه سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه)، از بار مسئولیت خود شانه خالی کنند؟
مایلم مجدداً تأکید کنم که برای جلوگیری از تبدیل برجام به عنوان یادگاری در گذشته، بازگرداندن تعادل از دست رفته بین حقوق و مسئولیت های تمامی طرف های آن، یک ضرورت مطلق است. ایران به نوبه خود اعلام آمادگی کرده تا تمامی اقدامات جبرانی را برگرداند که البته چنین امری، نیازمند بسیج عملی ظرفیت ها در سایر طرف های باقی مانده برجام برای اجرای موثر تعهداتشان است.
خانم رئیس!
امروز، برخی کشورها در مورد اهمیت بازگشت ایران به اجرای کامل توافق صحبت کردند. اما «توافق»، اگر «یک توافق» است، مطمئناً بیش از یک طرف دارد. حقوق و تعهدات طرف های مختلف چیست؟ آیا ایران از این قرارداد منتفع شده است؟ عملا چه کار دیگری به جز اظهارات زیبای دیپلماتیک توسط طرف های باقیمانده انجام می شود؟ برجام یک «توافق» ساده با تعدادی عضو نیست، بلکه این «توافقی» است که توسط قطعنامه شورای امنیت تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل تأیید و تصویب شده است. بنابراین، بر عهده تمامی اعضای سازمان ملل متحد است تا به آن پایبند باشند.
قویا خواسته می شود که سایر طرف های برجام، به ویژه سه کشور اروپایی و همچنین جامعه بین المللی این قطار خارج شده از مسیر را در زمان مناسب و قبل از این که خیلی دیر شود، از طریق اتخاذ گام های عملی معتبر در راستای اجرای تعهدات خود، به مسیر صحیح برگردانده و در نتیجه، اعتماد را تقویت کنند.
خانم رئیس!
مایلم توجه شما را به یک نکته خاص در مورد گزارش مدیر کل جلب کنم. طبق گزارش اجرای پادمان در سال ۲۰۱۹، می توان دریافت که آژانس در سال گذشته ۳۳ دسترسی تکمیلی در ایران انجام داده است که این نتیجه اجرای داوطلبانه و موقت پروتکل الحاقی است. متأسفانه، از مارس ۲۰۲۰ و با وجود چندین بار ابراز نگرانی و عدم رضایت ایران از این اقدام غیرحرفه‌ای دبیرخانه آژانس، این واقعیت در گزارشات مدیرکل منعکس نمی شود. ایران قبلاً هشدار داده بود که اگر به چنین سطحی از دسترسی های تکمیلی اذعان نشود، تصمیمات لازم را متعاقبا اتخاذ خواهد کرد.»
انتهای پیام
