حضور عارف، تضمین قطعی تکرار قهر با صندوق!

سیاوش خوشدل، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی درباره‌ی احتمال حضور محمدرضا عارف در انتخابات ۱۴۰۰ نوشت:

اخیراً آقای علی صوفی گفته‌است که محمّدرضا عارف قصد حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را دارد. ریزش بدنۀ حامی جریان اصلاحات و اعتدال و پشت‌کردن آنها به صندوق رأی که در انتخابات مجلس دیده‌شد، این احتمال را تقویت ‌می‌کند که در سال آینده نیز این قهر انتخاباتی تکرار شود و مثل سالهای ۸۲ و ۸۴ مجلس و دولت به دست اصولگرایان بیفتد.

تجربه نشان داده‌است که نتیجۀ انتخابات ریاست جمهوری در هفته‌ها و بلکه روزهای آخر رقم می‌خورد. برعکس انتخابات مجلس که تکلیفش از ماه‌ها قبل روشن است.

اگر بخواهیم فرض ضعیفی برای اتّفاق‌ افتادن حالتی غیر از قهر انتخاباتی اسفند ۹۸ در نظر بگیریم، قطعاً حضور آقای عارف در انتخابات، از احتمال تحقّق آن حالت دیگر جلوگیری خواهدکرد.

حضور ایشان در انتخابات ۱۴۰۰، به نظر من مشابه حضور مرحوم هاشمی رفسنجانی در انتخابات ۸۴ خواهد بود. نیم‌نگاهی به اعداد و آمار انتخابات سال ۸۴ نشان می‌دهد که یک عامل رأی‌آوردن احمدی‌نژاد، حضور رقیبی به نام آیت‌الله اکبر هاشمی بهرمانی ملقّب به رفسنجانی بوده‌است. توضیح این عاملیت به این شرح است:

هاشمی رفسنجانی در مرحلهٔ اوّل انتخابات ۸۴ حدود ۶.۲۰۰.۰۰۰ رأی کسب‌کرد. محمود احمدی‌نژاد در این مرحله، حدود ۵.۷۰۰.۰۰۰ رأی کسب‌کرده‌بود. در این مرحله، مجموع آرای دو نامزد دیگر اصولگرا، حدود ۵.۷۰۰.۰۰۰ رأی و مجموع آرای سه نامزد اصلاح‌طلب حدود ۱۰.۴۰۰.۰۰۰ رأی بوده‌است.

با فرض اینکه آرای دو نامزد اصولگرا به سبد احمدی‌نژاد واریز شود و رأی او در مرحلۀ دوم بشود ۱۱.۴۰۰.۰۰۰، رفسنجانی می‌بایست ۷.۸۰۰.۰۰۰ رأی از رأی آن سه نامزد را کسب‌می‌کرد. در این فرض اگر احمدی‌نژاد قدری کمتر از ۲.۶۰۰.۰۰۰ رأی باقیماندۀ آن سه نامزد را کسب‌می‌کرد، رأیش کمتر از رقیب می‌شد. امّاا دقیقاً عکس این ماجرا اتّفاق افتاد. احمدی‌نژاد،علاوه بر آن ۵.۷۰۰.۰۰۰ رأی دو نامزد اصولگرا، حدود ۵.۸۰۰.۰۰۰ رأی دیگر هم کسب‌کرد؛ بیش از نیمی از آرای سه نامزد اصلاح‌طلب را و بیش از مجموع آرای دو نامزد اصولگرا. هاشمی رفسنجانی تنها حدود ۳.۸۰۰.۰۰۰ رأی بیشتر از مرحلۀ نخست کسب‌کرد. در واقع با این مقدار افزایش آرای هاشمی، احمدی‌نژاد حتّی به ۱.۳۰۰.۰۰۰ رأی دو نامزد هم‌طیف خودش هم احتیاج نداشته. چه برسد به اینکه حدود ۳ برابر این مقدار رأی جدید به سبدش واریز شود.

و نتیجه، فاصلۀ بیش از هفت‌میلیون رأی میان احمدی‌نژاد و هاشمی شد.

هاشمی تنها رئیس جمهوری‌ای است که در انتخابات دور دوم آرای او کاهش یافته و کاهش چشمگیری هم یافته. سال ۶۸، حدود ۱۵.۵۰۰.۰۰۰ رأی داشته و سال ۷۲، حدود ۱۰.۵۰۰.۰۰۰ رأی. درصد آرای او به نسبت واجدان نیز از ۵۲ به ۳۲ کاهش یافته‌است؛ این روند کاهش مقبولیت ادامه دارد و در انتخابات مجلس سال ۷۸ به اوج می‌رسد و او ۱۲ درصد آرای واجدان را کسب ‌می‌کند و علی‌رغم کسب جایگاه سی‌ام نامزدهای تهران و امکان حضور در مجلس، انصراف‌ می‌دهد. این اعداد، گواه روند کاهش محبوبیت و مقبولیت او در جامعه از سال ۶۸ به این سو بود. کسب ۱۲ درصد آرای واجدان در مرحلهٔ نخست و ۲۱ درصد آرای واجدان در مرحلهٔ دوم سال ۸۴، نشان می‌دهد که مقبولیت او تفاوت چندانی با سال ۷۸ نداشته‌است. چه اینکه در مرحلۀ دوم انتخابات سال ۸۴، تعداد رأی کمتری هم از آرای سال ۷۲ کسب ‌کرده ‌است.

همین عدم مقبولیت و محبوبیت نسبی است که می‌شود برگ برندۀ احمدی‌نژاد در دور دوم انتخابات سال ۸۴. همان چیزی که شاید امروزه از آن به «رقیب‌هراسی» تعبیر می‌شود و ذات و طبیعت رقابت‌های سیاسی است.

امّا ماجرای آقای عارف؛ آقای عارف اوج محبوبیت سیاسی خود را با یک انصراف مصلحت‌سنجانه در سال ۹۲ به‌دست‌آورد. یعنی در سالی که هیچ عدد و درصدی برای او منظور نشد. دو سال بعد، ثمرۀ این کسب محبوبیت را در انتخابات مجلس چشید و بر صدر لیست امید نشست. طبیعتاً او چشم به ریاست مجلس داشت و باید خود را در معرض آرای نمایندگان قرار می‌داد. امّا خیلی زود مشخّص شد که عارف یک‌سوم نمایندگان را با خود دارد. او صدرنشین مجلس نشد و کنش و واکنش‌های او نیز در میان طرفدارانش حمل بر انفعال و سکوت و ضعف شد. البته عدم مقبولیت و محبوبیت این روزهای عارف، آن قدر و آن گونه نیست که منجر به رقیب‌هراسی شود و کسانی را برای جلوگیری از انتخاب او پای صندوق بکشاند.

رقیب‌هراسی جناح و طیف مقابل اصلاحات ثابت است و دستخوش حضور این و آن نیست. آنچه در سال ۸۴ اتّفاق افتاده‌است، این بوده که حضور هاشمی، باعث هراس افرادی بدون گرایش اصولگرایی بوده‌است. (آن ۵.۸۰۰.۰۰۰ رأی)
چنین نگرانی‌ای از بابت حضور آقای عارف وجود ندارد.

مشی و منش محمّدرضا عارف، امروز، به نماد روندی تبدیل شده‌است که در انتخابات مجلس یازدهم، به کاهش شدید آرای اصلاح‌طلبان انجامید؛ تعداد آرای سرلیست اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس ۹۸، کمتر از یک درصد واجدان رأی است. محجوب، انصاری و جلودارزاده در انتخابات مجلس سال ۸۲، دو برابر سال ۹۸ رأی داشتند.

حضور عارف در انتخابات ریاست جمهوری، مایۀ هراس و تقابل جناح اصولگرا نخواهدشد، ولی قطعاً باعث گریز و دلزدگی در سبد رأی اصلاح‌طلبان خواهدشد و این یعنی «تَکرار» انتخابات ۹۸.

صائب تبریزی می‌گوید

«در چشم عارفان، ورق باد‌بُرده‌ای است / تختی که تکیه‌گاه سلیمان عالم است»

کاش آقای عارف تخت ریاست جمهوری را ورق بادبرده‌ای بینگارند تا انتخابات سال آتی ورق بادبرده‌ای برای اصلاحات نشود.

انتهای پیام