چه نیازی است بعد از ۱۴۰۰سال به عاشورا بپردازیم؟

غلامرضا ظریفیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران با اشاره مجموعه حقوق مطرح‌شده در واقعه عاشورا گفت: حق حیات، حق اقلیت، آزادی در برابر حکومت، حق مقابله با سانسور و انحصار اطلاعات و حقوق جامعه مدنی در مباحث امام حسین (ع) پررنگ است.

به گزارش ایسنا، غلامرضا ظریفیان در پنجمین برنامه از سلسله نشست‌های «عاشورا و امروز ما» که در کانون توحید برگزار می‌شود با طرح این سوال که چه نیازی است بعد از ۱۴۰۰ سال به واقعه عاشورا بپردازیم، گفت: پرسشها و نیازهای انسان در جهان امروز، ابعاد گسترده تری نسبت به جهان دیروز دارد. واقعه عاشورا نیز مشمول همین نیازها و پرسشهاست و طبیعتا انتظارات و سوالات ذهن انسان امروز درباره ابعاد و ماهیت این واقعه، نسبت به انسان ده‌ها و صدها سال قبل متفاوت است.

وی با بیان اینکه نیازهای امروز ما به عاشورا به‌مراتب فراتر از انسان گذشته است، توضیح داد: انسان مدرن در قالب حیات معنوی و حیات اجتماعی پرسش می‌کند. اگرچه برخی معتقدند جهان جدید جهان کمیت است و معنویت در حاشیه مادیات قرار گرفته، اما انسان قرن ۲۱ پرسشهای معنوی فراوانی دارد.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه انسان در طول تاریخ برای خود بت‌های عینی و ذهنی فراوانی ساخته، گفت: در عرفان حسین (ع)، بزم و رزم با هم آمیخته شده و با همین عرفان به جنگ طاغوت می‌رود. تنها با عرفان حسین (ع) می‌توان امروز در قرن ۲۱، به جنگ خودپرستی، خودخداپنداری و استفاده ابزاری از دین رفت.

ظریفیان با اشاره به چند گفتمان مطرح شده در مورد پیوند عاشورا با زمانه گفت: در قرن دو تا چهار هجری عمدتاً گفتمان سیاسی در جهان تشیع حاکم بود و با نگاه سیاسی به عاشورا نگریسته می‌شد. پس از به حاکمیت رسیدن دولت شیعی آل بویه، گفتمان سیاسی به حاشیه رفت و گفتمان، سوگ محور شد.

وی ادامه داد: اما در دوره قاجار ارتباط جامعه اسلامی با غرب باعث ورود مباحث مدرن و حقوقی و فلسفه سیاسی می‌شود. این گفتمان که از مشروطه آغاز می‌شود گفتمانی عقلانی نسبت به واقعه عاشورا است و در آثار شریعتی، مطهری، شهیدی و صالحی نجف آبادی و دیگران مطرح می‌شود.

استاد تاریخ دانشگاه تهران با بیان اینکه در یکی دو دهه اخیر، گفتمان حقوقی و جامعه مدنی در پرتو عاشورا شکل گرفته، توضیح داد: جامعه ایران که با این مباحث آشنا شده، با پرسشهای جدید مربوط به حقوق عمومی، حقوق اقلیت، مدنیت و سایر مباحث به سراغ عاشورا رفته و اتفاقا عاشورا ظرفیت پاسخ به این سوالات را هم دارد.

وی یادآور شد: حق حیات، حق آزادی، حق اقلیت، آزادی در برابر حکومت، حق مقابله با سانسور و انحصار اطلاعات و حقوق جامعه مدنی در مباحث امام حسین(ع) پررنگ است.

ظریفیان ادامه داد: مجموعه حقوق مطرح شده در عاشورا را می‌توان به حقوق فردی، حقوق سیاسی و حقوق اجتماعی تقسیم کرد. اما میراث حسین (ع) متناسب با گفتمان امروز چه در عرصه حیات معنوی و چه در عرصه حیات اجتماعی، ظرفیت پاسخگویی به پرسشهای روز را دارد.

استاد دانشگاه تهران درباره علت ناگفته‌ماندن بخشی از ابعاد واقعه عاشورا گفت: شرایط زمانه و منافع گروههای مرجع و قدرت طبیعتا به نگاه خاصی به دین گرایش دارد و نگاه‌های فرقه ای و گفتمانی حاشیه ای هم به آن دامن می‌زند.

وی با تاکید بر اینکه حکومت اسلامی ماموریت تامین و تسهیل حقوق مردم را دارد، گفت: امیرمومنان وقتی به حکومت رسیدند، نگفتند می‌خواهم مسجد بسازم. گفتند می‌خواهم حق مردم را بدهم، عدالت را برقرار کنم تا مردم بتوانند رشد کنند. ایمان اجباری، ایمان نیست. مردم باید بدون زور و تکلف، فضای رشد و تعالی داشته باشند.

ظریفیان در پایان درباره راه تبلور عاشورا در عرصه سیاست و جامعه امروز اظهار کرد: امام حسین(ع) نباید فقط در روز عاشورا خلاصه شود، چون امام مبین است و در همه حوزه‌ها سخن دارد و باید در همه مقاطع از آن بهره ببریم. البته به آینده فرهنگی جامعه امیدواریم، چون آگاهی جامعه رو به بهبود است.

انتهای پیام