یاداشت کامبیز نوروزی درباره‌ی شیوه غلط اطلاع‌رسانی در پرونده بابک خرمدین
کامبیز نوروزی- حقوقدان- درباره‌ی نحوه‌ی پوشش قتل بابک خرمدین یادداشتی را با عنوان «صحنه‌ای برای نمایش مجرم متوهم/ شیوه غلط اطلاع‌رسانی در پرونده بابک خرمدین» را در کنال تلگرامی خود منتشر کرد که متن کامل آن در پی می‌آید:
خبر قتل بابک خرمدین توسط پدر با همراهی مادر شبیه یک بمب خبری عرصه‌ها رسانه‌ها و فضای مجازی را تسخیر کرده است. طبیعی است. روزنامه‌نگار به دنبال خبر است .
اما انتشار فیلم و عکس و مصاحبه مستقیم تعداد زیاد خبرنگاران با پدر (متهم به قتل) و مادر(متهم دیگر) در دادسرا و اتاق مقام قضایی یک خطای بزرگ است. چرا؟
با انتشار اولین خبرها روشن شد که هر دو متهم نه تنها از کار خود پشیمان نیستند بلکه با شکرگذاری و سجده به عمل فجیع خود افتخار نیز می کنند.
در چنین شرایطی فرد خود را در موقعیت یک قهرمان توهم می‌کند که در مقام دفاع از ارزش‌هایی که در ذهن بیمار خود دارد رفتاری بزرگ و سخت و ارزشمند کرده است. او خود را قاتلی بدخو و گنهکار نمی‌پندارد. در آینه کج و کوجی که ذهن بیمارش پیش رویش گذاشته قهرمان است.
در ساعتها و روزهای نخست که همه چیز گرم و تازه است هجوم دوربین و خبرنگار و و حرکت فیلمبرداران در مقابل چنین متهم، یا قاتلی در جهت تثبیت آن توهم ذهنی خودقهرمان‌پندار عمل می‌کند. این همه خبرنگار و عکاس و خبرنگار برای آدم‌های عادی هجوم نمی‌آورند. آنها همیشه برای مشاهده و مصاحبه با یک فرد بزرگ نیرومند می‌روند. این تصویری است که چنین قاتلی برای خود می‌سازد. این هجوم او را در درون خودش قهرمان‌تر نشان می‌دهد. توهمش را تثبیت می‌کند.
این شیوه کسب خبر دو اشکال دارد:
اول: شاید مسیر تحقیقات را خراب‌تر کند. انگیزه‌ای بشود برای انواع داستان‌پردازی‌های متهم تا با اظهارها و حتی اعتراف‌های غلط، خودش را قهرمان‌تر نشان دهد( در همین پرونده آیا احتمال کذب بودن قتل داماد در ۱۰ سال گذشته نیست؟ چرا حداقل در همین چند روز کسی نیامده و خونخواه آن داماد نشده). این اعتراف این توهم قهرمانی را در ذهن او افزایش می‌دهد و رضایت‌آور است.
دوم این متهم متوهم شبیه قهرمان‌ها در مقابل دوربینها و میکروفون‌ها می نشیند. سرافراز و محکم سخن می‌گوید. در اندازه بزرگمردی حرف می‌زند که بزرگترین ارزش‌ها را حراست کرده. در این نمایش مردی را نمی‌بینیم که اندوه از چهره‌اش می‌ریزد و ندامت می‌برد از کار فجیع و گناه‌آلودش. بازیگر نقش قهرمان را می‌بینیم.
مخاطب، در کنار یک قتل فجیع و دردناک‌گویی یک قهرمان می‌بیند. اگرچه حیرت می‌کند که چرا و چگونه اما از دیدن این متوهم قهرمان‌نما، نوعی ارزش پنهان دروغین در ذهن مخاطب می‌نشیند. شاید او کار درستی کرده‌است. شاید می‌شود با این قبیل کارها قهرمانی کرد. اینجاست که این قاتل می‌تواند در نقش یک آموزگار قتلهای فجیع هم ظاهر شود .در واقع این شیوه خبررسانی خصلت جرم زا بیابد.
پیشنهاد می‌کنم دادسرا بجای این شیوه نمایشی عکسبرداری و فیلمبرداری از والدین بابک خرمدین را محدود و سازمان یافته کنند. اجازه هجوم خبرنگاران را ندهد.در مقابل خودشان به دقت و درستی و روزانه اطلاع‌رسانی کنند.
به روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها نیز پیشنهاد می‌کنم از حیث اصول اخلاق حرفه‌ای از این نوع کسب خبر و فیلم و عکس پرهیز کنند.
از حیث اصول آزادی رسانه در مورد چنین پرونده اعمال یک محدودیت مختصر، نه ممنوعیت برای کار رسانه‌ای اشکالی ندارد.
انتهای پیام
