گزارش احصاء پیام‌های پیشگیری از مصرف مشروبات الکلی
گزارش احصاء پیام‌های پیشگیری از مصرف مشروبات الکلی که در سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران منتشر شده است را در زیر می‌خوانید:
مقدمه: الكل از شايعترين مواد سوء مصرف در دنياست و به عنوان ماده آغازين نقش زيادي در ادامه مصرف مواد مخدر دارد. مراحل اعتياد شامل فرايندي است كه از عدم مصرف، گرايش به مصرف، مصرف آزمايشي (اولين مصرف)، مصرف گاهگاهي (تكرار مصرف بدون مشكل)، سوءمصرف (ادامة مصرف علي رغم مشكل)، وابستگي، الگوهاي پرخطر (مثل تزريق در مواد مخدر)، افت شديد كاركردهاي اجتماعي و خانوادگي (بي خانماني)، و سرانجام به مرگ ختم مي شود. در هر مرحله جلوگيري از ورود فرد به مرحله بعد پيشگيري محسوب مي شود.
عوامل خطر متعددي براي مصرف الكل وجود دارد: مرد جوان، وجود مواد (دسترسي)، بيماري رواني افراد، بيماري جسمي، علل اقتصادي، اعتماد به نفس پايين، عدم توانائي ابراز وجود، عدم توانايي نه گفتن در مقابل فشار همسالان و دوستان، تزلزل در تصميمگيري، گوشهگيري و انزوا طلبي، نگرش مثبت به مواد، عدم مسئوليتپذيري، عدم تحمل ناكامي و شكست، احساسي نگريستن به مسائل، عدم پايبندي به باورها و اعتقادات مذهبي، باورهاي نادرست درمورد مصرف مواد، اختلالات روانپزشكي، افسردگي، اضطراب و اختلال شخصيتي. پيامد هاي عمده اي از شيوع مصرف الكل وجود دارد؛ يكي از علل عمده مرگ و مير جوانان در حوادث رانندگي است، در عين حال يكي از دلايل مهم بزهكاري، ارتكاب جرم، خشونت، افت تحصيلي، مسايل و مشكلات عاطفي و خودكشي است. بيماري هاي عفوني، بيماري هاي جسمي، بيماري هاي رواني، طلاق، افزايش شيوع و بروز اعتياد و كاهش سن (پديده تشكيل خوشه)، كاهش امنيت جامعه، افزايش ترك تحصيلي (اثر متقابل)، افزايش سرباري، افزايش هزينه هاي بهداشتي و انتظامي جامعه، كاهش نيروي مولد جامعه، افزايش آسيب هاي اجتماعي مانند خشونت خانگي، تكدي گري از پيامدهاي بارز شيوع مصرف الكل در جامعه است.
روش
براي احصاء پيام هاي مرتبط به تاثيرات مصرف مشروبات الكلي ابتدا مرور متون صورت گرفته است. در اين مرور متون دو محور مد نظر بوده است: • توصيه هاي سازمان جهاني بهداشت • توصيه هاي مندرج در متون ديني پيام هاي احصاء شده در چارچوب ابعاد سلامت دسته بندي شده و پس از پالايش اوليه توسط گروه خبره متشكل از روانپزشك، جامعه شناس، متخصص در امور رسانه و متخصص پزشكي اجتماعي پيام هاي پيش نويس تهيه شده است. به منظور تست اين پيام ها، كليه موارد در اختيار خانه مشاركت مردم يكي از استان هاي كشور قرار گرفت تا از نظر قابل فهم بودن، تاثير پيام و جنبه هاي اخلاقي و فرهنگي بررسي شود. سپس پيام هايي كه امتياز كمتر از 60 ) از 100 (كسب كردند حذف يا اصلاح گرديد.
يافته‌ها
الف) مشروبات الكلي از نظر قرآن
مصرف مشروبات الكلي از نظر قرآن حرام است ولي اين حرمت طي دو مرحله صورت گرفت (1: (
تحريم تدريجي: از آن‌جایی که شراب‌خواری و می‌گساری در زمان جاهلیت و قبل از اسلام فوق‌العاده رواج داشت و به صورت یک الگوی رفتاری نابهنجار عمومی در‌آمده بود، پر‌واضح است که اگر اسلام می‌خواست بدون رعایت «اصول روان‌شناختی و اجتماعی»، با این بلا و معضل عمومی به مبارزه برخیزد ممکن نبود. بنابراین از روش تحریم تدریجی برای ریشه‌کن کردن می‌گساری استفاده کرد؛ به این ترتیب که نخست در برخی سوره‌های مکی، اشاراتی به زشتی این کار کرد؛ چنان‌که در آیه ۶۷ سوره نحل می‌فرماید: «وَ مِنَ الثَّمَراتِ اَلنَّخیلُ وَ الْاَعْنابُ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سُکْراً وَ رِزْقاً حَسَناً»؛ [۱] «از میوه‌های درخت نخل و انگور، مسکرات و روزی‌های پاکیزه فراهم می‌کنید»، که در این‌جا مسکرات را درست در مقابل روزی‌های پاک (رزقاً حسناً) قرار داده است و آن را یک نوشیدنی ناپاک و آلوده شمرده است.
تحریم نهایی: در مرحله دوم دستور سخت‌تری در زمینه منع شراب‌خواری نازل گشت تا افکار را برای تحریم نهایی آماده‌تر سازد. بدین شکل که گروهی از اصحاب خدمت پیامبر گرامی اسلام آمدند، عرض کردند: حکم شراب و قمار را که عقل را زایل، و مال را تباه می‌کند، بیان فرمایید. [۲] در این هنگام آیه ۲۱۹ سوره بقره نازل شد که می‌فرماید: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فیهما اِثْمٌ کَبیرٌ وَ مَنافِعَ لِلنّاسِ وَ اِثْمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما»؛ [۳] یعنی درباره شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند، بگو: در آنها گناه بزرگی است و منافعی (از نظر اقتصادی) برای مردم دارند (ولی) گناه آنها از نفع آنها بیش‌تر است.
تذکر این نکته لازم به نظر می‌رسد که منافع شراب برای آن بود که بخشی از درآمدهای اقتصادی آن افراد را همین شراب تأمین می‌کرد.
در مرحله بعد به دنبال آن در آیه ۴۳ سوره نساء [۴] به مسلمانان صریحاً دستور داده شد که در حال مستی هرگز نماز نخوانند تا بدانند با خدای خود چه می‌گویند؛ البته مفهوم این آیه، آن نبود که در غیر حال نماز، نوشیدن شراب مجاز بود، بلکه برنامه همان برنامه تحریم تدریجی و مرحله به مرحله بود.
و سرانجام با آشنایی مسلمانان به احکام اسلام و آمادگی فکری آنها برای ریشه‌کن ساختن این مفسده بزرگِ اجتماعی، دستور نهایی، با صراحت کامل و بیان قاطع که حتی بهانه‌جویان هم نتوانند به آن ایراد بگیرند، نازل گردید و آن آیه ۹۰ سوره مائده بود که می‌فرماید: «یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا اِنَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْاَنْصابُ و الْاَزْلمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطنِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ [۵] یعنی ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شراب و قمار و بت‌ها و ازلام (که یک نوع بخت‌آزمایی بوده) پلیدند و از عمل شیطان‌اند، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید.
در این آیه با تعبیرات گوناگون ممنوعیت این کار مورد تأکید قرار گرفته است و کمال قاطعیت این تحریم از کلمه «فَاجْتَنِبُوهُ» معلوم می‌شود؛ چراکه اجتناب، مفهومی رساتر از نهی دارد؛ زیرا معنی اجتناب، فاصله گرفتن و نزدیک نشدن است که به مراتب از جمله «ننوشید» رساتر است. [۶]
ب) عوارض مشروبات الكلي از منظر تحقيقات جهاني
پيام هاي عمومي
• اينكه مصرف مشروبات الكلي اثرات حفاظتي در سلامت دارد هيچ پايه علمي و تحقيقاتي ندارد.
• مطابق توصيه هاي سازمان جهاني بهداشت ميزان مجاز مصرف روزانه مشروبات الكلي صفر است
• مطابق توصيه هاي سازمان جهاني بهداشت افرادي كه در حال حاضر مشروبات الكلي مصرف مي كنند مي بايست مقدار آن را كم كرده تا ترك كنند.
پيام هاي آماري
• سالانه صدها نفر از هم وطنانمان در سنين مولد فقط به دليل مصرف مشروبات الكلي تقلبي، جان خود را از دست دادند.
• سالانه ده ها هزار راننده به خاطر مصرف مشروبات الكلي در حين رانندگي جريمه شده اند، كه چه بسا ممكن بود مسبب تصادف و مرگ خود و ديگران باشند
• حوادث رانندگي درمصرف كنندگان مشروبات الكلي بيشتر است.
اثر بر سلامت جسمي
مصرف مشروبات الكلي با تاثير بر مغز موجب تغييرات رفتاري و خلقي مخرب مي شود.
انتهای پیام
