شکست مخالفان راه‌اندازی کارخانه سرب در شهر گلاب و گل

مطهره حاجی‌زاده از کاشان در گزارشی درباره‌ی تلاش‌ها برای راه‌اندازی کارخانه سرب علی رغم مخالفت‌های فعالان اجتماعی آن منطقه که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

در دهه هفتاد شمسی، با استخراج معادن سرب و روی نیاز به احداث کارخانه آن هم احساس شد و در نزدیکی معدن سرب و روی انگوران در استان زنجان، نخستین کارخانه سرب و روی کشور به بهره‌برداری رسید. ایران دارای دو معدن عمده و دولتی سرب و روی در استان زنجان و استان یزد است که دو کارخانه اصلی کشور در کنار این معادن ساخته شده است.

در ماه‌های اخیر خبر احداث کارخانه سرب در شمال کاشان، دغدغه بسیاری از شهروندان کاشانی شده است. کارخانه‌ای که احداث آن با توجه به دوری از معادن اصلی و مضرات بی‌شمار محیط‌زیستی برای منطقه، توجیه عقلانی ندارد.

بر اساس پژوهش‌های بسیار کارخانه‌های سرب و روی در ایران، آسیب‌های فراوانی به محیط زیست وارد می‌کند به گونه‌ای که آب، هوا و خاک منطقه را تا شعاع چند کیلومتری تحت تأثیر قرار می‌دهد. یک نمونه در مطالعاتی که با بررسی سیب‌های اطراف کارخانه سرب و روی زنجان صورت گرفت، آلودگی بالای این سیب‌ها با سرب و دیگر فلزات سنگین مشخص شد.

همچنین دپوی زباله‌های کارخانه سرب و روی در زمین‌های اطراف باعث می‌شود این فلزات سنگین به راحتی در باد و خاک وارد شوند. سرطان‌های خون و دستگاه گوارش، سقط و بروز ناهنجاری‌های جنین، ناباروری و بسیاری بیماری‌های دیگر در اثر آلودگی با سرب، ثابت شده است.

استخراج سرب و روی از سنگ معدن آن نیازمند استفاده از اسید بوده و ضایعات و زباله‌های کارخانه سرب و روی خاصیت اسیدی بالایی دارند. در نتیجه با ترکیب آن با آب و خاک، فلزان سنگین چون آرسنیک، سرب و کادمیوم و اسید را وارد آب و خاک می‌کنند.

قرارگیری کارخانه سرب در نزدیکی شرکت شیر پاستوریزه و نزدیکی به شهرهای مشکات، طاهرآباد و راوند می‌تواند مشکلات عدیده‌ای برای کشاورزی و حتی هوای این مناطق به وجود آورد.

اداره محیط زیست کاشان با احداث این کارخانه مخالفت کرده، اما شنیده‌ها حاکی از صدور مجوز از نهادهای بلادستی استان به بهانه افزایش تولید و اشتغالزایی است. برای بررسی بیشتر این موضوع با سه فعال فرهنگی گردشگری، رسانه‌ای و محیط‌زیستی کاشان به گفتگو نشسته‌ایم.

سعید غلامیان، فعال رسانه‌ای کاشان درباره احداث این صنایع آلاینده در کاشان می‌گوید: «سلامتی شهروندان برای سرمایه‌گذاران این تأسیسات اهمیتی ندارد و تنها سود سرشار آن توجیه کننده مسئولان است. درحالی‌که سرمایه‌گذاری برای سلامت جامعه حتی کفاف ترمیم ضایعات ناشی از زندگی در هوای آلوده کاشان که ناشی از این آلودگی‌هاست، را ندارد.»

در دی ماه امسال، مدارس کاشان چند روزی به علت آلودگی هوا تعطیل شد، این در حالی است که پایش هوای کاشان در اصفهان انجام می‌شود و کاشان هیچ دستگاه پایش آلودگی هوایی ندارد. به گفته غلامیان هیچ نهادی در خصوص منشأ این آلودگی‌ها خبر منتشر نمی‌کند. اما مگر جز تأسیسات صنعتی که در چهار طرف کاشان چون اختاپوسی سلامتی شهروندان را در چنبره زیان‌بار خود گرفته و سرمایه عمر و زندگی مردم را می‌بلعند دلیل دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد؟

غلامیان از صنایع آلاینده دیگر کاشان همچون کارخانه سیمان بارونق، کارخانه لنت راوند و کارخانه فولاد کویر در آران و بیدگل نام برد که تاکنون بارها آلاینده بودن این صنایع توسط فعالان محیط زیست مطرح شده، اما هیچ نهادی برای رفع این آلودگی اقدامی نکرده است. مدیرمسئول کاشان نیوز ادامه داد: «خبر تلاش احداث کارخانه سرب در شمال شهر کاشان موضوعی است که بیش از شش ماه است در رسانه‌های شهرستان منتشر شده و اعتراضات گسترده‌ای را در بین شهروندان کاشانی در پی داشته است. اما آنچه مشخص است، استمرار تلاش مدیریت این کارخانه برای دریافت مجوزهای لازم است. اعلام سکوت و بی‌خبری برخی از مسئولان از احداث این کارخانه نگرانی‌ها از روند احداث این مجموعه را بیشتر کرده است.»

خسرو اعتماد، فعال باسابقه محیط زیست کاشان و مدیرعامل جمعیت کویرسبز کاشان، درباره صدور مجوز این کارخانه گفت: «نه محیط زیست کاشان، نه محیط زیست استان هیچ مجوزی برای فعالیت این کارخانه صادر نکرده‌اند، هرچند برخی بیان می‌کنند مجوز مشروط دارد و ما پیگیر این قضیه از طریق استانداری هستیم. مهندس دولتخواه، ریس اداره محیط زیست کاشان تمام مستندات و شکایات مردم بابت احداث کارخانه سرب را به اداره محیط زیست استان ارسال کرده است.»

به گفته این فعال محیط زیستی کارخانه سرب بدترین نوع کارخانه از نظر آلایندگی است و نزدیکی آن به کارخانه شیر پاستوریزه یکی از معضلات اساسی آن است. اگر لبنیات و شیر پاستوریزه مردم کاشان آلوده به فلزات سنگین و سرب شود، مردم چگونه از لبنیات استفاده کنند؟ کارخانه سرب حتی برای کارگران و خانواده آن‌ها هم ضررهای بسیاری دارد و ذرات سرب که در هوا پخش خواهد شد، موجب بسیاری بیماری‌ها می‌شود.

اعتماد فاصله مناسب صنایع سنگین تا مرکز شهر را بر اساس قانون پنجاه کیلومتر خواند که در کاشان متاسفانه رعایت نشده و به عنوان مثال شهرک صنعتی راوند در میان شهر و مناطق مسکونی است. کارخانه فولاد کویر نیز که به تازگی تولید فولاد گرم را آغاز کرده بسیاری مشکلات محیط زیستی و برای سلامت مردم آران و بیدگل به وجود می‌آورد. احداث کارخانه سرب در کاشان به آلودگی محیط زیستی و هوای کاشان اضافه خواهد کرد.

اکبر رضوانیان، فعال گردشگری و مدیر مجموعه بومگردی خانه نقلی کاشان، در رابطه با چرایی ساخت کارخانه سرب در کاشان می‌گوید: «چرا آمایش سرزمین انجام نمی‌شود؟ تا آمایش سرزمین نداریم، برنامه درستی هم نداریم و دچار خطاهای مختلف می‌شویم. استان‌های اصفهان، یزد و کرمان آنقدر ظرفیت گردشگری دارند که نیازی به ساخت صنایع اینچنینی ندارند. وضعیت آبی اصفهان برای همه عیان است که صنایع چه به روز زاینده رود و استان آورده است. وقتی محدودیت منابع آبی داریم، چرا در این مناطق صنایع را توسعه می‌دهیم؟ این روند اشتباهی است و امکان پیشروی ندارد. ما باید مطابق با آمایش سرزمین صنایع را توسعه دهیم.»

رضوانیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ظرفیت گردشگری غنی کاشان از اولویت اول این شهر در برنامه هفتم توسعه گفت و افزود: «گردشگری اولویت اول استان اصفهان در برنامه هفتم است. اگر برنامه توسعه نوشته شده، چرا اجرایی نمی‌شود؟ متاسفانه تفاوت رشد و توسعه را نمی‌دانیم. ساخت این کارخانه‌ها قطعاً رشد و کمیت دارد و در ظاهر برای شهر رشد خواهد داشت. اما راه رشد را اشتباه رفته‌ایم و نگاهی به توسعه پایدار نداشته‌ایم. ما در مقابل این رشد چه چیزی به دست می‌آوریم و چه چیزی از دست می‌دهیم؟ زیست خودمان و نسل آینده در خطر است. ظاهراً خود را آخرین نسلی می‌دانیم که دارد زندگی می‌کند. چگونه امکان دارد زاینده رود دوباره پرآب شود؟ چرا در راستای تحقق برنامه هفتم و آمایش سرزمین گام برنمی‌داریم؟ شکی نداریم که گردشگری اولویت توسعه کاشان است. ما وقتی کویر و بستر آن را از بین ببریم، یعنی اولویتی نداریم. آب، خاک و هوا سه اولویت زیست انسان است و وقتی آن را به خطر بندازیم، چه چیزی باقی می‌ماند؟»

مدیر مجموعه بومگردی خانه نقلی درباره ظرفیت‌های گردشگری در اشتغالزایی در برابر صنعت اضافه کرد: «چرا صنایع فرهنگی و خلاق در این منطقه نداریم؟ ما پتانسیل فراوانی داریم و به جای پرداختن به آن صنایع آب‌بر احداث می‌کنیم. صنایع آببر و کشاورزی آب‌بر سم این اقلیم و خاک است. صنعت گردشگری می‌تواند با تمام شاخه‌هایش راه‌حلی در مقابل این صنایع باشد. بستر گردشگری را فراهم کنید، هم اشتغالزایی داریم هم محیط زیست حفظ می‌شود. میراثی که نیاکانمان برای ما باقی گذاشتند، سه اثر ثبت جهانی که در یک شهرستان داریم، به جز آثاری که قابلیت ثبت جهانی دارند و هنوز ثبت نشدند مثل بازار کاشان و تپه‌های سیلک، بیشترین پتانسیل را برای توسعه گردشگری دارند. ما در زیرساخت‌ها کمبود داریم. اقامت، حمل و نقل، صنایع دستی و سوغات و… مشکلات ما در گردشگری کاشان هستند. هزینه اشتغالزایی برای هر نفر در صنعت چند میلیارد است؟ ما با ورود یک گردشگر، برای پنج نفر شغل ایجاد می‌کنیم و یک هزارم این هزینه را هم ندارد. این کویر با همین شکلی که هست، این بافت تاریخی و… می‌تواند شغل ایجاد کند. امیدواریم بیش از این شرمنده نسل آینده نشویم. نیاکان ما با سخاوت این ظرفیت‌ها را اختیار ما گذاشتند.»

انتهای پیام