گفت‌وگوی چالشی با معاون سابق دادستان [بخش نخست]
محمد توکلی، انصاف نیوز: جواد جاویدنیا، معاون سابق دادستان کل کشور که از چهر‌ه‌های شناخته‌شده‌ی منتقد مدیریت فضای مجازی در کشور است می‌گوید: وقتی در سیاستگذاری کلان مثل آمریکا و روسیه و چین عمل نمی‌کنیم و منافع نظام و مردم در نظر گرفته نمی‌شود ما به دست خودمان مرزهای فضای مجازی را باز گذاشتیم که هر کسی خواست بیاید و هر اقدامی را انجام دهد.
آقای جاویدنیا با بیان اینکه «مهمترین ابزاری که در کنترل فضای مجازی داریم فیلترینگ است» گفت: در دنیا، خودِ آمریکا و کشورهای مدعی آزادی بیان که دارند از فضای مجازی استفاده می‌کنند مهمترین ابزارشان فیلترینگ است.
معاون سابق دادستان می‌گوید: دولت و مرکز ملی فضای مجازی به بحث طرح صیانت ورود کردند و یک بخش‌هایی از این طرح دچار تغییراتی شد. با وجود این تغییرات که از نظر ما تغییرات یک‌طرفه‌ای محسوب می‌شد و تامین‌کننده‌ی آن هدف نهایی این طرح نبود اما باز هم بالاخره به‌عنوان گام اول می‌توانست به ساماندهی فضای مجازی کمک کند.
بخش نخست گفت‌وگوی چالشی انصاف نیوز با دکتر جواد جاویدنیا، معاون سابق دادستان کل کشور را می‌توانید در ادامه بخوانید:
*شما به‌عنوان یکی از منتقدان جدی وضعیت فعلی فضای مجازی شناخته می‌شوید. نظرتان دربارهی طرح «صیانت» مجلس انقلابی چیست و آیا با اجرای چنین طرحی آن انتقاداتی که مطرح می‌کردید پاسخ داده می‌شود؟
جواد جاویدنیا: در خصوص طرح صیانت مستحضرید که عمده‌ی کاری که مجلس به سراغش رفت مبتنی بر سخنرانی بود که حضرت آقا در تاریخ ۲۲ / ۴ / ۱۳۹۹ در دیدار با نمایندگان مجلس داشتند. ایشان در آن سخنرانی در بحث فضای مجازی صراحتاً فرمودند «مسئله‌ی مدیریّت فضای مجازی جزو مسائل مهمّ ما است که این مسئله، مسئله‌ی بلندمدّت هم نیست؛ مسئله‌ی کوتاه‌مدّت و میان‌مدّت و جزو مسائل نزدیک ما است که باید [به آن توجّه بشود] و امثال اینها مسائل کلیدی‌ای وجود دارد. توجّه کنید دچار حاشیه‌ها نشوید، دچار مسائل فرعی و بی‌اولویّت نشوید». با توجه به این مطلب یک بخش‌هایی از مجلس و برخی از فراکسیون‌ها از همان زمان به موضوع ورود کردند و طرح اولیه‌ای تهیه شد و موضوع جلو رفت.
*که نتیجه‌اش همین طرح صیانت شد؟
جواد جاویدنیا: این طرح در طول زمان دچار تغییرات زیادی شد و آقای فیروزآبادی، دبیر شورایعالی فضای مجازی نیز خودشان به این مسئله اشاره کردند. در نهایت با تغییرات زیاد طرح صیانت به نسخه‌ی فعلی تبدیل شد.
*تغییرات زیاد در مجلس انجام گرفت؟
جواد جاویدنیا: هم دولت جدید و هم مرکز ملی فضای مجازی به این بحث ورود کردند و یک بخش‌هایی از این طرح دچار تغییراتی شد. با وجود این تغییرات که از نظر ما تغییرات یک‌طرفه‌ای محسوب می‌شد و تامین‌کننده‌ی آن هدف نهایی این طرح نبود اما باز هم بالاخره به‌عنوان گام اول می‌توانست به ساماندهی فضای مجازی کمک‌کننده باشد.
*ارزیابی‌تان دربارهی عملکرد مسئولان تا پیش از مطرح شدن این طرح چیست؟
جواد جاویدنیا: تا الان تقریباً هیچ اقدام جدی دربارهی مدیریت فضای مجازی علی‌رغم تاکیدات مکرری که مقام معظم رهبری دربارهی آن داشته‌اند انجام نشده است. تصویب طرح آزمایشی که در کمیسیون مشترک انجام شد و بعد ایرادی که مجلس به آن گرفت و الان مجلس با همراهی دولت و دبیر شورایعالی فضای مجازی این موضوع را مطرح می‌کنند که این طرح به لحاظ اینکه عکس‌العمل‌های منفی نسبت به آن وجود دارد به کلی کنار گذاشته شود و روش دیگری پیش گرفته شود و دولت در این موضوع لایحه بدهد. این فضا فضایی است که اصلا متناسب با شرایط امروز و تاکیدی که حضرت آقا راجع به این موضوع دارند نیست.
*یعنی می‌گویید که مسئولان ارشد دولت، مجلس و شورایعالی فضای مجازی مخالف طرح صیانت هستند؟
جواد جاویدنیا: بالاخره این طرح یا خوب است یا بد؟ اگر این طرح خوب است چرا قاطعانه جلو نمی‌روند. اگر نگرانی از افکار عمومی است چرا رسانه‌ها و به ویژه صداوسیما و رسانه‌های داخلی ما نمی‌آیند روی این موضوع کار کنند. همیشه دربارهی این قضیه هجمه از خارج از کشور وجود داشته و جوسازی در اذهان عمومی مردم نسبت به موضوعات مختلف کشور وجود داشته است، مثلا در اکثر دوره‌های انتخابات یا در سالگرد پیروزی انقلاب و یا در بحث‌های مختلف این جوسازی‌ها وجود داشته آیا به لحاظ اینکه یک جو منفی با محوریت رسانه‌های بیگانه و بعضاً کج‌فهمی و تصمیم‌سازی نادرستی که همان رسانه‌های غربی و برخی دنباله‌های داخلی‌شان در مسئولین ما ایجاد می‌کنند به وجود آمده باید بیاییم از آن مواضعی که سال‌های سال در بحث فضای مجازی باید اتخاذ می‌شده اما اقدام نکردیم و هر روز کشور و مردم بیشتر آسیب می بینند عقب‌نشینی کنیم؟!
*اما بیشتر مردم موافقتی با این طرح ندارند.
جواد جاویدنیا: نکته‌ی اساسی که در این قضیه وجود دارد این است که این تقابلی در اذهان عمومی بین کسب‌وکارها و ساماندهی فضای مجازی ایجاد شده مبنی بر اینکه هر گونه ایجاد محدودیت برای فضای مجازی به کسب‌وکارها لطمه وارد می‌کند، بخش اعظم آن ناشی از جو روانی است که در این خصوص شکل گرفته است و البته اجرای غلط یا ناقص سیاست‌ها ناشی از قصور یا عمد برخی مسئولان سابق هم در این خصوص بی تأثیر نبوده است که سبب شده است برخی مقاومت‌های اجتماعی در این خصوص شکل بگیرد.
*فرض کنیم مردم بر اساس جوسازی رسانه‌ای دچار ذهنیت منفی نسبت به این طرح شده‌اند، آیا نگاه متخصصان این حوزه و صاحبان کسب‌وکار در فضای مجازی هم در این زمینه هم متأثر از جوسازی روانی است؟
جواد جاویدنیا: اساس ماجرا اینجاست که ما نتوانستیم این مفاهیم را دقیقاً تبیین کنیم و رابطه و جایگاه دقیق اینها را بشناسانیم و مبتنی بر منافع و استقلال کشورمان و اصول و آرمان‌های انقلاب راجع به این قضیه تصمیم‌گیری انجام دهیم و از همه مهمتر که در واقع چکیده و شیرازه‌ی اصلی این تفکر که در فرمایشات مقام معظم رهبری وجود دارد نیامدیم در قالب یک منظومه‌ای تبیین کنیم. در نتیجه بین متخصصان و صاحبان کسب و کار هم تقابل ایجاد شده است و متأسفانه بخشی از نظراتی که ارائه می‌شود هم متأثر از همان فضای رسانه‌ای است و بعضا بدون اینکه متن طرح یک بار خوانده شود، نسبت به آن اظهارنظر و موضع گیری می‌شود.
*منظورتان «جهاد تبیین» است که توسط رهبری مطرح شده؟
جواد جاویدنیا: این بحث «جهاد تبیین» که بارها و بارها امام خامنه‌ای درباره‌اش صحبت کردند و بر لزوم آن تاکید ورزیده‌اند یکی از مسائل مهم آن همین بحث فضای مجازی است. فضای مجازی همانطور که آقا هم بارها فرمودند یک فضایی است که به معنای واقعی کلمه می‌توانیم بگوییم که از حالت مجازی خارج شده است. خیلی از مردم دارند داخل آن زندگی و کسب‌وکار می‌کنند اما یک تاکیدی دارند حضرت آقا که می‌گویند «اینجا لغزشگاه است. هیچکس نمیگوید آقا جادّه نکش. اگر شما در یک منطقه‌ای جادّه‌ای لازم دارید، خیلی خب، جادّه بکش، جادّه‌ی اتوبان هم بکش امّا مواظب باش! آنجایی که ریزش کوه محتمل است، آنجا محاسبه‌ی لازم را بکنید. ما هیچ وقت نمی‌گوییم جاده نکش اما می‌گوییم اگر جاده می‌کشید آن ملاحظات را هم داشته باش، اگر احتمال ریزش کوه و خطرات وجود دارد این را مد نظر داشته باش». و یک نکته‌ی کلیدی که بارها و بارها و همین اخیراً هم راجع به آن تاکید کردند این بود که گفتند فضای مجازی موجود، تحت کلید استکبار است، یعنی اوست که تعیین می‌کند تو چه کاری را انجام بدهی و چه کاری را انجام ندهی. معنای این وضعیت یعنی اینکه ما در این فضا استقلال نداریم؛ نمونه‌ی بارز این موضوع را شما در قضیه‌ی روسیه شاهد هستید. تمام بحث‌های آزادی بیان، ممانعت از خشونت، بی‌طرفی و حتی حمایت از کسب وکارها را در این شرایط که یک تقابل جدی بین روسیه و غرب ایجاد شده شما می‌بینید که همه‌ی اینها کنار گذاشته شده است. حتی کسب‌وکارهای روسیه را دچار اختلال کردند. یکی از شرکت‌هایی که از تامین‌کنندگان اصلی اینترنت است ارتباطش را دارد با کسب‌وکارهای روسیه قطع می‌کند. یعنی خدمات‌دهی‌اش به کسب‌وکارهای روسیه را قطع می‌کند. یا در داخل کشور خودمان نرم‌افزاری که آنتی‌ویروس است و خیلی از کسب‌وکارها هم بنایشان را بر فروش قانونی لایسنس آن گذاشته‌اند چند روز پیش غیرفعال شد. دلیلش را پیگیری کردیم و گفتند این تحت تحریم‌های آمریکا است. با وجود اینکه خیلی از کاربران به تازگی لایسنس را خریده بودند اما غیرفعالش کردند و این را از مردم و کسب‌وکارهای ما گرفتند.
*شما دارید این مثال‌ها را در نقد ایجاد محدودیت بر فضای مجازی می‌گویید اما از آن نتیجه می‌گیرید که باید فضای مجازی را محدود کرد؛ این حرف متناقضی نیست؟!
جواد جاویدنیا: بحث من این است که واقعیت فضای مجازی این است که می‌گوید فضای مجازی صرفاً مجازی نیست و تابع سیاست‌های دولت‌ها و قدرت‌های بزرگ و استکباری است. ما اصل و اساس را باید بر این قرار دهیم که استقلال خودمان را در این فضا داشته باشیم. اگر سیاست‌هایمان به‌گونه‌ای بوده که به این سمت برویم که کسب‌وکارهای خودمان را به بسترها و پلتفرم‌هایی ببریم که هیچ استقلالی در آنها نداریم این از اساس اشتباه است. الان روسیه دربارهی اینستاگرام چه کار کرد؟ روسیه اینستاگرام را فیلتر کرد به لحاظ نفرت‌پراکنی که نسبت به سربازانش داشت و بلافاصله روس‌گرام را جایگزین اینستاگرام کرد. و یا دادگاه عالی برزیل به تازگی به دلیل توجه نکردن تلگرام به قوانین این کشور دستور فیلتر این پیامرسان را صادر کرد و مدیر تلگرام در واکنش به این تصمیم از دادگاه عذرخواهی کرد و خواست که اجرای حکم فیلترینگ به تعویق بیفتد و گفت تلگرام درخواست‌های برزیل را بررسی می‌کند. ما مهمترین ابزاری که در کنترل فضای مجازی داریم فیلترینگ است. در دنیا، خودِ آمریکا و کشورهای مدعی آزادی بیان دارند از فضای مجازی استفاده می‌کنند مهمترین ابزارشان چیست؟ فیلترینگ.
*پس شما معتقدید که مهمترین ابزار کنترل فضای مجازی، فیلتر کردن است؛ ظاهراً دربارهی کسب‌وکارهای فعال در این حوزه هم اما و اگرهایی دارید…
جواد جاویدنیا: بله این واقعیت دنیای امروز است. همانها که صحبت از دنیای بدون موشک می کردند، امروز صحبت از فضای مجازی بدون فیلترینگ دارند. البته فیلترینگی مبتنی بر واقعیات و با برنامه‌ریزی دقیق و مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق و توجه به نیاز مردم و نه فیلترینگ‌هایی که با سیاست بازی ناموفق اجرا شدند که در این خصوص بنده مفصلا نقدهای خود را به سیستم فیلترینگ کنونی در رساله دکترای خودم که در قالب کتاب منتشر شده است، اشاره داشته ام، دربارهی کسب‌وکارها هم متأسفانه ما آمار دقیق و مورد وثوقی نداریم تعریفی داریم که واقعا چه میزان کسب‌وکار مفید در آن فضا در حال فعالیت است و در ارائه آمار کسب و کارها اغراق می شود و از سوی دیگر آیا امکان ندارد کسب‌وکارهای مفیدی که در بسترهای خارجی دارند فعالیت می‌کنند در داخل کشور و نرم‌افزارهای داخلی زیرساخت لازم را برایشان فراهم کنیم و نرم‌افزارهای داخلی را در اختیارشان قرار دهیم و مردم خودمان را هم به سمت استفاده از آنها سوق دهیم؟! آیا درست است که ما در فضایی که هر لحظه امکان تحریم آن وجود دارد فعالیت کنیم؟! غربی‌ها نشان هم دادند که نسبت به اصول خودشان و نسبت به اینکه در جایی فعالیت یک ایرانی بخواهد ضرری به آنها وارد کند هیچ‌گونه ملاحظه‌ای ندارند و هیچ تعهدی نسبت به ما ندارند. کسی نمی‌رود آمار این را در بیاورد که چند درصد از همین کسب‌وکارها و کسانی که مشغول کسب‌وکار در این فضا بودند به‌خاطر قرار دادن عکس حاج قاسم کسب‌وکارشان بسته شد. این سیاست بسیار غلطی است که هم‌میهنان خودمان را سوق دهیم به سمت استفاده از ابزاری که اختیارش دست ما نیست. اگر خدای نکرده جنگی بین ایران و کشورهای منطقه اتفاق بیفتد یا بخواهند در کشور ناآرامی ایجاد کنند یکی از ابزارهایی که به راحتی می‌شود علیه کشورمان استفاده شود همین فیلتر کردن اینستاگرام از سمت آنهاست و نه از سمت ما. وقتی ما کسب‌وکارهایمان را سوق دهیم به سمت یک بستر بیگانه کار کاملاً غلطی است. و بعد با این کار داریم مردم خودمان را گروگان آنها قرار می‌دهیم.
*اما در ماجرای فیلتر تلگرام و ایجاد پیامرسان‌های داخلی دیدیم که این تجربه کاملا شکست خورد.
جواد جاویدنیا: در بحث تجربه‌ی تلگرام، بله از جهتی ناموفق بود، جهات موفقیتی هم دارد که الان نمی‌خواهم فعلا به آن بپردازم. از این جهت که یک عده‌ای از مردم واقعاً از تلگرام جدا شدند و در همین حد هم شاید بتوانیم بگوییم موفقیت بود. اما مشکل اساسی که در آنجا وجود داشت و این تجربه را به یک تجربه‌ی ناموفق تبدیل کرد این بود که بنا نبود بر اساس خواست آن طیف حاکم چنین اتفاقی بیفتد و پیامرسان‌های داخلی تقویت شوند.
*الان چطور؟ اکنون هم پیامرسان‌های داخلی تقویت نمی‌شوند؟
جواد جاویدنیا: بله، همین الان هم که می‌بینیم پیامرسان‌های داخلی تقویت لازم نمی‌شوند.
*فکر می‌کنید دلیلش چیست؟
جواد جاویدنیا: مدیریت پیامرسان‌های داخلی را ببینید در اختیار چه کسانی است؟ به جز یک یا دو مورد که مستقل هستند و با همت بخش خصوصی بالا آمده‌اند و به لحاظ عدم ارائه‌ی امکانات لازم و سرورها و پهنای باند مورد نیاز لطمه می‌خورند و همچنان هم این لطمه ادامه دارد، بقیه متأسفانه مشاهده می شود هر یک از پیامرسان‌ها به ظاهر مورد حمایت یکی از بخش‌های دولتی یا عمومی بسیار قدرتمند کشور هستند، اما به گونه‌ای مدیریت می‌شوند که از جهات توانایی فنی و یا عملیات روانی عملا نتوانند رشد لازم داشته باشند و بین کاربران کشور جایگاهی کسب کنند. وقتی فضا به گونه‌ای است که بنا باشد اتفاقی نیفتد، اتفاقی نخواهد افتاد.
*برخی از کاسبی پشت پرده‌ی فیلترشکن‌ها می‌گویند و معتقدند مدیریت اینها در داخل کشور است؛ شما چه نظری در این باره دارید؟
جواد جاویدنیا: برای خیلی از افراد مشخص و واضح است که در بحث فیلترشکن‌ها خیلی از آنها از داخل دارد مدیریت و اداره می‌شود. آیا امکان برخورد با اینها برای وزارت اطلاعات و زارت ارتباطات وجود ندارد؟! قطعاً می‌شود اینها را بست و بانک مرکزی درگاه‌هایی که برای استفاده از اینها از آن طریق پول پرداخت می‌شود را در داخل کشور شناسایی و مسدودسازی نماید. چرا این اتفاق نمی‌افتد؟!
*به نظر شما دلیلش چیست؟
جواد جاویدنیا: وقتی در سیاستگذاری کلان مثل روسیه و چین و حتی آمریکا منافع نظام و مردم در نظر گرفته نمی‌شود ما به دست خودمان مرزهای فضای مجازی را باز گذاشتیم که هر کسی خواست بیاید و هر اقدامی را انجام دهد.
*چرا آمریکا و چین و روسیه؟!
جواد جاویدنیا: ای کاش مسئولان کشور ما در زمینه مدیریت فضای مجازی آمریکایی کار می کردند. دیدید که آمریکا در خصوص برخورد با نرم افزارهای بزرگ چینی چه کرد و یا در بلوایی که ترامپ در انتخابات اخیر ایجاد کرد میلیونها اکانت از مسئولان و مردم خودش را هم فیلتر کرد. چین و روسیه هم که من بارها و بارها در صحبت‌هایم عرض می‌کنم به این دلیل است که باید با فعالان فضای مجازی چین و روسیه صحبت کنید و گزارش‌های واقع‌بینانه و از متن آنها بخواهید استخراج کنید، نه بر مبنای آنچه نشان داده می‌شود که چین صرفاً مبنایش بر اساس فیلترینگ و مسدودسازی است. من با یکی از فعالان فضای مجازی در داخل کشور داشتم صحبت می‌کردم، پرسیدم که دیدگاهتان دربارهی مدیریت فضای مجازی در چین چیست، او می‌گفت که فضای مجازی چین فضای حمایت از کسب‌وکارهای داخلی خودش است. در داخل کشور ما سیاستگذاری‌ها به این شکل نیست.
*یعنی در داخل کشور وضعیت چطور است؟
جواد جاویدنیا: الان برای اپراتورهای تلفن همراه درآمد بیشتر در این است که اینستاگرام در کشور فعال باشد، نه حتی روبیکایی که خودشان آن را ایجاد کردند و سهامداران اصلی آن هستند. وقتی سیاستگذاری تعرفه‌ای اینترنت ما به این شکل است چه انتظاری می‌توانیم داشته باشیم که سرمایه‌ی داخلی بیاید و پشت پیامرسان داخلی قرار بگیرد و آن را تقویت کند در حدی که بتواند قابل عرضه در کشور و در محور مقاومت و حتی کشورهای منطقه باشد.
*چنین طرحی امکان‌پذیر است؟
جواد جاویدنیا: خودمان را دست کم نگیریم، می‌توانیم در کشورهای منطقه پیامرسانی داشته باشیم که استقلال ایرانی و سیاست ایرانی در آنجا حاکم باشد و فعالان فضای مجازی ما نترسند که اسم حاج قاسم را بیاورند و یا در لایو خود نام او را ذکر کنند مبادا که با صفحه‌شان برخورد شود. در برابر اینها تقابل جدی وجود دارد.
*در برابر انتقاداتی که شما و دیگر همفکران‌تان دربارهی فضای مجازی مطرح می‌کنید آمارهایی از طرف وزارت اطلاعات دولت قبل اعلام شد که درصد اندکی از محتوای فضای مجازی محتواهای نامناسب است و این آمار با انتقادات مطرح‌شده در این باره همخوان نیست.
جواد جاویدنیا: آمار را شک دارم که وزارت اطلاعات ارائه داده باشد اما چنین آماری را شنیده بودم و فکر می کنم وزارت ارتباطات سابق ارائه داده بود. اما عمده این آمارها به شکل غیراصولی استخراج می شود و از مبنا ایراد دارد و یا برداشتهای غیراصولی از آن در رسانه منتشر می شود. همان آمار که اشاره شد را بروید ببینید جامعه آماری آن کجا بوده؟ شیوه نمونه برداری آن چیست؟ مثلا مبنای آمار را می‌برند روی کانال‌های رسمی و معروف و پر مخاطب در تلگرام. همین را شما در اینستاگرام بررسی کنید آمار خیلی متفاوت می‌شود. راجع به اینستاگرام نمی‌آیند آماری بدهند که یک صفحه‌ی فلان بازیگر فیلم‌های غیراخلاقی ۲۰۰ میلیون نفر فالوور دارد، در مقابل شما تمام صفحه‌های ایرانی اینستاگرام را بررسی کنید روی هم فکر نمی‌کنم به ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر می‌رسد. یا مثلا اگر ملاک آمار، کانال‌های پر مخاطب فارسی‌زبان باشد نه آمار گروه‌ها که در اختیارشان نبود، آمار درستی به دست نمی دهد.
*این را بر اساس آمار پرونده‌های قضایی می‌گویید؟
جواد جاویدنیا: حجم پرونده‌هایی که در قوه قضاییه تشکیل شده و می‌شود که ناشی از همین تلگرام و اینستاگرام است، مشکلات جدی در این زمینه ایجاد کرده است، کلاهبرداری‌ها، سوءاستفاده‌ها، اخاذی‌های مالی، جنسی و مسائل مختلف را ببینید. اینها در فضایی به وقوع می پیوندد که مراجع قانونی کشور هیچ دسترسی به آن ندارند. کسی که در تلگرام مرتکب جرم شود مراجع قانونی باید بگویند دست‌ها بالا و هیچ اقدامی نمی‌توانیم انجام دهیم. این برای کشور مستقلی که بنا است در دنیا خودش را، مکتب خودش را، مکتب حاج قاسم را جلو ببرد اصلا خوب نیست. الان همین بحث تهاجم فرهنگی که اتفاق می‌افتد و کاملا به دنبال استحاله‌ی نسل نو هستند را ببینید، در اینستاگرام و تلگرام ببینید واقعا چه خبر است.
*یعنی معتقدید آسیب‌های اجتماعی ریشه‌اش به فضای مجازی بازمی‌گردد؟
جواد جاویدنیا: درصد بالایی از این ناهنجاری‌های اجتماعی، طلاق‌ها و حتی قتل‌ها و مسائل خانوادگی مربوط به این موضوع است. ما که آمار داریم چرا اینها رو نمی‌شود و بیان نمی‌کنند؟!
*حالا که دولت و حاکمیت یکدست شده و در اختیار اصولگراها قرار داده شده چرا اعلام نمی‌شود؟
جواد جاویدنیا: شما به نظرتان دولت عوض شده؟!
*عوض نشده؟!
جواد جاویدنیا: در سطح برخی معاونت‌های وزیر که عوض نشده، آقای فتاحی نمونه‌اش، ایشان همچنان در وزارت ارتباطات هستند. در رده‌های میانی آیا مدیران عوض شدند؟! شما تغییری در سیاست‌ها دیده‌اید؟!
*یعنی معتقدید دولت انقلابی هم همان مسیر دولت روحانی را می‌رود؟
جواد جاویدنیا: یکی از انتقادهای جدی که طیف بچه انقلابی‌هایی که ما بیشتر با آنها در تماس هستیم (طیف اصولگرایان را ما نمی‌دانیم) این است که تغییری در بدنه‌ی اصلی حاکمیتی دولت ایجاد نشده است.
پایان بخش نخست
