زیست شبانه در گرمای سوزان تابستان
عاطفه میرزا در آرمان ملی نوشت: «زیست شبانه» یکی از مطالبات مردم در سراســر دنیاست. جذابه‌های شهــــر در شب، آرامش و چراغ‌های روشن، یکی از جاذبه‌هایی است که باعث می‌شود تا صبح شهر نخوابد. در کشور ما نیز زیست شبانه در بسیاری از شهرهای گرم کشور و زیارتی تا صبح برقرار است و هیچ مشکلی از لحاظ امنیت شهرها به‌وجود نیامده است. البته تهران در برخی از نقاط شهر یا ایام، زیست شبانه را تجربه می‌کند، مانند خیابان سی تیر، تجریش، وحدت اسلامی و تئاتر شهر حداقل تا پاســی از شب، مردم در جنب و جوش هستند.
از سوي ديگر در ايام محرم و رمضان، مردمي که براي عزاداري و عبادت در خيابان‌هاي شهر در رفت و آمد هستند، مي‌توانند الگوي مناسبي براي زيست شبانه باشد. اما موضوع زيست شبانه از شوراي شهر پنجم و همزمان با افتتاح خيابان سي‌تير آغاز شد و حتي با وجود اينکه محسن هاشمي، رئيس وقت مجلس شوراي شهر به‌طور تلويحي با آن مخالفت کرد و گفته بود: «مخالف حضور فرزندانم در زيست شبانه هستم. خودم نيز شب‌ها ساعت 10 مي‌خوابم و 5 صبح بيدار مي‌شوم بنابراين تمايلي به اين طرح ندارم.» اما چند ماه بعد اعضاي شوراي شهر پنجم، پرونده زيست شبانه تهران را با تصويب روي ميز پيروز حناچي، شهردار وقت تهران قرار دادند. در شهريور 98 و پيش از شيوع کرونا در دنيا، شوراي شهر تهران با 14 رأي طرح زيست شبانه را تصويب کرد، اين طرح با عنوان حيات شبانه به صورت پايلوت در چند منطقه تهران اجرايي شد. اما پليس تهران مخالفت خود را به‌صورت جدي با اجراي اين کار اعلام کرد. در اين شرايط کرونا که شيوع پيدا کرد، ستاد وقت مقابله با کرونا در طرحي که دليل يا توجيه منطقي نداشت، در دو سال گذشته موضوع زيست شبانه را براي هميشه مسکوت گذاشت. حالا که کرونا کاهش پيدا کرده و هواي گرم 42 درجه‌اي تهران، عرصه فعاليت يا تفريح در روز را براي بسياري سخت کرده، موضوع زيست شبانه مي‌تواند بهترين بهانه براي رونق کسبه و گذران اوقات فراغت باشد.
زيست مومنانه در ام القراي جهان اسلام
تهران، شهر جالبي است در روزها پر از شلوغي و ازدحام مردم است و در شب‌ها ميادين اصلي آن، مخصوصا در مناطق جنوبي و مرکزي شهر، پر از کارتن‌خواب‌ها و متکديان و بي‌خانمان است. بدون ترديد زيست شبانه مي‌تواند اين جلوه زشت شهر را در شب‌ها کمرنگ کند و مانند شهرهاي جنوبي کشور يا مشهد مقدس، تهران اين ظرفيت را دارد که تا صبح نخوابد. با اين حال زيست شبانه با عنوان ديگري در سال 99 به نام «تهران بيدار» به تصويب رسيد. با اين حال، هنوز شوراي شهر ششم، تصميمي براي زيست شبانه ندارد. احمد علوي، يکي از اعضاي شوراي شهر در رابطه با موضع شوراي شهر و شهرداري که مي‌خواهد تهران را به شهر جهاني يا ام القراي جهان اسلام، تبديل کند، گفته است: «بايد زيست مومنانه جايگزين طرح زيست شبانه شود.» زيست مومنانه‌اي که علوي مطرح کرد با واکنش‌هاي بسياري در فضاي مجازي مواجه شد. با اين حال کارشناسان نيز بر اين باورند که کاهش آسيب‌هاي اجتماعي، توسعه اقتصادي شهر، رونق بخشيدن به کسب و کارهاي کوچک، افزايش نشاط اجتماعي، ساماندهي دستفروشان از جمله مزاياي اين طرح است. منتقداني همچون حجت‌الاسلام سالک نايب‌رئيس وقت، کميسيون فرهنگي مجلس نيز معتقد است که اين طرح زمينه‌ساز فساد و باعث آشفتگي نهاد خانواده مي‌شود و برخي ديگر نيز تامين امنيت شبانه شهر و از افزايش قيمت‌ها، کاهش قدرت خريد مردم را زمينه‌ساز شکست اين طرح مي‌دانند.
جامعه به سمت تغييــــر نظـــم شب و روز مي‌رود
يک جامعه‌شناس شهري در اين باره معتقد است در هر جامعه‌اي يک نظم نمادين و اخلاقي وجود دارد و آنچه در ساختارهاي اجتماعي ما ديده مي‌شود در اين ساختار اين نظم به نمايش درآمده است. مصطفي مهرآيين به «آرمان ملي» مي‌گويد: يکي از مهم‌ترين موضوعاتي که در جوامع روبه رشد و با جمعيت بالا مانند تهران وجود دارد، فهم و درک مردم از زمان است، در نگاه سنتي و ساختار طراحي شده در يک شهر روز براي کار و شب براي استراحت است، اما وقتي به سمت توسعه مي‌رويم اين نظم در شکل جديد خود را نشان مي‌دهد. چه موافق اين موضوع باشيم يا نباشيم، با گسترش جوامع و جمعيت شهرها اين نظم نمادين برهم مي‌خورد و حالا نيز صحبت از زيست شبانه نياز جامعه است. او در ادامه خاطر نشان مي‌کند: جامعه و مسئولان بايد خودش را با اين موضوع تطبيق دهند، چون نياز جامعه است. يعني اگر اين اتفاق در آينده نزديک به رسميت شناخته شود، سهم آدم‌ها از بيداري، خواب، شادي، غم، دوستي، امنيت و… عوض خواهد شد و بايد هرچه سريع‌تر خود را براي اين تغيير ساختار آماده کنيم. مهر آيين با اشاره به مخالفت‌هاي صورت گرفته با اين طرح مي‌افزايد: قطعا هرگونه تغيير در اوايل با مخالفت‌ها و مقاومت‌هايي همراه است ولي همه بايد خودشان را با اين تغيير ساختار وفق دهند. البته زيست شبانه در کشور ما موضوع جديدي نيست و در بسياري از اقليم‌هاي جغرافيايي کشور اين امر وجود دارد. به عنوان مثال هنوز ساعت کاري مردم جنوب کشور به دليل گرماي هوا از ساعات عصر و با غروب آفتاب آغاز مي‌شود و مردم و مغازه‌ها تا ساعات 2 يا 3 شب در خيابان‌ها هستند و به مهماني مي‌روند و هيچ مشکلي نيز در جامعه وجود ندارد. در طرح و برنامه اجرايي آن بايد مكان‌هايي كه زيرساخت‌هايي مثل پاركينگ، دوري از فضاي مسكوني، عرض گذر و… را دارند مد نظر داشت. همچنين شهرداري مي‌تواند از زيست شبانه دروني شروع كند و بعد به موازات، زيست بيروني را گسترش دهد.
انتهای پیام
