جبهه پایداری در پس معرکه صیانت است؟
روزنامه اعتماد نوشت: در شرایطی که همچنان گروهی از نمایندگان مجلس و چهرههای دولتی با قاطعیت از عدم اجرای طرح صیانت سخن میگویند اما تلاشی میان موافقان و مخالفان این طرح به صورت پنهان و آشکار جریان دارد. تلاشهایی که هر از گاهی، فضا را به نفع موافقان و در برههای دیگر به نفع مخالفان تغییر میدهد. در این میان، نشانههایی در خصوص محدودسازی اینترنت وجود دارد که برخی از تحلیلگران آن را به معنای اجرای چراغ خاموش طرح صیانت تفسیر و تحلیل کردهاند. بر اساس برخی گزارشهای میدانی و در ادامه اختلالات عجیب روزهای گذشته، قابلیت SAFE SEARCH گوگل (که مختص کودکان زیر ۱۳سال است) به صورت پیشفرض از سوی زیر ساخت مخابرات اعمال شده است. از سوی دیگر، برخی از کاربران نیز در خصوص انتقال درخواستهای جستوجو از گوگل به شبکه ملی اینترنت داخلی سخن میگویند. اما در میان این اظهارنظرهای متفاوت و در برخی موارد متضاد این پرسش که طرح صیانت در چه مرحلهای قرار دارد؟ هنوز در افکار عمومی مطرح است. طرحی که از زمان انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ در تیررس افکار عمومی قرار گرفت و باعث بروز نگرانیهای فراوانی شد اما از خردادماه ۱۴۰۰ بود که طراحان این طرح که اغلب از اعضای جبهه پایداری در کمیسیون فرهنگی بودند، تلاشهای خود را برای تصویب طرح صیانت آغاز کردند. پس از ناکامی تلاشهای ابتدایی برای تصویب طرح در صحن علنی، طراحان، ایده حرکت زیرپوستی در قالب اصل ۸۵ را برنامهریزی کردند؛ تلاشهایی که با اطلاعرسانی گسترده مخالفان در کمیسیون ویژه اصل۸۵ ناکام و از دستور کار خارج شد. پس از این مرحله، موافقان طرح به دنبال راهکاری بودند تا طرح صیانت را در قالبی عملیاتی کنند که امکان پیگیری و اعتراض حقوقی و قانونی آن ممکن نباشد. در این راستا، طرح اصلاح آیین دادرسی دیوان عدالت اداری توسط نمایندگان اصولگرای مجلس با محوریت جبهه پایداری محقق شد. بلافاصله پس از تصویب این طرح خبر رسید که محمدباقر قالیباف که براساس اعلام برخی نمایندگان قول اجرای ۲هفتهای طرح صیانت را داده بود، پرونده را برای تصویب نهایی به شورای عالی فضای مجازی فرستاده است. این تیر در ترکش جبهه پایداری و اصولگرایان نیز با ورود شورای نگهبان و هیات عالی تظارت مجمع تشخیص مصلحت به روند بررسی طرح محدودسازی دامنه نظارتهای دیوان عدالت اداری به سنگ خورد تا موضوع از مسیر دیگر پیگیری شود. برای آگاهی از کم و کیف موضوع، «اعتماد» گفتوگویی را با غلامرضا نوری قزلجه تدارک دیده تا آخرین اخبار مرتبط با طرح صیانت و تلاش تندروها برای تصویب چراغ خاموش آن را بررسی و کنکاش کند. نماینده مردم بستانآباد در خصوص برخی زمزمهها در خصوص اجرای طرح صیانت به «اعتماد» گفت: «بهطور کلی هرگونه تغییر در روند خدمترسانی به کاربران نیازمند نقشه راه قانون است. تا زمانی ک این نقشه راه قانونی از سوی مجلس ارایه نشود، هرگونه محدودسازی، کاهش پهنای باند، تغییر در ارایه خدمات و… غیرقانونی و مستوجب پیگیری است.»
اخبار حاکی از آن است که طرح صیانت از فضای مجازی بهطور چراغ خاموش در حال عملیاتی شدن است. امروز برخی کاربران از راهاندازی قابلیت safe search توسط شرکت زیرساخت مخابرات در گوگل خبر دادند آقای قالیباف هم موضوع را به شورای عالی فضای مجازی ارسال کرده. آیا خبر تازهای شده که مردم از آن بیخبرند؟
من هم از بسیاری از مواردی که شما به آن اشاره میکنید، بیخبر هستم. آخرین اخبار مرتبط با طرح صیانت ارسال طرح به شورای عالی فضای مجازی است. برخی از نمایندگان هم اشاره کرده بودند که قرار است طرح در دستور کار صحن قرار بگیرد که هنوز من در این زمینه چیزی ندیدهام و خبری نشنیدهام. اما مساله مهم آن است که چنانچه طرح صیانت با همان شمایل و شاکله قبلی محدودکننده راهی صحن شود، باز هم رد خواهد شد و بهرغم تلاشها برخی طیفهای خاص در مجلس، رای نمیآورد.
تغییراتی که شما درباره آن صحبت میکنید، شامل چه مواردی است؟ طرح باید چه تغییری کند؟
چارچوب محدودکننده طرح باید تغییر کند. یعنی باید برعکس شود و به جای محدودسازی به سمت بهبود روند خدمترسانی به مردم حرکت کند. طرح صیانت فعلی، محدودکننده است، جرمانگاریهای بیهودهای را علیه کاربران وضع میکرد و در کل رویکردی سلبی داشت. اما شاهبیت طرحی که قرار است در خصوص فضای مجازی تصویب شود، باید حق دسترسی مردم به اینترنت به شکل آسان، سریع و ارزان به رسمیت شناخته شود. ضمن اینکه اگر قرار است در این قانون جرمانگاری در نظر گرفته شود، این جرمانگاری باید علیه افرادی صورت بگیرد که در مسیر دسترسی مردم به اینترنت آزاد مانعتراشی کردهاند. در کنار این نقشه راه، برای نواقصی که در حال حاضر وجود دارد نیز باید تدارک لازم در نظر گرفته شود. موضوعاتی چون شایعهپراکنی، فضاسازیهای بلاوجه، بزهکاریها، کلاهبرداریها و… نیازمند نقشه راه قانونی است، اما به بهانه این ناهنجاریها نمیتوان زمینه دسترسی مردم به فضای مجازی را سد کرد. اگر نسخه جدید طرح صیانت از فضای مجازی به این ضرورتها توجه کرده باشد، میتواند مورد توجه نمایندگان قرار بگیرد، اما شاکله قبلی طرح با آن ویژگیهای نظری و فکری حتی اگر راهی صحن هم شود، با رای مخالف نمایندگان مواجه میشود.
برخی اشاره کردند که طرح خارج کردن دامنه نظارتهای دیوان عدالت اداری در راستای زمینه ورود شورای عالی فضای مجازی به طرح صیانت است. نظر شما در این خصوص چیست؟
بله بله؛ برای تصویب طرح صیانت بود که طرح اصلاح آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب شد. شخصا در این زمینه در صحن علنی اعتراض کردم و از رییس مجلس خواستم که مصوبه حذف شود که البته آقای قالیباف اجازه طرح موضوع را به بنده ندادند. این طرح نوعی بدعت بود و وظیفه قانونگذاری را به سایر نهادهای تفویض میکرد اما خوشبختانه شورای نگهبان و هیات نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام به موضوع ایراد گرفتند و اعلام کردند امکان تصویب و ابلاغ این طرح وجود ندارد.
برخی نمایندگان اصولگرا اعلام کردند که آقای قالیباف قول دو هفتهای برای تصویب طرح صیانت دادهاند. آیا رییس مجلس میتواند یک چنین قولی بدهد و بعد هم اینکه آیا محدودیتهای فعلی محصول همان قول آقای قالیباف است؟
رییس مجلس تنها یک رای دارد. مجلس ساز و کار مشخصی دارد و اینطور نیست که رییس مجلس در قامت کلیت مجلس قولی برای تصویب و اجرای یک طرح خاص بدهد. مجلس آییننامه دارد و طبق آن کارها باید پیش برود. اگر قرار است طرحی در اولویت رای نمایندگان قرار بگیرد، باید امضای تعداد مشخص نمایندگان را داشته باشد تا به عنوان اولویت مطرح شود. آقای قالیباف تنها میتوانند به عنوان یک نماینده پیشنهاد بدهند که طرح صیانت در اولویت قرار بگیرد. در غیر این صورت، قانون هیچ شأن خاصی را برای رییس مجلس قرار نداده که قول بدهد دو هفته یا کمتر و بیشتر طرحی را تصویب کند.
شما در صحبتهایتان از تغییر شاکله طرح صیانت صحبت کردید؛ فکر میکنید این ظرفیت در جبهه پایداری و برخی طیفهای اصولگرا وجود داشته باشد که از خواسته قبلی خود برای محدودسازی فضای مجازی بگذرند؟
منظور من این است که طرح صیانتی که همه از آن باخبرند و بیشتر از یک سال است در فضای عمومی کشور میچرخد با همین محتوا اگر راهی صحن شود باز هم رد میشود و اکثر نمایندگان به آن رای منفی خواهند داد. این طرح، ایدهای خسارتبار و بیهوده است و مغایر بسیاری از اصول قانون اساسی و حقوق شهروندی است. با آزادی بیان، گردش آزاد اطلاعات، حق دسترسی مردم به فضای مجازی و اینترنت منافات دارد و اساسا قابل تصویب نیست. منظورم این است که این طرح با این سبک و سیاقی که دارد، هرگز مورد توجه نمایندگان قرار نمیگیرد. البته بعید است نمایندگان موافق طرح از خواستههای خود کوتاه بیایند و طرح را به نفع مطالبات مردم تغییر دهند.
اما آیا نهادی میتواند بدون تصویب مجلس اقدام به محدودسازی فضای مجازی کند؟
بهطور کلی هر نوع تصمیمسازی در این زمینه (و هر حوزه دیگری) نیازمند نقشه راه قانونی است. این تصور که نهادی بدون مصوبه مجلس بخواهد مصوبه طرح صیانت را اجرا کند، تصور درستی نیست و چنانچه ساختاری دست به یک چنین اقدامی زده باشد، رفتاری غیرقانونی مرتکب شده است.
انتهای پیام
