از کرامات شیخ ما …

محمد توکلی، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در نقدی به یادداشت اخیر سعید زیباکلام نوشت:

استاد اصولگرای دانشگاه تهران که از چهره‌های مشهور جریانی‌ست که خودشان، خودشان را «عدالت‌خواه» می‌نامند در یادداشتی که عنوان آن را «هشدار به شورایعالی امنیت ملی» نهاده از نشدنی بودن رفع تحریم‌ها سخن گفته و استنادِ استدلال خود در این باره را نیز نکات مطرح‌شده از سوی اکثریت نمایندگان کنگره قرار داده است. درباره‌ی آنچه آقای سعید زیباکلام نگاشته‌اند گفتنی‌هایی‌ست:

۱. خلاصه‌ی آنچه آقای زیباکلام نوشته آن است که رفع تحریم‌های مرتبط با پرونده‌ی هسته‌ای نشدنی‌ست زیرا امکان جداسازی این تحریم‌ها از تحریم‌های سایر حوزه‌ها وجود ندارد و پس از رفع ظاهری آن به سادگی و با بهانه‌هایی دیگر قابل بازگشت است. این ادعا هم درست است، هم نادرست!

آری، امکان بازگشت تحریم‌های مرتبط با پرونده‌ی هسته‌ای به بهانه‌ی سایر موضوعات اختلافی باقی‌مانده وجود داشته، دارد و خواهد داشت و بیان چنین موضوعی نه حرف نویی است و نه نیاز به بررسی مکتوبات اهالی کنگره دارد. از کرامات شيخ ما اين است / شيره را خورد و گفت شيرين است!

علت این امر هم آن است که در اقدامی عجیب دیپلماسی و مذاکره را محدود به یک موضوع خاص کرده‌ایم و خودمان دست خودمان را بسته‌ایم. البته تجربه‌ی توافق موقت و برجام (از آذر ۹۲ تا اردیبهشت ۹۷) به خوبی نشان داد که اگر تنها بخش نه چندان بزرگی از تصمیم‌گیران هم به واقعیتِ توان طرفین و الفبای دیپلماسی آگاه باشند می‌توان از چنین خطری جلوگیری کرد و با وجود همین محدودیت‌های خودساخته اساس تحریم‌ها را دست‌کم به قدر تنفسی چند ساله از سر راه کشور کنار زد.

۲. نتیجه‌گیری یادداشت منتشرشده از سوی آقای زیباکلام این است که شورایعالی امنیت ملی دست به «تجدیدنظر راهبردی» بزند.

مشخص نیست که مقصود نویسنده از «تجدید نظر راهبردی» دقیقا چیست اما می‌توان با توجه به دیدگاه‌های نه چندان پر شماری که از او پیرامون سیاست خارجی، مذاکرات هسته‌ای و برجام منتشرشده دریافت که احتمالا مقصود از دعوت شورایعالی امنیت ملی به «تجدید نظر راهبردی» در این موضوع کنار گذاشتن بیش از پیش پرونده‌ی مذاکرات احیای برجام است و اینکه در صورت عمل به این توصیه، راه جایگزین چه خواهد بود الله اعلم!

واقعیت این است که آقای زیباکلام درست می‌گویند و باید در سیاست‌ها «تجدید نظر راهبردی» کرد. نمی‌شود مجوز مذاکره در یک موضوع خاص را صادر کرد و پس از توافق در آن موضوع انتظار رفع تحریم‌های گذشته و آینده در سایر حوزه‌ها را داشت. آری، با «تجدید نظر راهبردی» از این جنس، آن دلواپسی مطرح‌شده از سوی سعید زیباکلام و بسیاری دیگر از همفکران و مخالفان او مبنی بر اینکه تحریم‌ها به بهانه‌ها و عناوین دیگر بازخواهد گشت هم قابل رفع شدن است.

۳. زیباکلام در پایان یادداشت خود از رسانه‌های ملی و میهن‌دوست نیز می‌خواهد که «فضای سیاسی انتظار روزانه برای رفع تحریم‌ها را واقع‌بینانه کنند».

این مطالبه از رسانه‌ها از آن جهت خواسته‌ای عجیب است که انتظار روزانه برای رفع تحریم‌ها نه در فضای سیاسی بلکه بیش از آن در بین مردم کوچه و بازار وجود دارد. احتمالا حالا دیگر سیاسیون این سو و آن سو به خوبی دریافته‌اند که از «انقلابی‌ها» رفع تحریم در نمی‌آید و آنان حتی «عرضه» حفظ توافقی که اسفند۹۹ احیا شده بود را هم ندارند. اما اوضاع جامعه شکل دیگری‌ست و کسر قابل توجهی همچنان در انتظار رفع تحریم – به‌عنوان تنها کورسوی امید برای کم شدن فشارهای اقتصادی – هستند. همان مردمی که به شکل روزانه افزایش قیمت‌ها را با بند بند وجودشان حس می‌کنند و از اصلاح «فساد سیاسی و غارت گسترده‌ی بیت‌المال توسط بسیاری از مقامات و رجال»^۱ ناامید شده‌اند و تنها امیدشان هنوز و همچنان کاهش فشار اقتصادی از طریق رفع تحریم است.

۴. نکته‌ی پایانی آنکه نگاه سعید زیباکلام و مانند او به سیاست خارجی نگاه خطرناکی‌ست زیرا نه می‌دانند چه می‌خواهند، نه می‌دانند چه نمی‌خواهند؛ نه راه‌حلی برای بحران موجود در سیاست خارجی دارند، نه تحمل پذیرش راه‌حل آنانی را که می‌دانند چه باید کرد. آنها از یک سو خود را دلواپس تحریم‌ها در سایر پرونده‌های باز میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده نشان می‌دهند و از طرف دیگر حتی نزدیک شدن به مذاکره درباره‌ی آن پرونده‌ها را نیز گناه کبیره برمی‌شمارند!

[۱] جمله‌ی داخل گیومه، نقل قول از یادداشت آقای سعید زیباکلام است.

انتهای پیام