کالایی‌شدن عزاداری سیدالشهدا

علی نیلی، عضو تحریریه انصاف نیوز در یادداشتی، به روند و پیامد کالایی شدن عزاداری سیدالشهدا پرداخته و نوشته است:

اگر حوزه‌های علمیه را کانون‌های حفظ قرائت شیعی از شریعت محمد امین (صلی‌الله علیه) بدانیم، آن‌چه درباره‌ی فلسفه‌ی عزاداری بر فرزند رسول خدا و کارکرد اقامه‌ی عزای حسینی بیان داشته‌اند، با آن‌چه امروز از تریبون‌های رسمی، داعیه‌دار ام‌القرایی جهان اسلام منتشر می‌شود، فاصله‌ای بس نجومی دارد.

اقامه‌ی عزای حسینی از منظر علمای شیعه، ممد حیات اسلام است چون بر کژتابی‌ها و کج‌روی‌های صاحبان قدرت و نشستگان بر مسند حکومت می‌خروشد، امر به معارف اهل بیت می‌کند و از منکرات نهی‌شان و نهی‌مان می‌دهد.

آموزه‌های شیعه، حسین (ع) را گرامی می‌دارد چون از جان مایه گذاشت برای مقابله با ظلم.

عزای حسینی، گریستن بر مظلومیت خاندانی‌ست که تا آخرین دم حیات، برای دست‌گیری عائله‌ی خداوند از پا ننشست. ما عزادار آنیم که اگر به فرزند علی (ع) فرصت می‌دادند، نه یک حر که لشکری از احرار می‌پرداخت.

به ما آموخته اند «حماسه‌ی حسینی» رقم نخورد تا اشک ریختن بر مصائب اهل بیت، هر منکری را مجاز کند و…

شیعه، حادثه‌ی عاشورا را چون گنجینه‌ای از معارف اخلاقی محافظت کرده و حیات فرهنگی خویش را به زلف آن حادثه گره زده است.

این روزها اما به وضوح عزای حسینی به مثابه یک کالای تجاری، در خدمت یک تفسیر بسیار خاص و محفلی از دین قرار گرفته است. صاحبان این تفسیر و تفکر، در ساده ترین بیان، سوق دادن انسانها به بهشت را وظیفه‌ی حکومت (و به عبارتی خود) می‌دانند و اصرار دارند که قرائت‌شان از شریعت، یگانه قرائت درست و حقیقی است.

بنابراین حال که قدرت سیاسی را بیشتر از همیشه در کف دارند، باید برای ارتقاء سطح معنوی جامعه (باز هم به قرائت خود) کوشش کنند. پس جای تعجب ندارد که در رمضان و محرم، یک نحله از مداحان با گرایش‌های روشن سیاسی، تمام شبکه‌های صداوسیما را در اختیار بگیرند و بیشتر، آن اشعار و اذکارشان پخش شود که بیشتر رنگ و بوی سیاست دارد.

به همین ترتیب، اگر دو سه سال‌ پیش، که دولتی دیگر بر سر کار بود، می‌شد «نشستگان در صف اول» را خطاب قرار داد و آنان را به‌خاطر بی توجهی به عدالت نکوهش کرد، سالی دیگر که دولتی خودی بر سر کار است سخن گفتن از عدالت جایی ندارد و در عوض، می شود از سیاست «نفوذ منطقه‌ای» پشتیبانی کرد و … مساله‌ی امسال، حجاب است و مداحان راه یافته به استودیوهای سیما باید بر این موضوع تمرکز کنند!

در ادامه‌ی همین روند شتاب‌ناک کالایی کردن عزاداری، رسانه‌ی ملی محتواهای تهی از معنایش را به رنگ سیاه درآوده است و به احتمال، همین را برای ادای دِین به نهضت حسینی کافی می‌داند. پس اگر در نوروز می‌شود مسابقه‌ی استعدادیابی موسیقی محلی برگزار کرد، در محرم می‌توان همان برنامه را به مسابقه‌ی استعدادیابی مداحی بدل کرد و اگر می‌شود در ده ماه، سلبریتی‌‌های تراز خود را در بوق و کرنا کرد، می‌شود دو ماه محرم و صفر را هم به سلبریتی‌سازی مذهبی مشغول شد.

از منظر سیاست‌گذاران باسط‌الید کنونی در صداوسیما، شهرداری تهران و وزارت ارشاد، عزاداری ماه محرم، یک کالاست که می توان به واسطه‌اش، تفاسیر خاص یک جناح سیاسی از مفاهیم گوناگون را، از ولایت و رهبری گرفته تا حجاب و پوشش و از مقاومت اقتصادی گرفته تا نفوذ فرهنگی، به نام دین به آحاد مردم فروخت.

کالایی‌شدن عزاداری سیدالشهدا تا آنجا پیش رفته که جدیدترین سلبریتی مداحان، در میان مجلس سینه‌زنی، ذکر ذم فضای مجازی می‌گیرد و دیگری، حوادث پاییز گذشته را با حوادث کربلا و کوفه و شام قیاس می‌کند!

«گر تو قرآن بر این نمط خوانی ببری رونق مسلمانی»؛ روزی که رونق این کالا برود، مجالی برای گفتن از فرهنگ عاشورا و فلسفه‌ی قیام وارث آدم علیه ظلم نیست. آن روز، همگی‌مان، عاملان سرخوش و مخالفان خاموش این سیاست‌های شبه فرهنگی، در پیش‌گاه حضرت حسین شرمنده و روسیاه خواهیم بود.

انتهای پیام