محمد اسفندیاری: درس اول عاشورا اینست که هیچ حکومتی از فساد و انحراف مصون نیست

استاد محمد اسفندیاری درس اول عاشورا را این دانست که هیچ حکومتی از فساد و انحراف مصون نیست و لازمه پیشگیری از انحراف حکومتها، وجود نظارت بر قدرت و آزادی بیان و انتقاد نسبت به حکومت است.

این نویسنده و پژوهشگر در مراسم عزاداری شب تاسوعای حسینی با طرح این سوال که چرا در میان انبوه حوادث تاریخ بشر، عاشورا به این اندازه مورد توجه است؟ و چه فایده و استفاده ای برای امروز ما دارد؟ به سه درس عاشورا برای امروز اشاره کرد.

به گفته او، درس اول عاشورا این است که هیچ حکومتی از فساد و انحراف مصون نیست؛ و انحراف حکومتها هم تدریجی است و ناگهانی نیست. «مرحوم دکترشهیدی در کتاب «پس از 50 سال» به این پرسش پاسخ داده که چه شد امت پس از ۵۰ سال از درگذشت رسول اکرم، فرزند پیامبر را به شهادت رساندند؟ در واقع این انحراف طی پنجاه سال و گام به گام؛ نه طی یک شب رخ داده است.»

اسفندیاری با بیان اینکه مکانیزم امر به معروف و نهی از منکر برای جلوگیری از انحراف حکومتها پیش بینی شده توضیح داد: این روش هم نسبت به مردم توسط حکومتها و هم نسبت به حکومت ها توسط مردم و هم نسبت به گروهی از مردم توسط گروهی دیگر باید استفاده شود. اما لازمه نهی از منکر حکومتها، وجود نظارت بر قدرت و آزادی بیان و انتقاد نسبت به حکومت است.

وی افزود: عبدالملک مروان اولین خلیفه ای است که صریحا گفت: «مرا امربه معروف نکنید و کسی که مرا به تقوا دعوت کند، گردن می‌زنم.» نتیجه این حرکت، حکومت امویان بود. امروز هم طالبان وزارت امر به معروف و نهی از منکر را ایجاد کرده برای مردم؛ خوب نهی از منکر حکومت که مهم تر است؛ برای آن چه پیش بینی کرده اید؟

اسفندیاری درس دوم عاشور را این دانست که «مردم باید حساسیت سیاسی داشته باشند تا حکومت منحرف نشود.» و توضیح داد: مردم آن زمان اهل نماز و روزه و حج بودند، اما به وضعیت قدرت و حکومت بی توجه بودند و چون حساسیت سیاسی نداشتند، متوجه انحراف نمی شدند. اما سیدالشهدا میگفت: آیا نمی بینید که به حق عمل نمی شود؟ یا این حدیث که «هر کس حاکم ستمگری را ببیند و بی تفاوت باشد، با آن ظالم محشور می شود.»

این پژوهشگر تاریخ عاشورا یک علت نبود حساسیت سیاسی مردم را تقدیرگرایی و جبرگرایی جامعه دانست که مردم را بجای تغییرگرایی؛ منفعل کرده بود. اما طبق آیه قرآن، اگر می خواهید حال بد شما به حال خوب تبدیل شود، باید خودتان را تغییر دهید تا خداوند در حالتان تغییر مثبت بوجود آورد.

وی در بیان درس سوم عاشورا گفت: یک رویکرد تاریخی در گذشته وجود داشته است که زندگی ارزش زیستن ندارد و هرچه زودتر باید آن را خاتمه داد. در عاشورا این نظر مطرح شد که زندگی ارزش زیستن دارد، به شرط آنکه عزت، کرامت، حیثیت و شخصیت انسان حفظ شود. دشمن از نظر سیاسی می خواست عزت و شخصیت امام را هتک کند، اما به فرموده امام حسین(ع) «مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است.» و درس مهم عاشورا هم حفظ کرامت انسان است.

نشستهای عاشورا و امروز ما با همکاری کانون توحید، بنیاد اندیشه و احسان توحید و انجمن اندیشه و قلم تا جمعه شام عاشورا ساعت 20:30 در کانون توحید واقع در میدان توحید، خیابان پرچم برپاست.

انتهای پیام