وام‌ها را بسته‌اند؛ تولید تعطیل می‌شود؟
سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: تعداد زیادی از تولیدکنندگان کوچک و متوسط مقیاس با اعتراض به سختگیری‌های بانک مرکزی، می‌گویند نتیجه بستن وام‌ها و توقف تزریق سرمایه در گردش به کارگاه‌ها و کارخانه‌ها، تولید را تعطیل می‌کند.
به گزارش خبرنگار انصاف نیوز، بانک مرکزی به عنوان تنظیم سیاست‌های پولی کشور، از ریاست محمدرضا فرزین، بر منابع و مصارف بانک‌ها متمرکز شده و به بانک‌ها، به‌خصوص بانک‌های تجاری فشار آورده است که با کنترل منابع و مصارف خود، ناترازی‌های‌شان را کاهش دهند. این سیاست درست اما مثل اغلب اوقات، به ضد خودش تبدیل شده است چرا که بانک‌های تجاری دیوار کوتاه‌تر از دیوار تولیدکنندگان نیافته‌اند و در اولین قدم، وام‌های تولید را از ستون مصارف خود قلم گرفته‌اند.
غیر از وام تولید، که سود پایینی دارد و دریافتش هم شرایط خاص و پیچیده‌ای دارد، وام‌های جعاله و خرید دین و… هم که در اختیار واحدهای تولیدی قرار می‌گرفت به شدت محدود شده و بانک‌ها بر خلاف گذشته، این دست وام‌ها را نیز به سختی اعطا می‌کنند. دیدگاه دو تولیدکننده درباره شرایط جدید دریافت وام و تاثیر آن بر بنگاه‌های تولیدی را از نظر می‌گذرانید.
کنترل تورم به قیمت نابودی تولید
شهرام سیدقلعه، تولیدکننده رنگ و رزین گفت: سیاست‌های اخیر بانک مرکزی بیشترین زیان را متوجه مجوعه‌های تولیدی کوچک و متوسط می‌کند.
او ادامه داد: واحدهای تولیدی همواره با مشکل تامین سرمایه در گردش دست به گریبان بوده‌اند اما آن‌چه اخیرا رخ داده، بستن تقریبا همه نوع تسهیلات است که باعث شده بر خلاف شعار سال، کنترل تورم از طریق توقف تولید دنبال شود.
این تولیدکننده مستقر در شهرک صنعتی زاویه شهرستان زرندیه با اشاره به هشدارهای رئیس بانک مرکزی به بانک‌های ناتراز گفت: قاعدتا انتظار می‌رود بانک از سرمایه‌دار جذب پول کند و آن را به سرمایه‌پذیر تزریق کند اما بانک‌ها شیپور را از سر گشادش می‌نوازند و می‌خواهند از سرمایه‌پذیر جذب منابع کنند و بعد به همو وام بدهند.
سیدقلعه افزود: الان وقتی یک واحد تولیدی به بانک مراجعه و درخواست وام می‌کند، می‌گویند حسابت را به بانک ما منتقل کن، حسابت گردش داشته باشد، مانده داشته باشد، معدل داشته باشد تا بعد درصدی از آن مانده را به خودتان وام بدهیم! درست مانند این است که کسی دچار کم‌خونی باشد و به او بگویند فعلا چند واحد خون بده، بگذار مدتی پیش ما بماند و چند ماه بعد بیا و چند واحد خون دریافت کن!
او ادامه داد: فرمول‌های جدیدی به خصوص در بانک‌های خصوصی طراحی شده که معنایش همین جذب سرمایه از سرمایه‌پذیر است. مثلا می‌گویند حداکثر تا چهار برابر معدل حسابت را وام می‌دهیم. این یعنی شما بیا اول مشکل ما را حل کن، بعد از چند ماه هم ما مشکل تو را حل می‌کنیم.
این تولیدکننده شرایط جدید اخذ وام و تسهیلات بانکی را مطلوب شرکت‌های بزرگ خواند و افزود: شرکت‌های دولتی و خصولتی یا شرکت‌های وابسته به شبکه بانکی می‌توانند گردش‌های مد نظر را ایجاد کنند و در نتیجه به منابع بانکی دسترسی داشته باشند اما شرکت‌های تولیدی که بدون پشتوانه‌های دولتی یا برخورداری از رانت در حال فعالیت هستند، واقعا دچار مشکل شده‌اند.
سیدقلعه شیوه جدید تامین مالی بنگاه‌ها را متفاوت از سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی دانست و گفت: سیاست‌های پولی انقباضی در سال‌های اخیر وجود داشته است و بانک‌ها به سختی پروژه‌های تولیدی را تامین مالی کرده‌اند اما حالا برای تامین سرمایه در گردش هم سخت‌گیری می‌کنند و همان‌طور که گفتم می‌گویند باید حساب شرکت گردش و معدل مانده بالایی داشته باشد تا متناسب با رسوب وام بدهند. یعنی یک بنگاه تولیدی که باید سرمایه خود را صرف خرید مواد اولیه کند یا حقوق و دستمزد بپردازد، باید بخشی از سرمایه خود را راکد کند تا بتواند وام بگیرد.
او افزود: هیچ‌جای دنیا واحدهای تولیدی را به امان خدا رها نمی‌کنند و دولت‌ها خود را موظف به حمایت از مجموعه‌های تولیدی می‌دانند چون رشد اقتصادی و ازدیاد ثروت و اشتغال وابسته به فعالیت همین واحدهاست اما تولیدکننده ایرانی نه تنها حمایت نمی‌شود، بلکه باید برود و تامین نقدینگی کند تا بتواند بعد از 3 یا 6 ماه وام بگیرد.
سیدقلعه روش بانک‌ها برای حل مشکل ناترازی خود را یک روش ضدتولیدی و ضد توسعه‌ای خواند و گفت: سیاست اخیر بانک‌ها قطعا در کنترل تورم موثر خواهد بود اما سیاست موفقی ارزیابی نمی‌شود چون تولید را در مضیقه و تنگنا قرار داده است.
این تولیدگر اضافه کرد: این سیاست ممکن است تورم را مهار کند اما قطعا توسعه را هم مهار می‌کند و مانع رشد اقتصادی مطلوب و مدنظر می‌شود.
رانت نمی‌خواهیم، همان وام 23 درصدی را بدهید
یک تولیدکننده قطعات صنعتی و پیچ و مهره مستقر در شهرک صنعتی گرمسار هم به مشکل فراگیر اخذ پروانه بهره‌برداری در تولیدی‌های کوچک و متوسط مقیاس اشاره کرد و گفت: بسیاری از واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی یا پ هنه‌های صنعتی اطراف تهران و سایر شهرهای بزرگ به دلایل گوناگون نتوانسته‌اند از وزارت صمت پروانه بهره‌برداری بگیرند و لذا از نظر صمت و شبکه بانکی تولیدکننده محسوب نمی‌شوند و امکان بهره‌برداری از وام تولید را ندارند.
علی حکمت ادامه داد: صدور پروانه بهره‌برداری شرایط سختی دارد و مدت‌زمانی طول می‌کشد تا هر واحد تولیدی به مرحله اخذ پروانه برسد. در این فاصله که بعضا بیش از یک دهه هم زمان می‌برد، واحد تولیدی از هیچ حمایتی برخوردار نیست.
او به این پرسش که شرایط اخذ وام برای شما از دو سال پیش تا کنون چه تغییری کرده است، پاسخ داد: قبلا ما به بانک مراجعه می‌کردیم و وام‌هایی در قالب عقد خرید دین دریافت می‌کردیم. برای مثال بانک ملی در این زمینه بسیار رفتار سهل‌گیرانه‌ای داشت و با چشم‌پوشی از برخی مقررات محدودکننده، وام‌هایی با نرخ آزاد در اختیارمان می‌گذاشت. مثلا در سال 98، در حالی‌که طبق مقررات به ما بیش از 300 میلیون تومان وام تعلق نمی‌گرفت اما با همکاری بانک توانسیم وام 500 میلیون تومانی با سود 18 درصد دریافت کنیم.
حکمت اضافه کرد: تا سال 1401، با همین شرایط ما مشکل سرمایه در گردش خود را حل کرده بودیم و با توجه به تسویه حساب به موقع عقود، رتبه اعتباری‌مان در بانک هم افزایش یافته بود و بنابراین تسهیلات دریافتی‌مان از مرز 3 میلیارد تومان هم گذشت که البته نرخ سود آن هم تا 23 درصد افزایش یافته بود.
این تولیدکننده قطعات صنعتی گفت: از سال گذشته تقریبا پرداخت تمامی تسهیلات و وام‌ها را متوقف کردند. این توقف تا شهریور ماه امسال ادامه داشت و از شهریور ماه نیز اعلام کرده‌اند که تنها بر اساس مقررات و به تناسب مانده میانگین وام پرداخت خواهد شد.
حکمت گفت: معنای این رفتار شبکه بانکی این است که تولیدکننده باید برای تامین نقدینگی خود، سراغ بازار غیررسمی پول برود و با نرخ 75 درصد پروژه‌های خود را تامین مالی کند.
او به بحث رانت تسهیلات بانکی در شرایط تورم 40 درصدی اشاره کرد و ادامه داد: ما با تسهیلات 5 میلیارد تومانی که سود 23 درصدی‌اش را هم می‌پردازیم، برای 20 نفر شغل مستقیم ثابت و با بیمه‌پردازی مرتب ایجاد کرده‌ایم. ضمن این‌که اغلب کسانی که این بحث‌ها را پیش می‌کشند برای بسیاری از مشاغل زودبازده مانند واسطه‌گری و واردات نگران رانت تسهیلات نیستند اما تا نوبت به تولید می‌رسد، می‌خواهند مانع همین تسهیلات آزاد و حمایت نیم‌بند شوند.
حکمت به انواع مشکلات تولیدکنندگان اشاره کرد و گفت: ما در تابستان گذشته به طور متوسط هفته‌ای 2 روز برق نداشتیم و این یعنی یک‌سوم از روزهای کاری را تولید نکردیم. اما آیا تامین اجتماعی می‌پذیرد که یک‌سوم هزینه بیمه را اخذ نکند و به تولیدکننده از این طریق کمک کند؟
این صنعتگر با بیان این‌که خلا تعطیلی کارگاه‌های کوچک تولیدی را باید با واردات از چین پر کرد، ادامه داد: در همین زمان که تولیدکنندگان درگیر دریافت تسهیلات هستند، واردکنندگان به راحتی می‌توانند شرایط اخذ وام را برای خود مهیا و وام دریافت کنند.
حکمت به تسهیلات تکلیفی ابلاغ‌شده به بانک‌ها اشاره کرد و افزود: بانک‌ها همچنان موظفند با نامه ائمه جمعه یا فرمانداران به افراد وام خرد پرداخت کنند. این وام‌های 3 یا 5 میلیون تومانی در شرایط امروز خیلی دردی از کسی دوا نمی‌کند اما منابع بانک‌ها را می‌بلعد و به آنان اجازه نمی‌دهد تولید را تامین مالی کنند در حالی‌که وقتی تولید رونق پیدا کند، اشتغال بیشتری هم ایجاد می‌شود و ثروت تولید شده، می‌تواند بخشی از فقر را از بین ببرد.
او سیاست‌گذاران پولی کشور را چنین خطاب قرار داد: ما به دنبال هیچ رانت و حمایتی نیستیم. فقط همان تسهیلات آزاد با نرخ 23 درصد را به ما بدهید تا اسیر نزول‌خوران نشویم و بتوانیم چراغ تولید را روشن نگه داریم و کارگران‌مان را حفظ کنیم.
این تولیدکننده در پایان گفت: با شرایطی که ایجاد شده، یعنی خودداری دولت از پرداخت مطالبات پیمانکاران از یک‌سو و خودداری شبکه بانکی از پرداخت تسهیلات به تولیدکنندگان از سوی دیگر، امسال قطعا سال رونق تولید نخواهد بود.
انتهای پیام
بانک ملی حتی با میانگین حساب همبه مردم وام نمی دهد!