قسمت دوم | سرافراز: اراده‌ی نظام به سمت قدرت‌یابی نهادهای امنیتی و نظامی پیش می‌رود

سرویس سیاسی انصاف نیوز: محمد سرافراز، رئیس اسبق صداوسیما می‌گوید که «انقلابیون واقعی که در جناح‌های مختلف هستند» در نهایت جریانی را شکل می‌دهند اما «هر چیزی باید در زمان خودش اتفاق بیافتد».

آقای سرافراز با بیان اینکه «وضعیت یکدستی حاکمیت باقی نمی‌ماند»، ابراز عقیده کرد: اراده‌ی فعلی در نظام حکمرانی به سمت قدرت‌یابی هر چه بیشتر نهادهای امنیتی و نظامی پیش می‌رود.

بخش دوم و پایانی گفت‌وگو با محمد سرافراز را می‌توانید در ادامه بخوانید:

انصاف نیوز – اگر شما در موقعیت تصمیم‌گیری باشید چه جراحی‌های مشخصی را می‌توانید تعریف کنید که شدنی هم باشد؟

محمد سرافراز: من قبل از اینکه به صداوسیما بروم گفته بودم که این سازمان به جراحی نیاز دارد و جراحی هم بدون خونریزی نمی‌شود؛ اوضاع کشور هم همینطور است. اگر کسی فکر کند به یک‌باره می‌تواند اوضاع اقتصادی یا آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را به راحتی حل کند کاملا در اشتباه است یا دستی در مدیریت کلان نداشته است.

نظام بروکراسی در برابر هر نوع تحول مثبتی مقاومت ایجاد می‌کند

برای مثال هر دولتی که بر سر کار آمده با هر نوع شعاری که داده در نهایت دولت را بزرگ‌تر کرده‌است. قبل از انقلاب جمعیت کشور 35 میلیون بود و 500 هزار نفر کارمند بودند. البته در همان زمان هم بروکراسی حاکم بود و نه اینکه وضعیت خیلی خوبی بوده باشد.

اما در شرایط فعلی حقوق‌بگیران دولت ده برابر شده است در حالی که جمعیت کشور دو برابر و نیم گذشته است. خود این نظام بروکراسی هر نوع تحول مثبتی را با چالش مواجه کرده و در برابر آن مقاومت ایجاد می‌کند.

اولین جراحی که در کشور باید اتفاق بیافتد در حوزه‌ی اقتصاد است که شدنی هم هست. مانع اصلی رشد اقتصادی و تولید در کشور شرکت‌های رانتی هستند. بودجه‌ی شرکت‌های دولتی دو برابر بودجه‌ی دولت است.

شرکت‌های دولتی بخشی زیادی از درآمدهایشان را پنهان می‌کنند

نیمی از این شرکت‌های دولتی ورشکسته هستند و بخشی زیادی درآمدهایشان را پنهان می‌کنند.

یا بانک‌هایی که به نام خصوصی فعالیت می‌کنند عملا خصوصی نیستند و یکی دو تا بانک خصوصی بیشتر نداریم. بقیه در پروسه رانت قدرت و ثروت مشارکت می کنند، برای همین است که بانک‌ها عملا ورشکسته هستند. مثلا بانکی که بالای صدهزار میلیارد تومان بدهی دارد و‌ بانک مرکزی آن را از جیب ملت یا چاپ اسکناس  جبران می‌کند.

در موضوع شرکت‌ها مسئله فقط شرکت‌های دولتی نیست و خصولتی‌ها هم پررنگ هستند‌. این شرکت‌ها روی کاغذ خصوصی هستند اما مدیران‌شان را دولت تعیین می‌کند.

مهم‌ترین مسئله در اقتصاد ایران تعیین تکلیف خصولتی‌هاست

در این وضعیت نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که این نوع شرکت‌ها مثل شرکت خصوصی عمل کنند و برای برنامه‌های خود هزینه – فایده کنند. بر اساس اصل 44 قرار بود این شرکت‌ها به واقع خصوصی شوند اما این اتفاق نیفتاد. برای مثال شرکت مخابرات که قرار بود خصوصی شود در ابتدا در اختیار سپاه قرار گرفت و پس از آن هم سپاه و ستاد فرمان اجرایی آن را در اختیار دارند. اینها هم یک نوع شرکت‌های خصولتی حاکمیتی هستند. بخش خصوصی به معنای واقعی در اقتصاد کشور کم است.

مهم‌ترین مسئله در اقتصاد حال حاضر ایران این است که این نوع شرکت‌ها تعیین تکلیف شوند و این کار شدنی است اما نیاز به جراحی دارد. به هر کدام از اینها که دست بزنید صدای دولت و مجلس و نهادهای حاکمیتی در می‌آید و برخورد می‌کنند. مثالی که همه‌ی مردم با آن سروکار دارند خودروسازی است.

خودروها باید برقی باشند اما همچنان بنزینی و با سیستم فرسوده کار می‌کنند. با وجود اینکه خودروها برای جان مردم خطراتی ایجاد می‌کند اما هیچ دولتی هم نتوانسته به آن دست بزند. وضعیت بانک‌ها هم همینطور است. بررسی کنید که بانک‌ها در روز اول چه میزان سرمایه‌ای نزد بانک مرکزی اعلام کردند و الان در چه وضعیتی هستند‌. تمام ساختمان‌های گران قیمت در میادین بزرگ تهران و شهرستان‌ها را خریداری کرده‌اند.

اولویت دیگر در اصلاحات اقتصادی این است که باید دولت هزینه‌هایش را کاهش دهد و مطابق درآمدهای واقعی هزینه تعریف کند. درآمد نفت و گاز و ثروت ملی نباید صرف هزینه جاری شود.

انصاف نیوز – در حوزه‌های غیراقتصادی چطور؟

سرافراز: در همه‌ی حوزه‌ها این تغییرات نیاز است. در  حوزه‌ی سیاسی، نظام ما بر اساس رای مردم شکل گرفته اما تحقق و تداوم این موضوع سازوکاری نیاز دارد که یکی از آن وجود احزاب واقعی و رسانه‌های مستقل است. از سوی دیگر مردم هم می‌باید امکان اینکه نظرات و اعتراض‌شان را به شکل‌های مختلف  مطرح کنند داشته باشند تا مشارکت سیاسی رخ دهد. اگر این امکان ایجاد نشود به این معناست که یک جای کار می‌لنگد‌.

انصاف نیوز – به نظر می آید که بعضی از این موارد  شعارهای اقتصادی زیبای خیلی بزرگی هستند که امکان تحقق ندارند؛ مانند شعارهایی که آقای احمدی‌نژاد در سال 84 می‌داد.

سرافراز: به نظر من راه حل‌های ملموس و شدنی هستند اگر عزم و اراده‌ی آن وجود داشته باشد.

اراده‌ی نظام حکمرانی به سمت قدرت‌یابی نهادهای امنیتی و نظامی پیش می‌رود

• 

• 

• 

انصاف نیوز – چه کسی باید اراده‌اش را داشته باشد؟

سرافراز: این موضوع بحث دیگری است. اراده‌ی فعلی در نظام حکمرانی به سمت قدرت‌یابی هر چه بیشتر نهادهای امنیتی و نظامی پیش می‌رود و بر همین اساس این نهادها بیشتر از قبل در همه امور نظر و دخالت دارند. البته باید دید که آیا آنها اصلا مشکلی می‌بینند یا نه؟! شاید اگر از مسئولان دولت فعلی بپرسید بگویند اصلا مشکلی وجود ندارد و اگر مشکلاتی هم هست در حال حل کردن آن هستند و مردم هم خیلی امیدوارند و مشکلات کشور هم برای سال‌های قبل است و یکی پس از دیگری حل می‌شوند!

عزم حاکمیتی برای اصلاح ساختارها وجود ندارد

به نظر من عزم حاکمیتی برای اصلاح ساختارها وجود ندارد. اصلاح ساختاری کار بسیار سختی است اما اگر عزمی وجود داشته باشد شدنی است. ما این نوع اصلاحات را در صداوسیما انجام دادیم و شدنی بود. البته که‌ چالش‌هایی ممکن است داشته باشد. 

سازمان اداری بزرگ و لخت صداوسیما را با اصلاح ساختارها به سازمانی چابک تبدیل کردیم و بعضی معاونت‌ها ادغام شدند. با وجود اینکه دولت وقت یک ریال هم خارج از بودجه به صداوسیما کمک نکرد؛ در حالی که همواره علاوه بر بودجه‌ی سالانه به‌عنوان متمم بودجه به صداوسیما کمک می‌شد.

حتی در دولت آقای روحانی که با صداوسیما به ریاست آقای ضرغامی‌ مشکلاتی داشتند، این کمک را انجام دادند. ولی در دوره‌ی ما هیچ کمکی نشد. با وجود کنترل هزینه‌ها در درآمدها هم مشکلاتی رخ داد. درآمدهای صداوسیما عمدتا از بازرگانی است که در مزایده‌ی آن هم دوستان همین نهادها خواستند مشارکت کنند و وقتی به هدف نرسیدند زیر میز زدند. اما با این وجود درآمدهای صداوسیما را به سرعت بالا بردیم و با سازوکارهایی هزینه‌ها را کاهش دادیم.

شبکه‌ی افق جزیی از زیرمجموعه‌های سپاه است

انصاف نیوز – چه در حرف‌های شما و‌ چه دیگران درباره‌ی نقش افرادی خارج از صداوسیما حرف‌هایی زده می‌شود که مبهم است. درباره‌ی نقش آقای عزیز جعفری و سازمان اوج و دیگران؛ آیا اینها نقشی دارند یا خیر؟

سرافراز: شرایط الان را از مدیران فعلی صداوسیما بپرسید، اما بله نقش دارند. سپاه با آن توان بالایی که دارد قرارگاه قرب را تاسیس کرده که در عرصه‌های مختلف فرهنگی – رسانه‌ای کار می‌کنند. شبکه‌ی افق جزیی از زیرمجموعه‌هایشان است. در شبکه‌های اجتماعی هم هستند و موارد مورد نظرشان را اجرا می‌کنند.

اما نکته‌ای که وجود دارد آن است که همین آقایان که اسم بردید زمانی تصورشان بر این بود که اگر نظام یک‌دستی شکل بگیرد دولت هم از نگاه خودشان کاملا همراه با رهبری باشد مشکلات کشور حل می‌شود اما دو مشکل جدید به وجود می‌آید.

وضعیت یکدستی نظام باقی نمی‌ماند

نخست آنکه این وضعیت یکدستی باقی نمی‌ماند و پس از رسیدن به قدرت به اختلاف می‌افتند. این افراد مثل پیامبران نیستند که اگر با هم جمع شوند اختلافی بینشان پیش نیاید. پس از یکدستی اختلافات جدید پدید می‌آید و گرایش‌های مختلفی به وجود خواهد آمد.

از طرف دیگر در این وضعیت هر مشکلی پیش بیاید همه آن را به رأس نظام منتسب خواهند کرد. چنان که در شعارهای پارسال می‌بینید. آنها فکر اینجا را نکرده بودند که این مدل تصمیم‌گیری چه خطری دارد. مسابقه‌ای برای تملق بیشتر به راه افتاده است. اینکه یکی می گوید علاوه بر ولایت مطلقه، اطاعت مطلقه هم لازم است، دیگری می‌گوید نه تنها اطاعت می کنیم بلکه نوکر ولی فقیه هم هستیم. اینها چیزی نیست که مشکلات کشور را حل کند.

انقلابیون واقعی در جناح‌های مختلف و در بین مردم عادی هستند

جدا از شعارهایی که داده می‌شود و حالا «انقلابی» پرچمی شده که همه از آن می‌گویند اما باید بررسی کرد که انقلابی اول انقلاب چه ویژگی‌هایی داشته است؟ میان انقلابی با آن تعریف و آنچه امروز می‌بینیم در عمل تفاوت زیادی وجود دارد. اینها بیشتر به فکر آن هستند که چطور مناصب قدرت را در اختیار خود بگیرند و به ثروت‌های بی پایان برسند.

انقلابیون واقعی در جناح های مختلف و در بین مردم عادی هستند؛ آنها کسانی هستند که زندگی سالمی دارند و اهل دروغ و ریا نیستند، به ارزش‌های انسانی و الهی پابیندی واقعی دارند. بر خلاف بخش عمده‌ای که صرفا شعار می‌دهند و فاقد این ویژگی‌هایند.

انصاف نیوز – با همین تعریف از انقلابی، آیا انقلابیون واقعی که قاعدتا دلسوزتر هم هستند می‌توانند به نوعی یک جریان میانه شکل دهند در برابر طرف دیگر که به نوعی از انقلاب منحرف شدند؟

سرافراز: در نهایت این کشور می‌ماند و آد‌م‌‌هایی که سالم و دلسوز هستند و هدف‌شان کسب قدرت و ثروت نیست بلکه در پی خدمت به جامعه هستند.‌ همگی باید کمک کنند…

انصاف نیوز – شکل دادن به یک جریان سیاسی چطور؟ این افراد به شکل منفرد که کاری نمی‌توانند کنند.

سرافراز: در نهایت باید این اتفاق بیافتد اما هر چیزی می‌باید در زمان خودش اتفاق بیافتد.

بعد از هر حادثه‌ی اعتراضی یکی از پیامرسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده

انصاف نیوز – شما در شورایعالی فضای مجازی هم بوده‌اید و الان هم به شکل اسمی در آن شورا هستید. هدفگذاری بعضی جریان‌هایی که در این حوزه موثر هم هستند چیست؟ آیا به دنبال چیزی شبیه کره شمالی هستند یا الگوی دیگری مدنظرشان است؟

• 

• 

• 

• 

سرافراز: هنگامی که شورایعالی فضای مجازی تاسیس شد اهداف خیلی خوبی داشت و بسیاری از آن هم دست یافتنی بود بخش‌هایی از آن هم اجرایی شده است. مثلا ایجاد یک شبکه‌ی داخلی که اگر اینترنت به هر دلیلی قطع شد خدمات بانکی و مانند آن دچار اختلال نشود. یا قرار بود پیام‌رسان‌های قوی داشته باشیم البته این ایده با آنچه انجام شد تفاوت دارد.

بعد از هر حادثه‌ی اعتراضی یکی از اینها فیلتر شده‌است. در سال 88 فیسبوک، در سال 98 تلگرام، در سال 1401 اینستاگرام و واتساپ را قطع کردند. البته فقط هم اینها قطع نشده بلکه ده‌ها شبکه اجتماعی سایت‌های مفید هم قطع شده‌اند.

اما اینکه آنها چه فکر می‌کنند و هدفی دارند را از خودشان بپرسید. نگاه من این است که اگر ما در این حوزه درست رفتار می‌کردیم و کارهای زیرساختی نرم افزاری و سخت افزاری را شروع می کردیم در هر بخشی مانع هدر رفتن هزینه و وقت و انرژی می‌شد.

مراجعات مردم به فیلترشده‌ها به‌شکل گذشته برگشته است

انصاف نیوز – استدلال آنها برای فیلتر واتساپ و اینستاگرام و… که رقیب داخلی هم برای بعضی‌هایش نیست چه مواردی است؟

سرافراز: استدلال آنها را از خودشان بپرسید. در عمل هم علی رغم این بستن‌ها و تعطیل کردن‌ها مراجعات مردم به شکل گذشته برگشته است و هزینه و خسارت برای مردم ایجاد شده که مجبورند پول وی پی ان و پول بیشتری برای اینترنت بدهند. زمانی برای مقابله با ماهواره هدف‌گذاری کردند که نیروی انتظامی از پشت بام خانه مردم دیش‌ها را جمع کند آن هم به نتیجه نرسید این هم به همان ترتیب به جایی نخواهد رسید.

انصاف نیوز – در چند وقت اخیر موضوع اینترنت ماهواره‌ای هم مطرح می‌شود خبرهایی هست که یک یا دو سال دیگر اجرایی شدن آن را شاهد خواهیم بود. هیچ طرحی در شورایعالی فضای مجازی وجود دارد؟

سرافراز: چند سال پیش از اولین نفراتی بودم که در این باره صحبت کردم.‌ اینترنت ماهواره‌ای پدیده جدیدی است که اگر بخواهیم با سیاست‌های سلبی با آن مواجه شویم دچار مشکل خواهیم شد. تا زمانی که در شورایعالی فضای مجازی بودم بحث بر سر این بود که اینها با مجوز بیایند و فعالیت داشته باشند که البته معمولا این خواسته محقق نمی‌شود.

کسانی که نقد دارند باید به راحتی حرفشان را بزنند

انصاف نیوز – شما درباره‌ی استعفا از ریاست صداوسیما کتابی نوشتید که به شکل غیر رسمی منتشر شده، خیلی از مصاحبه‌هایتان هم منتشر شده است. وضعیت آزادی بیان را چطور می‌بینید؟

سرافراز: به هر حال شرایط آزادی بیان شرایط مطلوبی نیست و آن کتابم را هم به شکل رسمی نتوانستیم منتشر کنیم.

انصاف نیوز – امید دارید که آن کتاب روزی به شکل رسمی منتشر شود؟

سرافراز: به امید زنده‌ایم ولی نه در کوتاه مدت. کسانی که به وضعیت کشور و نظام حکمرانی و نهادهای حکومتی نقد دارند باید به راحتی حرفشان را بزنند نه اینکه با عناوین مبهمی مثل «اجتماع و‌ تبانی» با آنها برخورد شود.

انصاف نیوز – تا به حال احضار هم شده‌اید؟

سرافراز: یک سال پیش بعد از یکی از مصاحبه‌ها دادستانی تهران احضار کرد. بحث آنها این بود که برای همه‌ی مواردی که گفتید باید سند و مدرک ارائه دهید. بعد از آن در ایکس (توییتر سابق) برای ریاست قوه قضاییه نوشتم که اعتراض به کنار، شما با افرادی که نسبت به اوضاع کشور و خطراتی که آینده را تهدید می‌کند هشدار می‌دهند هم می‌خواهید برخورد قضایی کنید؟!

محمد سرافراز: هیچ اعتراف تلویزیونی را پخش نکردم

انتهای پیام