نگاهی به قتل سفیر روسیه در ترکیه و پیامدهای آن

حمید هوشنگی، روزنامه نگار در یادداشتی در فیسبوک نوشت:

آندری کارلوف سفیر 62 ساله مسکو در آنکارا عصر دوشنبه بوسیله یک افسر امنیتی ترکیه در یک نمایشگاه عکس در پایتخت ترکیه ترور و کشته شد. قاتل مولود مرت آلتین تاش 22 ساله از پشت سر با اسلحه کمری در حالیکه فریاد الله اکبر سرداده بود و در حمایت از مردم حلب شعار می داد، سفیر روسیه را در پشت تریبون کشت و با وجودیکه تمام گلوله هایش را به مقتول شلیک کرده بود، خود هدف گلوله نیروهای ویژه ترکیه قرار گرفت و لحظاتی بعد درگذشت.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه بسرعت به ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و مردم این کشور تسلیت گفت و هدف از ترور را خدشه دار کردن روابط دو کشور دانست. در این تماس فوری اردوغان با پیشنهاد مسکو برای شرکت یک تیم تحقیقاتی روسی برای پیگیری ماجرا موافقت کرد. پوتین هم مانند اردوغان به گونه ای دیپلماتیک با این ترور برخورد کرد و آنرا اقدامی برای تخریب روابط رو به بهبود دو کشور خواند و هدف نهائی ترور را جلوگیری از صلح در سوریه اعلام کرد، اقدامی که چند ماه پس از از عذر خواهی ترکیه از مسکو بخاطر سرنگونی یک جنگنده روسی به آن دست زد و اخیراً با راه حل بحران سوریه با همکاری مسکو و تهران با آن موافقت کرده و توقف جنگ در حلب با توجه به این نقشه در حال اجراست.

در ادامه اظهار نظر مسکو و تائید شرکت تیم تحقیقاتی روسی در بررسی ماجرا، اعلام شد اجلاس سه جانبه وزیران خارجه مسکو، تهران و آنکارا برای یافتن راه حلی عملی برای بحران سوریه، طبق برنامه امروز در مسکو برگزار خواهد شد. منابع خبری در مسکو معتقدند مسئله ترور آندری کارلوف در این اجلاس بخش قابل توجهی از وقت این اجلاس را بخود اختصاص خواهد داد. به نظر می رسد ترور سفیر مسکو در آنکارا وسیله ای خواهد شد تا ترکیه برای حفظ روابط لرزان خود با روسیه در ارتباط با بحران سوریه، امتیازات بیشتری به مسکو بدهد.

شرکت تیم تحقیقاتی روسیه در بررسی چگونگی و انگیزه ترور اولین نشانه ای بشمار می آید که مسکو وانمود می کند اعتماد چندانی به آنکارا در پیگیری علل اصلی این ماجرا ندارد و مایلست خود راساً در این زمینه اقدام کند و حتی المقدور از این ترور برای پیش بردن سیاست های خود در خاورمیانه و سوریه بهره به گیرد. بنابر این بسیار مهم خواهد بود که به بینیم نتایج اجلاس امروز مسکو چه خواهد بود و تا چه حد آنکارا راضی خواهد شد با سیاست های مسکو و تهران در بحران سوریه همراهی کند. در واقع مسکو به دنبال آن خواهد بود که متوجه شود سیاست اخیر آنکارا برای نزدیکی به مسکو یک تاکتیک است و یا یک استراتژی و ناشی از سرخوردگی اردوغان در وابستگی کامل به غرب.

شکی نیست ابتدا باید بررسی شود آیا انگیزه ترور، یک احساس شخصی بوده یا سازمانی پشت سر سوء قصد کننده قرار دارد و آیا سر نخ ماجرا که به گفته مقامات دو کشور هدف از آن تخریب روابط مسکو- آنکارا بوده است یا خیر و میزان نفوذ کشور های خارجی از جمله عربستان و قطردر سازمان امنیت ترکیه تا چه میزان بوده است؟ از همه مهمتر کشف دلیل کشته شدن سوء قصد کننده بوسیله نیروهای امنیتی ترکیه است که با وجود تمام شدن گلوله های ضارب سفیر روسیه، به قلب مولود مرت آلتین تاش شلیک کرده و او را در دم کشته اند. ضمناً بد نیست به زمان اجرای این ترور نیز توجه شود که درست در شب قبل از برگزاری اجلاس مشترک وزیران خارجه سه کشور روسیه، ایران و ترکیه صورت گرفته و اگر این ترور یک اقدام سازمان یافته بوده است، شاید هدف از آن برهم زدن این اجلاس بوده است.

در این میان چند نکته نیز قابل توجه است. سمت گیری دولت اردوغان در جنگ داخلی سوریه در کنار ارتجاع عرب و اعلام صریح انکارا به لزوم کنار رفتن اسد در همان آغاز بحران و دامن زدن به کینه علیه دولت سوریه ( و دولت عراق) بوسیله اردوغان که عموماً برای بیشتر شدن نفوذ آنکارا در سوریه و بویژه حلب و موصل که تا 93 سال قبل جزئی از امپراطوری عثمانی بودند. تهیج افکار عمومی طرفداران برپائی امپراطوری عثمانی در ترکیه علیه عراق و سوریه در پنجسال گذشته در کنار حمایت سازمانی و تجهیز مخالفان اسد بوسیله آنکارا به یک برنامه روتین رسانه ای آنکارا تبدیل شده بود. علاوه بر این هم سوئی رسانه های غربی و نمایش کاملاً یکطرفه جنگ و گسترش نفرت مذهبی در خاورمیانه برای وانمود کردن کلیه گناه جنگ داخلی سوریه به عهده اسد و سپس مسکو و تهران نیز باید در ارتباط با گسترش جنگ داخلی در سوریه و عراق نیز مورد توجه واقع شود.

بد نیست اشاره شود سیاست غرب و ارتجاع عرب برای ایجاد نفرت مذهبی از بیش از دو دهه قبل پس از محبوبیت شدید حزب الله در لبنان و جهان عرب آغاز شد که طی آن برای اولین بار، یک گروه شیعی توانست با کمک ایران، اسرائیل را وادارد که از جنوب لبنان خارج شود و در قلوب اعرابی جای گیرد که از آغاز ایجاد اسرائیل شاهد بودند اسرائیل هرگز حاضر نخواهد شد از اراضی اشغالی خود خارج شود. شکی نیست یکی از نتایج روشن بحران سوریه، از دست رفتن بخش عمده اعتبار حزب الله در میان اعراب اهل تسنن و امن تر شدن اسرائیل و نزدیکی ارتجاع عرب به اسرائیل بوده است.

انتهای پیام