«ایران محدودترین اینترنت جهان در نیمه اول سال ۲۰۲۳»

«انجمن تجارت الکترونیک تهران گزارش آماری تحلیلی دوم خود از وضعیت کیفیت اینترنت و ابعاد آن را منتشر کرد. این گزارش ضمن ارائه آماری که خوشایند نیست، معتقد است، کندی و اختلال اینترنت کشور خودخواسته است، نه از سر توسعه‌نیافتگی. رئیس هیئت مدیره این انجمن به خراسان از ماجرای غم انگیز استارتاپی ما و ترکیه می گوید.»

صادق غفوریان در روزنامه خراسان نوشت: «انجمن تجارت الکترونیک تهران روز گذشته دومین گزارش تحلیلی خود از وضعیت اختلال‌ها، محدودیت‌ها و سرعت اینترنت در کشور را منتشر کرد و با آمار و تحلیل‌هایی که مجموعه این گزارش را به 65 صفحه رسانده، گفته است: «کندی و اختلال اینترنت کشور خودخواسته است، نه از سر توسعه‌نیافتگی و مسئولان در این زمینه باید پاسخگو باشند.»

6 ماه پس از گزارش اول

گزارش اول انجمن تجارت الکترونیک تهران، 6 ماه قبل منتشر شد که طی آن به ابعاد شرایط وقت در حوزه اقتصاد دیجیتال، ابزارها و موانع توسعه این اقتصاد، محدودیت های اینترنتی، فیلترینگ و… پرداخته بود و حالا همین موضوعات را با واکاوی بیشتر پیش روی جامعه قرار داده است. البته که این انجمن، همزمان با انتشار گزارش روی سایت خود، اعلام کرد گزارش را در نامه هایی رسمی به اطلاع رئیس جمهور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارتخانه‌های مرتبط رسانده است.

وضعیت خطرناک!

ما در گزارش پیش رو، تلاش می کنیم، اهم بخش های گزارش انجمن تجارت الکترونیک در خصوص حال امروز و فردای حوزه اینترنت و موضوعات مرتبط با آن را مرور کنیم که به نظر می رسد، شروع این مرور با یک هشدار و توصیف «وضعیت خطرناک» چندان بد نباشد. این گزارش می گوید: «خطرناک به این معنی که همچنان استفاده از اینترنت برای ایرانی‌ها، بدون فیلترشکن ممکن نیست و منطق استفاده از فیلترشکن، علاوه بر تحمیل هزینه‌ ماهانه چندهزار میلیاردی از سبد معیشتی کل خانواده‌های ایرانی، موجب افزایش آسیب‌پذیری روی تجهیزات دیجیتال کاربرها، نفوذ و نشت اطلاعات کسب‌وکارها و افزایش آزارهای دیجیتال شده است.»

مقایسه با 50 کشور

اما بخش مهم این گزارش، بررسی سه شاخص اختلال، محدودیت و سرعت، اینترنت ایران با ۵۰ کشور است که ادعای انجمن نیز این است که این داده ها را بر اساس «داده‌های مراجع بین‌المللی و تحلیل کارشناسان خبره زیرساخت اینترنت کشور» تهیه کرده است.

وضعیت اختلال اینترنت

داده این گزارش در شاخص هایی همچون اختلال و محدودیت، رتبه های جذابی را پیش روی ما قرار نمی دهد و اشاره می کند، رتبه ایران در شاخص اختلال 47 است اما در ماه‌های اخیر در وضعیتی رو به بهبود داشته ولی نتیجه همان جای گیری در رتبه 47 از 50 بوده است. در توصیف اختلال های مقطعی و مستمر می‌خوانیم: «اختلال‌های مستمر تقریباً دائمی شبکه به‌خصوص در ساعت اوج مصرف (۲۰:۰۰ تا ۲۳:۰۰) را شامل می‌شوند.»

اختلال 48 درصدی وب‌سایت ها

بررسی وب سایت ها هم طبق بررسی های انجمن تجارت الکترونیک، ما را با شرایط مساعدی مواجه نمی کند: «ایران با میانگین حدود ۴۸ درصد وب‌سایت دارای اختلال، پس از چین با میانگین حدود ۴۷ درصد به‌عنوان اولین کشور با اختلال اینترنت در ۹ ماه اخیر است.»

بیشترین خاموشی اینترنتی

وضعیت کیفیت اینترنت کشور، از منظر «محدودیت» هم قابل توجه است که در این بخش محدودیت اینترنت ایران به چهار سطح «قطع کامل/کنترل‌شده اینترنت»، «فیلترینگ»، «تحریم» و «مقررات داخلی» طبقه‌بندی شده است. این گزارش با اشاره به رتبه ۴۹ ایران در میان ۵۰ کشور ادامه می‌دهد: ایران، هند و پاکستان سه کشور اول از حیث بیشترین قطعی و اختلال سراسری خودخواسته اینترنت در نیمه اول سال ۲۰۲۳ قرار گرفتند. بر اساس بررسی‌های وب‌سایت surfshark، اغلب این قطع شدن‌های اینترنت ایران در روزهای جمعه و در رابطه با حوادث برخی شهرها رخ داده است. ایران با قطع (۱۴ بار)، هند (۹ بار) و پاکستان (۳ بار) به‌ترتیب محدودترین اینترنت‌های جهان در نیمه اول سال ۲۰۲۳ بودند.

ماجرای فیلترینگ

انجمن معتقد است، برخی فیلترینگ ها هم چون فیلترینگ «گوگل پلی» نمی تواند منطقی باشد، چون به روزرسانی خودکار اپلیکیشن‌ها روی میلیون‌ها موبایل تبلت و TV هوشمند متوقف شده است و کاربران برای نصب اپلیکیشن‌های خود مجبور به نصب مستقیم اپلکیشن‌ها از وب‌سایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی می‌شوند که خلاف فروشگاه اصلی گوگل، کنترل امنیتی ندارند.
البته وزیر ارتباطات، اخیرا درباره گوگل پلی هم اعلام کرد که ما موافق رفع فیلتر آن هستیم اما ظاهرا آقای وزیر نتوانسته کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه را درباره رفع فیلتر گوگل پلی قانع کند.
فیلتر کردن سـایت‌های داخلی بـرای کاربران خارج از کشور هم برای این گزارش عجیب به نظر آمده و نوشته است: «از بین ۱۰۰ وب‌سایت برتر دولتی ایران، ۵۷ وب‌سایت از خارج از کشور در دسترس نیستند؛ وب‌سایت‌های مهم کشور از جمله مجلس، وزارتخانه‌ها، سازمان‌های بزرگ کشور، شاپرک و… بـرای کاربران غیرایرانی در دسترس نیست.»

سرعت نداریم

ضلع دیگری از بررسی تحلیلی کیفیت اینترنت کشور، موضوع سرعت آن است که اگرچه بر اساس پایگاه داده cloudflare، ماه‌های اردیبهشت تا آذر ۱۴۰۲ روندی روبه‌بهبود، اما رشدی حداقلی داشته است. ما در این بخش از میان 50 کشور بررسی شده توسط این پایگاه رتبه 50 از 50 کشور را دارا هستیم. نکته دیگر هم این است که «توسعه نامتوازن زیرساخت در کشور موجب ایجاد نوعی بی‌عدالتی سرزمینی در دسترسی به اینترنت، دست‌کم با یک سرعت واحد برای همه ایرانی‌ها شده است؛ به این معنی که شهرستان‌های مختلف کشور، سرعت برابری نسبت به کاربران تهرانی تجربه نمی‌کنند.»

شرایط پهنای باند

ما البته، در این گزارش، مبنای تمامی داده ها را بر اساس متن گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران قرار دادیم و طبیعتا نمی توانیم تمامی آن را تایید یا رد کنیم. در عین حال این گزارش مدعی است، از پهنای باند اینترنت کشور نسبت به سال های اخیر کاسته شده است: «برپایه این گزارش وضعیت پهنای باند ‌بین‌الملل ایران در پایان دولت دوازدهم، ۸ ترابیت‌برثانیه گزارش شده اما اکنون وزارت ارتباطات گزارش شفافی در این مورد نمی‌دهد. با این ‌حال طبق تخمین کارشناسان اینترنت، این عدد در مهر ۱۴۰۱ به ۳ ترابیت‌برثانیه کاهش و در حال حاضر تنها به ۶ ترابیت‌برثانیه رسیده است.»

رئیس هیئت مدیره انجمن تجارت الکترونیک:

از ترکیه بالاتر بودیم، عقب افتادیم

ما در پی مرور گزارش انجمن تجارت الکترونیک به سراغ رئیس هیئت مدیره این انجمن می رویم. نیما قاضی می گوید: محدودیت ها و اختلال هایی که در اینترنت کشور داریم، امر جدیدی نیست و حالا بیش از یک سال است که در این شرایط به سر می بریم و آن چه از اقتصاد دیجیتال کشور فعال است با همین ظرفیت در حال حرکت است. بنابراین آینده این اقتصاد با همین وضعیت پیش می رود و احتمالا تغییر خاص رو به بالا یا پایین نخواهد داشت.قاضی ادامه می دهد: زیرساخت اینترنت موجود در کشور، یکی از مسائل مبتلابه اقتصاد دیجیتال است که البته باعث می شود، رشد و توسعه این بخش با کندی پیش رود و چه بسا با رشد همراه نباشد و رو به افول برود. در واقع این روند با سرعت کم پیش می رود و خطر هم همین است که بی سر و صدا پیش می رود اما کشورهای دیگر و رقبا با سرعت هر چه تمام تر در حال حرکت هستند و در این فرایند ما دچار عقب ماندگی جدی می شویم.

رئیس هیئت مدیره انجمن تجارت الکترونیک تهران، در این باره به نمونه ای اشاره می کند و می گوید: در 5 سال اخیر، چه اتفاقی در کشور ما رقم خورده است که اکوسیستم استارتاپی و نوآوری ایران از ترکیه بیشتر و جلوتر بود اما همین امروز که من و شما در حال گفت‌وگو با هم هستیم، آن ها از لحاظ ارزش شرکت ها و اعداد و آمار فرسنگ ها از ما پیش افتاده اند. این اتفاق نتیجه همین شرایط است و چنان‌چه همین روند ادامه یابد، قطعا حسرت های دیگری هم به این حسرت اضافه می‌شود و خواهیم دید که کشورهای ضعیف تر از امروز ما، فردا از ما سبقت بگیرند. قاضی به گزارش این انجمن هم که روز گذشته منتشر کرده اند، اشاره و عنوان می‌کند: ما امیدواریم که وزارت ارتباطات توجه کند چنان‌که با گزارش اول ما، جلسات مشترکی برگزار شد و اتفاقات مثبتی رقم خورد.»

انتهای پیام