چگونه در تله مجرمان تیزهوش نیافتیم؟

معصومه حسینی در روزنامه ولایت قزوین نوشت: «با ظهور پدیده‌ی اینترنت و فضای مجازی و در پی آن الکترونیکی شدن تمام خدمات اقتصادی در دنیا و همین‌طور در ایران، فضا برای حضور و ظهور مجرمان در این عرصه نیز باز شد. مجرمانی که در هردوره با شیوه‌ی جدید و گاه با شیوه‌ای نخ نما اما کاملا هوشمندانه و شناسایی زیرکانه طعمه‌های خود، اقدام به کلاهبرداری در این فضای مجازی می‌کنند.

جرایم سایبری گونه‌ای از جرائم اینترنتی، و شامل جرم‌هایی است که در محیط سایبری رخ می‌دهند. محیط سایبری محیطی مجازی است که کاربران آن می‌توانند به هرگونه خدمات و اطلاعات الکترونیکی در سراسر دنیا دسترسی داشته باشند. مجرمان محیط سایبری شامل هکرها، کرکرها، فریک‌های تلفن بوده است.

در اواسط دهه ۹۰ با گسترش شبکه‌های بین‌المللی و ارتباطات ماهواره‌ای، نسل سوم جرائم رایانه‌ای، تحت عنوان جرایم سایبری (مجازی) یا «جرایم در محیط سایبری» شکل گرفته ‌است. به این ترتیب جرایم اینترنتی را می‌توان مکمل جرایم رایانه‌ای دانست، به‌خصوص این‌که جرایم نسل سوم رایانه‌ای که به جرایم در فضای مجازی معروف است، بیشتر از طریق این شبکه جهانی به‌وقوع می‌پیوندد.

براساس اطلاعات موجود نخستین جرم اینترنتی در ایران در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۷۸ به‌وقوع پیوست. یک کارگر چاپخانه و یک دانشجوی رایانه در کرمان اقدام به جعل چک‌های تضمینی مسافرتی کردند و چون تفاوت و تمایز زیادی بین جرم رایانه‌ای و جرم اینترنتی وجود ندارد، عمل آن‌ها به‌عنوان جرم اینترنتی شمرده شد. پس از این بود که گروه‌های دیگری مرتکب خلاف اینترنتی می‌شدند؛ مواردی چون جعل اسکناس، اسناد و بلیط شرکت‌های اتوبوسرانی، جعل اسناد دولتی از قبیل گواهینامه رانندگی، کارت پایان خدمت، مدرک تحصیلی و جعل چک‌های مسافرتی و عادی بخشی از این جرائم اینترنتی هستند.

در این گزارش در رابطه با فضای مجازی و جرایم در این حوزه با رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات استان قزوین گفت‌وگو کردیم.

رئیس پلیس فتا مهمترین ماموریت پلیس فتا را برقراری امنیت فضای مجازی اعلام می‌کند و می‌گوید: افراد زیادی در جامعه هستند که تولید محتوا می‌کنند و افرادی هم هستند که نیاز به این محتوا دارند، پس و پلیس فتا امنیت را در فضای سایبری ایجاد می‌کند تا این افراد بتوانند از امکانات و مزایای این فضا استفاده کنند.

سرهنگ فرهودی ادامه می‌دهد: در پلیس فتا چند حوزه و بخش فعالیت می‌کنند یکی از این بخش‌ها اداره مبارزه با جرایم سایبری می‌باشد کار این حوزه مبارزه با جرایم و برخورد مجرم است. در این حوزه 32 نوع جرایم وجود دارد.

او تصریح می‌کند: مهمترین جرایم در سال جاری کلاهبرداری اینترنتی است و در ادامه برداشت غیرمجاز، هتک حیثیت و مزاحمت اینترنتی از دیگر جرایمی است که بیشترین فراوانی را در فضای مجازی داشته است.

این مقام انتظامی می‌افزاید: بیشتر جرایم از فضای واقعی به فضای مجازی وارد شده است. در سال جاری 95 درصد جرایم توسط اداره مبارزه با جرایم سایبری رسیدگی شده است. همچنین حدود 11 درصد نسبت به سال قبل در این حوزه شاهد افزایش بودیم.

رئیس پلیس فتا خاطرنشان کرد: جرایم در فضای مجازی مکان نمی‌شناسد و معنی ندارد و در سراسر کشور انجام می‌شود به عنوان مثال فردی در تهران توسط رایانه، پیامکی را به تعداد زیادی شماره همراه در سراسر کشور می‌فرستد و افرادی مختلف در دام این پیام‌های جعلی گرفتار می‌شوند .

او تصریح می‌کند: حدود 75 درصد مجرمان سایبری مربوط به استان‌های دیگر است و مابقی مجرمان بومی هستند.

رئیس پلیس فتا با اشاره به اینکه اغلب مجرمان سایبری جوان هستند خاطرنشان می‌کند: مجرمان سایبری تیزهوش‌ترین افراد هستند که استعدادشان را در مسیر منفی استفاده می‌کنند.

آنها به نوعی یک روانشناس و جامعه‌شناس هستند که افراد تنها با صحبت کردن تلفنی به آنها اعتماد می‌کنند .

سرهنگ فرهودی اعلام می‌کند: یکی دیگر از حوزه‌های پلیس فتا اداره ادله یا آزمایشگاه است که بررسی تجهیزات فنی وقوع جرم را انجام می‌دهند و بخش‌هایی مانند پیشگیری از جرایم سایبری و اطلاعات است که نقش پشتیبانی دارند.

رئیس پلیس فتا به راهکارهای پیشگیری در این حوزه اشاره و بیان می‌کند: عدم واریز بیعانه در نرم‌افزارهای دیوار و شیپور و انجام معاملات حضوری از جمله عوامل است یکی دیگر از موارد عدم ورود به لینک‌های ناشناس مانند ابلاغیه و سهام عدالت و بسته‌های معیشتی است. اگر مردم به سرشماره پیام‌ها و تماس‌گیرنده دقت کنند کلاهبرداری اتفاق نمی‌افتد.

مردم می‌توانند از طریق سایت پلیس فتا و یا شماره 096380 با کارشناسان پلیس فتا ارتباط داشته باشند.

سرهنگ فرهودی ادامه می‌دهد: تماس با موضوع برنده شدن در قرعه‌کشی از دیگر راه‌های کلاهبرداری است. برخی مردم بدون توجه به هشدارهای پلیس در دام مجرمان می‌افتند.

این مقام انتظامی با تاکید بر اینکه مردم تا جایی که می‌توانند خرید اینترنتی انجام ندهند یادآور می‌شود: مردم اگر هم ناچار به انجام خرید اینترنتی هستند حتما بررسی کنند و در گام اول مطمئن شوند نماد الکترونیکی دارند یا خیر و پس از آن اعتبارسنجی کنند.

رئیس پلیس فتا درخصوص پروندها با موضوع هتک حیثیت اظهار می‌کند: بیشترین آسیب‌ها در این حوزه مربوط می‌شود به اینکه فرد اطلاعات و عکس‌های خصوصی در گوشی نگهداری می‌کنند و این کار زمینه را برای مجرمان سایبری حرفه‌ای باز می‌کنند تا با جلب اعتماد، به اطلاعات شخصی فرد دست پیدا کنند و انواع سوءاستفاده‌ها را از قربانی می‌کنند.

سرهنگ فرهودی درخصوص استفاده کودکان از تلفن همراه و نرم‌افزارهای آن می‌گوید: متاسفانه با ورود کرونا به کشور استفاده از تلفن همراه در بین تمامی اقشار جامعه به ویژه کودکان زیاد شد و بیشترین آسیب‌ها نیز در بستر فضای مجازی برای سنین پایین بوده است .

او تصریح می‌کند: پلیس فتا به افراد بزرگسال توصیه می‌کند برای استفاده از فضای مجازی ابتدا آگاهی لازم را در این زمینه کسب کنند و سپس وارد فضای مجازی شوند. مجرمان سایبری در فضای مجازی می‌چرخند و افرادی را که اطلاعات کافی در این حوزه را ندارند شناسایی و طعمه اهداف خود قرار می‌دهند. تا برسد به کودکان که تنها به ظاهر فضای مجازی توجه می‌کنند.

سرهنگ فرهودی به والدین توصیه می‌کند که برای ایمن نگه‌داشتن کودک خود در فضای مجازی از سیمکارت‌های دانش‌آموزی استفاده کنند و یا درگوشی کودک نباید نرم‌افزارهای خارجی نصب نباشد. همچنین زمان برای استفاده از گوشی همراه تعیین کنند.

رئیس پلیس فتا تاکید می‌کند والدین حتما روابط صمیمانه با فرزند خود داشته باشند تا اگر کودک در تله مجرمان قرار گرفت، به والدین خود اعلام کنند.»

انتهای پیام