استفاده از ایتا چگونه می‌تواند رادیکالیسم و قطبیت سیاسی را تشدید کند؟
محمد رهبری در روزنامه هم میهن نوشت: «نقش پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی در ایجاد رادیکالیسم و قطب‌بندی سیاسی امری است که در یک دهه اخیر در پژوهش‌های مختلف مورد توجه محققان قرار گرفته است. شبکه‌های اجتماعی به طرق مختلف قطب‌بندی سیاسی میان کاربرانش را تشدید می‌کند که از جمله آن‌ها «شکل‌گیری اجتماعات همفکر» درون شبکه است که می‌تواند منجر به ایجاد اتاق پژواک شود.
معمولا در هر یک از پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، کاربران همفکر اجتماعاتی را در میان خودشان شکل می‌دهند که در آن اکثر افراد دیدگاه‌ها و عقاید مشابهی دارند و درنتیجه به‌مرور زمان این تصور در میان آن‌ها ایجاد یا تقویت می‌شود که اکثریت هستند و عقایدشان هم کاملا درست است. اما ربط این مباحث نظری به پلتفرم «ایتا» که موضوع این یادداشت است، چیست؟
ماهیت پلتفرم ایتا و کاربرانی که در آن فعال هستند به‌نحوی است که کاملا مستعد شکل‌گیری یک گروه بزرگ از افراد همفکر است. بسیاری از فعالان مدنی، سیاسی و اجتماعی در این پلتفرم حضور ندارند و گروه‌های مختلف مردم هم جز از سر ضرورت از این پلتفرم استفاده نمی‌کنند.در غیاب حضور دیدگاه‌های متنوع و متکثر موجود در جامعه، کاربران ایتا روزانه و به‌طور مرتب در معرض مطالبی قرار می‌گیرند که نه‌تنها عقایدشان را به چالش نمی‌کشد بلکه مرتب آن را تأیید می‌کند؛ خصوصا آن که بسیاری از کاربران فعال در این پلتفرم‌ها از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده استفاده نمی‌کنند. فرایندی که به شکل‌گیری و تقویت عقایدی خاص در میان آن‌ها منجر می‌شود.
در نتیجه آن دسته از کاربران حاضر در این پلتفرم که از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده استفاده نمی‌کنند، به‌مرور به کسانی تبدیل می‌شوند که جدا و بیگانه از جامعه خودشان هستند و در معرض دیدگاه‌های متفاوت قرار نمی‌گیرند. در این شرایط،آن‌ها در جزیره‌ای امن و به‌دور از چالش، واقعیت اجتماعی را فهم می‌کنند؛ فرایندی که باعث شکل‌گیری دیدگاهی خاص راجع به علم پزشکی، علم اقتصاد و جامعه و سیاست می‌شود. همان‌طور که توضیح داده شد، نتیجه این فرایند افزایش قطب‌بندی سیاسی و اجتماعی در جامعه است.
تئوری‌های مربوط به قطب‌بندی در شبکه‌های اجتماعی بر این واقعیت تأکید می‌کنند که با افزایش قطبیت،اعضای هر قطب به افراطی‌ترین عضو آن گروه گرایش پیدا کرده و چهره‌های افراطی‌تر نقش رهبری و مرجعیت در گروه پیدا می‌کنند. بنابراین کسانی که در ایتا فعالیت مستمر دارند و از دیگر شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده استفاده نمی‌کنند، احتمالا پس از مدتی به عقاید افراطی‌تر گرایش پیدا کرده و تحت تأثیر چهره‌های افراطی‌تر قرار خواهند گرفت.
این واقعیت خودش را در انتخابات اخیر مجلس نشان داد. جایی که برخی از حامیان طب سنتی، حامیان دلارزدایی، حامیان صیانت و برخورد سخت فرهنگی و مخالفان تنش‌زدایی با دنیا توانستند در شهر تهران حائز بیشترین آرای انتخاباتی شوند. به‌عبارت بهتر، در این انتخابات برخی از چهره‌هایی که از حوزه انتخابیه تهران رأی آوردند، از جمله چهره‌های با دیدگاه‌های خاص و بعضا افراطی درمیان جریان اصولگرایی هستند.
حدس این واقعیت دشوار نیست که در کلان‌شهرها، کاربرانی که از پلتفرم ایتا به‌طور مرتب استفاده می‌کنند احتمالا در انتخابات شرکت کرده‌اند؛ حال آن که کاربرانی که از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده استفاده می‌کنند احتمالا کمتر در انتخابات شرکت کرده‌اند. در نتیجه، در تهران نتیجه انتخابات را کاربران ایتایی شکل داده‌اند.حالا مشخص شده است که این کاربران در تهران در انتخابات عمدتا به چهره‌هایی با عقاید خاص رأی داده‌اند.
اخبار پراکنده‌ای از نقش ایتا در شکل‌دهی به لیست‌های انتخاباتی منتشر می‌شود ونقش این پلتفرم را در انتخابات مجلس در شهر تهران باید جدی تلقی کرد. اما این نقش، نه‌تنها سازنده نیست بلکه مخرب است. چرا که عملا بسیج رأی نیروهایی که تحت تأثیر ادبیات افراطی در محیط ایتا هستند و در یک محیط آکواریومی به‌دور از واقعیت اجتماعی قرار دارند، منجر به افزایش رادیکالسم و قطب‌بندی سیاسی در جامعه شده است. در واقع،محیط ایتا با ایجاد اجتماعات همفکر، قطب‌بندی سیاسی در جامعه را تشدید کرده است؛ درون این قطب نیز چهره‌های افراطی‌تر جایگاه مؤثرتری پیدا کرده‌اند که این امر در قالب رأی به چهره‌های با عقایدی خاص در انتخابات مجلس بروز پیدا کرده است.
افزایش قطب‌بندی سیاسی، تحت تأثیر چنین محیطی، مضر به حال جامعه و امنیت ملی است؛ چرا که باعث تشدید خشونت و کاهش رواداری در میان مردم شده و به بی‌اعتمادی بیشتر در جامعه منجر خواهد شد. اتفاقی که شاید در کوتاه‌مدت برای گروه‌های سیاسی خاص منافعی داشته باشد، اما در بلندمدت به همه کشور آسیب می‌زند.»
انتهای پیام
