زکات در خدمت اهداف توسعه پایدار
سالانه در ایران و جهان به مناسبت عید فطر ثروت کلانی به عنوان زکات فطره در اختیار نهادها و مؤسسات خیریه قرار می‌گیرد تا با آن به سراغ ریشه‌کنی فقر بروند. این بودجه بسیار کلان است اما فقر در میان مسلمانان پابرجاست. مشکل چیست؟ گاردین این مسئله را بررسی کرده است.
به گزارش سایت دین آنلاین، «برای مسلمانان سراسر جهان، ماه رمضان هنگامۀ تفکّر، ایثار و دور هم جمع شدن با اعضای خانواده است. از طرف دیگر، در این ماه مبارک مسلمانان زکات مال خود را پرداخت می‌کنند و اعتقاد بر این است که شخصی که زکات مال خود را خارج می‌سازد، خود نیز پاک می‌شود.
پول حاصل از زکات پتانسیل بکری برای کمک به توسعۀ پایدار جوامع دارد. بین اهداف توسعۀ پایدار و زکات وجوه مشترک قابل‌توجّهی وجود دارد.
در دین اسلام پنج هدف اصلی تحت عنوان «مقاصد الشریعه» وجود دارد که شامل صیانت از ایمان، زندگی، نسل، نیروی عقلانی و ثروت است. بسیاری از اهداف توسعۀ پایدار (مبنی بر کاستن از فقر و گرسنگی، ارتقای سطح سواد و سلامت، دسترسی به آب و بهداشت، کاهش از نابرابری‌ها و حفاظت از محیط‌زیست) در این ارزش‌های اسلامی منعکس شده است.
زکات به عنوان یکی از پنج ستون دین اسلام، بر همۀ مسلمانان واجب است و مسلمانان ملزمند که دست‌کم 2.5درصد (تعیین این درصد ادعای نویسنده است که به صورت کلی مطرح شده و گرنه پیداست که تعیین نصاب زکات در نزد مسلمانان یکسان نیست) از اندوختۀ خود را به فقرا و افراد مستحق پرداخت کنند.
اما علی‌رغم پتانسیل عظیم زکات مبنی بر کمک به تحقّق اهداف توسعۀ پایدار، غالباً نسبت به نقشی که سازمان‌های زکات می‌توانند در این زمینه ایفا کنند بی‌توجّهی شده است. طبق برآوردها، سالانه چیزی بین 3 الی 5 تریلیون دلار برای نیل به اهداف توسعۀ پایدار موردنیاز است و در سرمایه‌گذاری فعلی تقریباً 1.4 تریلیون دلار کسری وجود دارد. سازمان‌های توسعه می‌توانند با همکاری با نهادهای مذهبی، این شکافِ 2.5 تریلیون دلاری را پر کنند.
تقریباً 22 درصد جمعیت جهان را مسلمانان تشکیل می‌دهند. در سال 2015 منابع مالی اسلامی، از جمله زکات چیزی حدود 2 تریلیون دلار برآورد شد و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2020 این رقم از 3 تریلیون دلار نیز بگذرد. علاوه‌براین، هر سال چیزی بین 22 میلیارد الی 1 تریلیون دلار در قالب زکات در سراسر جهان اسلام خرج می‌شود.
زکات اغلب به شکل غیررسمی میان افراد (مثلاً به صورت پرداخت نقدی به آشنایان نیازمند) دست‌به‌دست می‌شود و تنها یک چهارم کمک‌ها به نهادهای رسمی و مجاز حواله می‌شود. اما کم‌کم سازمان‌های اسلامی دارند به این نتیجه می‌رسند که پرداخت زکات برای رفع مشکلات دیرپاتری مثل کاهش فقر می‌تواند برای طیف گسترده‌تری از افرادِ نیازمند کارگشا باشد و راه‌حلّ پایدارتری برای مبارزه با فقر ارائه دهد.
باید ذهنیت عموم را به نحوی تغییر دهیم که همگان بدانند زکات برنامه‌ای است که تحقّق تغییرات مثبت از طریق آن، مستلزم مدیریت حرفه‌ای است.
در زمانه‌ای که دین اسلام با افراطی‌گری مرتبط دانسته شده، نشان دادن فواید و برکات این دین برای جامعه امری حائزاهمیت است.
منبع: گاردین
انتهای پیام
