توضیح بیژن عبدالکریمی درباره‌ی دفاع از عملیات سپاه علیه اسرائیل

بیژن عبدالکریمی، با روزنامه وطن امروز گفت‌وگویی داشته است که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید.

«به دنبال عملیات ۲۴ فروردین سپاه پاسداران علیه رژیم اشغال گر اسرائیل دکتر بیژن عبدالکریمی فیلسوف و متفکر ایرانی ضمن بیانیه ای از این عملیات دفاعی تمام قد کرده و آن را با اوصاف اخلاقی، عادلانه و عاقلانه تمجید کردند. در ضمن گفت‌وگو با ایشان تلاش داریم تا دلایل و ابعاد این بیانیه را مورد بررسی قرار دهیم.

یکی از اموری که در بیانیه شما دیده می شد وصف عملیات به عنوان امری اخلاقی بود. آن‌گونه که در جریان های روشنفکری کشور ما رایج شده، صلح امری مطلقا پسندیده بوده و هر نوع جنگ و ستیز به عنوان امری ضد اخلاقی طرد می شود. با این وصف شما بر چه اساسی عملیات «وعده صادق» را اخلاقی می دانید؟

در ابتدا باید بگویم که به باور من، کشور ما به اندازه کافی صبر از خود نشان داد. ما به روش های مختلف کوشیدیم تا وارد درگیری نشویم. حتی پس از ترور شهید سردار سلیمانی و هدف قرار دادن عین الاسد، تلاش شد تا با کاهش تلفات انسانی با طرف مقابل وارد درگیری گسترده نشویم. لذا، برخلاف تهمت‌های ناجوانمردانه، نمی توان ایران را به ماجراجویی و ستیزه جویی متهم کرد. این عملیات انتقام به باور من اخلاقی بود چراکه اولا دفاع یک امر اخلاقی است. هیچ کس نمی تواند دفاع مشروع را زیر سوال ببرد مگر آنکه بر روی ذهن یک جامعه آنقدر کار رسانه ای و تبلیغاتی کرده باشند تا آن را گیج و سرگردان کرده باشند و نهایتا نیز همه تقصیر ها را متوجه دولت ایران کنند. متأسفانه این گونه تحلیل های آن سوی آبی نیز در میان پاره ای از روشنفکران دیده می شود. این عملیات، دفاعی مشروع و عادلانه بود. تعبیر دیگر اخلاقی بودن همان عادلانه بودن است. نکته سوم اینکه عاقلانه بود. علی رغم آنکه اصطلاحا حکومت ایران در امپراتوری های رسانه ای دروغین غرب به آتش افروزی و جنگ طلبی متهم می شود ، اما دولت ایران کوشید هم از اصول و مواضع خود دفاع کند، هم اصول خویش را زیر پا نگذارد و هم از حق قانونی خود دفاع کند، در عین حال به افزایش تنش نپردازد. به همین دلیل عملیات ما کاملا سنجش گرایانه بود. ایران به قسمتی از اسرائیل حمله کرد که اولا شاید به طور رسمی خاک اسرائیل نبود. ایران به بلندی های جولان حمله کرد که اسرائیل آن را تصرف کرده است. آنجا منطقه ای نظامی و کاملاً تهی از جمعیت و بیرون از خاک اسرائیل است. یعنی ایران تلاش کرد تا مردم بی گناه کشته نشوند.

این ها ارزش هایی بود که متأسفانه رسانه های بیگانه و پروپاگاندای اسرائیل می کوشند آن را تصویر منفی بخشیده و ناشی از ضعف قلمداد کنند. متأسفانه برخی از فعالان سیاسی و اجتماعی داخلی نیز با آن ها هم صدا شده و قدرت سیاسی را به اصطلاح عرفی در یک شرایط ملانصرالدینی قرار می دهند. اگر ایران مانند اتفاقی که در کردستان عراق رخ داد و فرضا یک بازرگان کشته شد، در عملیاتش غیرنظامیان گشته می شدند، می گفتند ایران افراد بی گناه را کشته است، اگر در عملیات ما کسی کشته نشود و صرفا اماکن نظامی هدف قرار گیرد، می گویند ناشی از ضعف و ترس است. خلاصه آنکه ما در پاسخ هر کاری کنیم برخی در این وضعیت ملانصرالدینی قدرت سیاسی را نقد می کنند. این ها بازی های رسانه ای و جنگ های روانی است که متأسفانه بخشی از فعالان سیاسی و اجتماعی یا شبه روشنفکران ما نیز در آن قرار می گیرند. به این دلیل من معتقدم حرکت مذکور هم اخلاقی، هم عادلانه و هم سنجش گرانه یا عاقلانه بوده است. نگفتم همه سیاست های نظام سیاسی ما اخلاقی، عادلانه و عاقلانه است، صرفاً گفتم عملیات «وعده صادق» از نظر اینجانب، به تمامی شجاعانه، اخلاقی، عادلانه، عاقلانه، سنجشگرانه و تاریخی بود و من به سربازان این آب و خاک تبریک گفته و به وجودشان افتخار می کنم.

س. الگوی مقاومتی که اکنون وجود دارد به چه صورت می تواند منجر به امنیتی پایدار برای ایران شود؟
ج. اگر مرکز و محور اصلی جبهه مقاومت، که ایران باشد، نتواند میان مقاومت خود در برابر نظام سلطه جهانی با مسائل داخلی و بومی خود هماهنگی و همسویی ایجاد کند، ممکن است دچار ضربات سنگینی شود. ما باید جبهه داخلی و فرهنگ مقاومت را با محور مقاومت هماهنگ کنیم. این هماهنگی به معنای تحمیل ارزش های جبهه مقاومت به مردم یا صرف پروپاگاندا و حقنۀ رسانه ای نیست بلکه به معنای جذب حداکثری مردم از طریق دیدن آنها، شنیدن سخنان آنان و همدلی با آنان است. به عبارت دیگر همانگونه که اگر در دفاع هشت ساله، حمایت مردمی وجود نداشت، سربازان ما نمی توانستند در خطوط مقدم خوش بدرخشند، در جبهه مقاومت نیز ما باید بتوانیم فضای داخل را با خود همراه کنیم.

س. من این سوال فوق را به این جهت طرح کردم که دوگانه ای در ما شکل گرفته و به نوعی بن بست در گفتگو نیز رسیده است. یک گفتمان تنها صلح را مطلق کرده و هر نوع جنگ را تبدیل به ضد ارزش می کند، این جریان در هر رخدادی راهبرد گفتگو را طرح کرده و جنگ هراسی می کند. گفتمان دوم معتقد است راه رسیدن به صلح از کسب قدرت و حتی شاید جنگ می گذرد. حالا این مسئله وجود دارد که گفتمان مقاومت قرار است امنیت ما را در نهایت به ارمغان بیاورد. لذا پرسش از چگونگی بازدارندگی آن صورت گرفته و اگر از گفتمان مقاومت حمایت می کنیم باید پاسخ این پرسش را بدهیم.

ج. این صلح مطلق از اساس منطقی نیست. دفاع مطلق روشنفکران از صلح منطقی نیست، همان گونه که دفاع مطلق برخی از تندروهای مدافع گفتمان انقلاب از جنگ منطقی نیست. اساساً این شرایط تاریخی و کنش و واکنش طرف های مقابله است که به جنگ یا صلح ارزش اخلاقی یا وجهی غیراخلاقی می بخشد. ما در صحنه دو طرف را داریم. شما نمی توانید که نقش هر دو طرف را همزمان بازی کنید. به باور من این عملیات نقش بازدارندگی را هم ایجاد کرد. لااقل تا الان این نقش را به خوبی ایفا کرده است. همین که آمریکا جلوی اسرائیل را برای حمله متقابل گرفت و کشور های اروپایی نیز در واقع از حرکت اسرائیل حمایت نکردند ناشی از بازدارندگی مقاومت ما بود. این که اسرائیل خویشتنداری کرده است به گمانم یک فریب سیاسی و تبلیغاتی است. شما فضای داخلی را نبینید که برخی زمزمه‌های منفی را طرح می کنند. کسانی که باید می فهمیدند گمان دارم پیام را دریافت کردند. مسئولین پیشین سازمان سیا و ژنرال های بازنشسته به عظمت کار ما اقرار می کنند. بر خلاف اینکه در داخل برخی می خواهند عملیات را تخریب کنند و این دروغ بزرگ رهگیری نود و نه درصد از موشک ها و پهپاد ها را تقویت می کنند، در عمل من فکر می کنم در ایجاد بازدارندگی ما موفق بوده ایم. رهگیری همه موشک ها و پهپاد ها یک جنگ رسانه ای است.

س. محور مقاومت چگونه می تواند دستاورد های این عملیات را حفظ و از آن ها استفاده کند؟
ج. اکنون در خصوص ادامه کار و مراحل بعدی بازی نمی توان پیش بینی کرد. این را باید صاحب نظران حوزۀ نظامی و دفاعی و مطالعات روابط بین الملل پاسخ دهند. اما من به عنوان یک معلم فلسفه آگاه هستم که اگر در جامعه ما «خودآگاهی ملی» شکل نگیرد، یعنی هم قدرت سیاسی و نیروهای نظامی ما به این خودآگاهی ملی به نحو جدی نائل نشوند که برای ادامه مقاومت نیاز به حمایت ملی است و هم اگر روشنفکران ما به این خود آگاهی ملی نرسند و متوجه نباشند که شکاف اجتماعی محل نفوذ دشمن است و در این شکاف جرثومه های فساد و بیگانگان رسوخ خواهند کرد و جامعه روز به روز ضعیف تر خواهد شد ، اگر طرفین به این خودآگاهی ملی نرسند نقطه ضعف های ما زیاد است و از درون فرو خواهیم پاشید. ما باید بر اساس خود آگاهی‌ای ملی به یک وحدت دست پیدا کنیم. اما متأسفانه هم در میان طرفداران گفتمان انقلاب و هم در میان مخالفان آن، کم نیستند که به مسئله خودآگاهی ملی و وحدت و انسجام ملی بی تفاوتند و آنچنان که شایسته و بایسته است توجه کافی مبذول نمی دارند. من همین جا بگویم که دفاع پاره ای از طرفداران گفتمان انقلاب از انقلاب در قد و قامت خود انقلاب نیست. آن ها بسیار بد از انقلاب و جبهه مقاومت دفاع می کنند و این دفاع ها ی بد به انسجام ملی ما و نهایتا به خود انقلاب و جبهه مقاومت ضربه می زند.

س. از همین بخش اخیر سخنان شما، به بُعد دیگر بیانیه یعنی انسجام ملی بپردازیم. بخشی از بیانیه شما پیرامون انسجام، هم دلی و پرهیز از تعمیق شکاف های اجتماعی در جبهه داخلی بود، موضوعی که رهبر معظم انقلاب نیز در سال جدید، چه در سخنرانی نوروزی و چه در سخنرانی عید فطر آن را مورد تاکید قرار دادند. پیرامون این موضوع به باور شما باید چه تدابیری را در نظر داشت که دو دستگی و شکاف در جامعه به وجود نیاید؟

ج. شکاف اجتماعی در کشور ما وجود دارد، ریشه های تاریخی نیز دارد. با جمهوری اسلامی نیز به وجود نیامده است. این شکاف ریشه ای قدمتی حدوداً دو قرنه دارد و پس از مواجهه ما با مدرنیته، جامعه به طور طبیعی شکاف پیدا کرده است. بخشی از جامعه در عالم سنت زیست می کند و بخشی از آن در عالم مدرن و خود را شهروندی جهانی به حساب می آورد. متأسفانه این بخش دوم رها شده است. ما این بخش را نادیده انگاشته ایم. این یک نقطه ضعف بزرگ گفتمان انقلاب است که نتوانسته با سوبژه مدرن و طبقه متوسط نوگرا ارتباط برقرار کند. این خطای بزرگ گفتمان انقلاب است که گمان می کند با مقولات و زبان و ادبیات خود می تواند با کسانی که جور دیگری فکر می کنند ارتباط برقرار نکند. ما نیازمند زبان واسطه هستیم. باید با زبان مخاطب آشنا باشیم.

این کار را نیروهای میانی می توانستند انجام دهند اما باز یکی از خطاهای این چند دهه اخیر این بود که نیروهای میانی حذف شدند. طبقه متوسط نوگرا، یله و رهاست. در واقع کانون های قدرت های جهانی و منطقه ای به واسطه رسانه های خود که نوعی لمپنیسم و پوپولیسم را ترویج می دهند، بخش هایی از ذهنیت جامعه و طبقه متوسط نوگرای ما را تصرف کرده اند. ما در جنگ رسانه ای، شکست سنگینی خورده‌ایم. گفتمان انقلاب در این جنگ رسانه ای صحنه را باخته است. این تلقی خام اندیشانه است که گمان کنیم با بسط شبکه های تلویزیونی و آوردن چند شومن یا سلبریتی به تلویزیون می توانیم با این طبقه ارتباط برقرار کنیم. طبقه متوسط نوگرا نگاه هستی شناسانه و معرفت شناسانه خود را دارد، جهان بینی خاص خود را دارد و قدرت سیاسی ما فاقد چهره های فرهنگی ای است که بتواند با این بخش از جامعه ارتباط برقرار کند. چهره های واسطه نیز که می توانستند این نقش را ایفا کنند حذف شذه اند و کماکان در حال حذف شدن هستند. ما به خاطر امنیت ملی خود باید به نحو بسیار جدی به این مسئله التفات کرده و سخن متفکران و اصحاب هنر و فرهنگ را به جد بشنویم. اینجا حوزه ای نیست که سیاستمداران و نظامیان بتوانند وارد شوند. آنها شکاف را بیشتر می کنند. باید چهره های فرهنگی به این موضوع وارد شوند. اگر این خودآگاهی در گفتمان انقلاب شکل نگیرد نمی تواند از دستاورد های خود دفاع کند و ممکن است بسیاری از دستاوردها و خون شهدایش به هدر رود.

به باور شما خود مسئله فلسطین و رخداد های منطقه ای مرتبط با آن آیا می تواند منجر به ایجاد همدلی در داخل شود؟
ابتدا باید بگویم که شما برای کاری که در سطح منطقه انجام می دهید، باید توانایی خوب دفاع کردن را داشته باشید. اکنون این چهره های میانی دیگر وجود ندارند و وضعیت گونه ای شده است که هر حرکتی از طرف گفتمان انقلاب شکل بگیرد، تفسیر مخالف آن ارائه می شود. یعنی اگر الان تصور کنید جمهوری اسلامی هیچ واکنشی نشان نمی داد، بر صلح جویی جمهوری اسلامی دلالت نمی کرد بله دلالت بر بی عرضگی آن می کرد. حمله کرده اما تعداد کشته شده ها بالا نیست دلالت بر دروغین بودن عملیات می شود. اگر تعداد بالایی کشته می شدند گفته می شد حکومت اسلامی مردم بی گناه را کشته است. ما اسیر آتشی شده ایم که چه آب بریزیم و چه نفت شعله ور تر می شود. این فضای گفتمانی را باید تغییر داد. این تغییر نیازمند خرد است به گونه ای که تغییر این فضا باعث آسیب به جبهه مقاومت نشود.
این موضوعی که طرح می کنید در عملکرد بخش هایی از جریان های روشنفکری قابل مشاهده است. اما نکته قابل تأمل آن است که برخی از چهره های دانشگاهی و روشنفکری از بغض جمهوری اسلامی به منافع ملی، تمامیت ارضی و وطن ما ضربه می زنند. شما این مسئله را چگونه تحلیل می کنید؟

من در گفته ای که از رهبری انقلاب شنیدم ایشان شجاعانه و صادقانه اعلام کردند در مسیر هم دلی کم کاری های زیادی شده و خطاهای بزرگی صورت گرفته است. ما باید شجاعانه در مسیر همدلی تغییر جهت دهیم. من آن بخش از واکنش های روشنفکران و جامعه دانشگاهی را که از بغض جمهوری اسلامی به دامن بدترین نوع غرب زدگی و ختی غرب پرستی و غرب سالاری افتاده اند، محکوم می کنم. امروزه ما اصلاً دیگر با مقوله غرب زدگی مواجه نیستیم بلکه مقوله غرب پرستی و غرب سالاری را داریم. این یعنی نوعی خشم و کینه نسبت به هر امری که برای ماست و این به لحاظ اعتقادی، فرهنگی و امنیت ملی بسیار خطرناک است. بسیار بسیار خطرناک است. ولی فراموش نکنیم این حرکت واکنشی، عکس العمل نسبت به خطاهای داخلی و نادیده انگاشته شدن طبقه متوسط نوگرا و نمایندگانش در طی این چند دهه بعد از انقلاب است. لذا هم طرفداران انقلاب و هم جامعه روشنفکری را باید به تغییر مسیر به سمت همدلی دعوت کرد.
به عنوان سوال آخر عرض می کنم. چه موضوعی باعث شد که به تعبیر خودتان به نحو تمام قد از عملیات سپاه پاسداران حمایت کرده و اعتبار علمی و دانشگاهی خود را به خز بیندازید؟

من یک معلم فلسفه هستم. وظیفه من و دیگر نخبگان سیاسی، اجتماعی و روشنفکران ما ترسیم چارچوب های بازی سیاسی و اجتماعی جامعه است. کار من مانند کسی است که خط قرمز ها را متذکر می شود. من عضو یک جریان نیستم بلکه ورای همه جریان ها می خواهم چهارچوب ها را متذکر شوم. «دفاع از کشور در برابر بیگانگان یک اصل است». این اصل در جامعه ما به شدت آسیب دیده است. حتی اگر جمهوری اسلامی در سیاست های خود خطا کند، من نقد دارم اما این نقد، نقد درون‌خانوادگی است. ما نباید نقد خانوادگی را در برابر بیگانگان و در هنگام حمله بیگانگان و در جهت نفع بیگانگان مطرح کنیم. اگر من با پدر و یا همسرم در درون خانه دعوا دارم اما در برابر بیگانگان یک تن واحد و یگانه هستیم. این را باید به عنوان یک اصل برای جامعه جا بیندازیم. البته قدرت سیاسی نیز باید نقش پدرانه خود را ایفا کند. نباید کاری کند که فرزندانش بر اساس بغض و کینه به بیرون خانه چشم بدوزند و با بیگانگان همسویی کنند.

علی رغم آنکه اصطلاحا حکومت ایران در امپراتوری های رسانه ای دروغین غرب به آتش افروزی و جنگ طلبی متهم می شود ، اما دولت ایران کوشید هم از مواضع خود دفاع کند، هم اصول خویش را زیر پا نگذارد و هم از حق قانونی خود دفاع کند، در عین حال به افزایش تنش نپردازد. به همین دلیل عملیات ما کاملا سنجش گرایانه بود.

اگر در جامعه ما خودآگاهی ملی شکل نگیرد. یعنی قدرت سیاسی و نیروهای نظامی ما به این خودآگاهی ملی به نحو جدی نائل نشوند که برای ادامه مقاومت نیاز به حمایت ملی است و اگر روشنفکران ما نیز به این خود آگاهی ملی نرسند و متوجه نباشند که شکاف اجتماعی محل نفوذ دشمن است و در این شکاف جرثومه های فساد و بیگانگان رسوخ خواهند کرد و جامعه روز به روز ضعیف تر خواهد شد، ما شکست‌ ها و آسیب های زیادی را تجربه خواهیم کرد.»

انتهای پیام