تراژدی حریق مراتع و جنگل‌های کردستان
حریق، تراژدی تکراری هر ساله مراتع و جنگل‌های کردستان است که می‌سوزاند و خاکستر می‌کند و با گرفتن حیات جانداران و انسان‌ها، داغ بزرگی بر دل‌ها باقی می‌گذارد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کردستان، «جنگل‌های کردستان که همچون نگینی سبز رنگ بر سینه زاگرس می‌درخشند و درختان تنومندشان، سایبان و پناهگاهی امن برای پرندگان و جانوران هستند هر سال در فصل تابستان، کابوس حریق آن‌ها را تهدید می‌کند و آتش‌سوزی‌های گسترده در فصل گرما، زخم‌هایی عمیق بر پیکره طبیعت این استان وارد می‌کند.
شعله‌های آتش، با سرعت پیش می‌روند و همه چیز را در مسیر خود نابود می‌کنند. درختان بلوط، در یک چشم بر هم زدن به تلی از خاکستر تبدیل می‌شوند و جانداران بی‌گناه را نیز طعمه خود می‌کنند.
آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کردستان، تنها به نابودی پوشش گیاهی و جانداران محدود نمی‌شود، این پدیده، تأثیرات مخربی بر تنوع زیستی، خاک، آب‌وهوا و اقتصاد منطقه دارد. بسیاری از گونه‌های جانوری که در این جنگل‌ها زیست می‌کنند، خانه و زیستگاه خود را از دست می‌دهند. خاک حاصلخیز جنگل‌ها که سال‌ها در معرض باران و باد بوده، به خاکستر تبدیل می‌شود و فرسایش خاک را تشدید می‌کند. همچنین، آتش‌سوزی موجب آلودگی هوا و تغییر در شرایط آب‌وهوایی منطقه می‌شود.
سال گذشته شاهد آتش‌سوزی‌های بسیار گسترده در جنگل‌ها و مراتع استان بودیم، اما سال جاری میزان این آتش‌سوزی‌ها اگرچه که تا حدودی کاهش پیدا کرده است، اما با حادثه ناگوار جان باختن «اسماعیل کریمی» جنگلبان فداکار کامیارانی حین اطفای حریق روبه‌رو بودیم.
شرح آنچه بر جنگلبان فداکار کردستانی گذشت…
در روز یکم مرداد سال جاری، وقتی خبر آتش‌سوزی در اراضی ملی روستای «کانی گشه» واقع در حوزه جنگلبانی موچش کامیاران به گوش رسید، اسماعیل بدون درنگ، به همراه همکارانش به سوی آتش این منطقه شتافت. او می‌دانست که جنگل در خطر است و باید هر کاری از دستش برمی‌آید انجام دهد تا از گسترش آتش جلوگیری کند.
اما تقدیر چیز دیگری رقم زد و در حین کار، آتش با بی‌رحمی به سوی او هجوم آورد، دود غلیظ، آسمان را فرا گرفته و دید را مختل کرده بود. اسماعیل در میان شعله‌های آتش، همچون پروانه‌ای در پیله، گرفتار شده بود و بدنش تا حدود زیادی سوخت.
وقتی جسد نیمه‌جان اسماعیل ۳۹ ساله را در این منطقه یافتند، او را با بالگرد فوریت‌های پزشکی به بیمارستان کوثر سنندج منتقل کردند و او در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد.
همه نگران وضعیت سلامتی او بودند و در دل خدا خدا می‌کردند که حریف دردها و رنج‌هایی که آتش بر پیکرش زده بود بشود، اما در صبح روز سوم مرداد با شنیدن خبر پر کشیدنش قلب همه به درد آمد. او با رفتنش دل‌ها را نیز به آتش کشید و این بار آتش، نه‌تنها جنگل را سوزاند، بلکه قلب‌های ما را نیز به خاکستر نشاند.
اسماعیل کریمی، بی‌شک عشق به طبیعت در رگ‌هایش جاری بود و سرانجام در این راه نیز شهید شد و مردم کردستان و دوستداران طبیعت را عزادار کرد. هر چند ما در سال‌های گذشته نیز شاهد جان باختن تعدادی دیگر از مردم محلی و دوستداران طبیعت حین اطفای حریق جنگل‌های استان بوده‌ایم و این قصه تازه‌ای در کردستان نیست.
به صورت کلی مساحت عرصه‌های طبیعی استان کردستان شامل جنگل و مرتع، یک میلیون و ۷۷۳ هزار و ۳۲۸ هکتار است که حدود ۶۲ درصد از مساحت استان را جنگل و مرتع به خود اختصاص داده و این رقم معادل ۱.۷ درصد سطح منابع طبیعی کشور است.
سطح جنگل‌های این استان بیش از ۳۷۳ هزار هکتار بوده که ۲.۶۳ درصد از سطح جنگل‌های کشور را به خود اختصاص داده است و در این میان، شهرستان مریوان بیشترین وسعت عرصه‌های طبیعی استان کردستان را در اختیار دارد.
کاهش ۴۴ درصدی آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های کردستان
بهزاد شریفی‌پور، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سال جاری تاکنون شاهد ۹۷ فقره حریق در استان کردستان بوده‌ایم که بیش از ۱۱۶۵ هکتار از مراتع و جنگل‌های استان را طعمه خود کرده است.
او می‌افزاید: در مدت مشابه سال گذشته ۱۰۱ فقره حریق به مساحت ۱۴۴۱ هکتار حریق داشته‌ایم که سال جاری نسبت به سال گذشته در تعداد فقرات ۱۲ درصد و در مساحت ۴۴ درصد کاهش داشته‌ایم.
مدیرکل منابع طبیعی کردستان با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد حریق‌ها منشأ انسانی دارد، ادامه می‌دهد: آتش زدن بقایای گیاهی توسط بهره‌برداران بخش کشاورزی در زمین‌های زراعی، افزایش اکوتوریسم و سهل‌انگاری گردشگران در ایجاد حریق، کاهش تمایل دامداران به نگهداری دام سبک، کم شدن تعداد دام، چرا، انباشت و تراکم پوشش علفی خشک در مراتع، زیراشکوب جنگل‌ها، بروز و رواج پدیده قاچاق چوب و احداث کوره‌های ذغال در جنگل‌ها از جمله عواملی هستند که می‌توانند منجر به افزایش پدیده حریق در طبیعت شوند.
شریفی‌پور با بیان اینکه گرمای هوا نیز گسترش آتش‌سوزی‌ها را تشدید کرده است، اضافه می‌کند: بالا رفتن تراکم پوشش گیاهی با افزایش قابل توجه میزان نزولات جوی و افزایش نامتعارف دمای هوا از جمله دیگر عوامل مؤثر بر افزایش آتش‌سوزی‌ها هستند.
کمبود نیروی انسانی و تجهیزات لازم اطفای حریق در کردستان
او تاکید می‌کند: انجام یک عملیات اطفای حریق مناسب مستلزم نیرو و امکانات به‌روز است که در حال حاضر انجام عملیات‌های اطفا در سطح استان با ۶۲ نفر نیروی حفاظتی صورت می‌گیرد که با توجه به گستردگی سطح جنگل‌ها و مراتع اداره منابع طبیعی استان، با کمبود جدی نیرو و تجهیزات مواجه هستیم.
مدیرکل منابع طبیعی کردستان می‌گوید: این اداره به تجهیزات پیشرفته‌تر و ماشین‌آلات ویژه مناطق صعب‌العبور احتیاج دارد و امکانات و تجهیزات کنونی پاسخگوی نیاز استان نیست.
شریفی‌پور در مورد نقش جوامع محلی و سازمان‌های مردمی دوستدار محیط زیست در اطفای حریق‌ها خاطرنشان می‌کند: ngoها و جوامع محلی همواره نقش بسزا و تأثیرگذاری در بیشتر عملیات‌های اطفای حریق داشته و دارند و ما را در این راه بسیار یاری کرده‌اند.
او به حادثه‌ای که برای «اسماعیل کریمی» جنگلبان فداکار کردستانی نیز اتفاق افتاد، اشاره می‌کند و یاد و خاطره او را که با نثار جان خود از عرصه‌های طبیعی استان محافظت کرد، گرامی داشت.
مدیرکل منابع طبیعی کردستان، تخصیص اعتبارات مناسب جهت خرید تجهیزات انفرادی و گروهی اطفای حریق را خواستار شد و افزود: اختصاص خودروی مناسب و مجهز جهت انجام عملیات اطفای حریق در مناطق صعب‌العبور، تأمین نیروی انسانی متناسب با عرصه و آموزش و ترویج و فرهنگ‌سازی مردمی به‌منظور پیشگیری از وقوع حریق در رسانه‌ها، فضای مجازی و تریبون مساجد از جمله اقداماتی است که باید صورت بگیرد.
۳۰۰ هکتار از مراتع منطقه حفاظت شده بدر و پریشان در آتش سوخت
حتی مناطق حفاظت شده نیز از گزند آتش در امان نیستند و چند روز پیش بود که مراتع منطقه حفاظت شده بدر و پریشان قروه در کردستان دچار حریق و ۳۰۰ هکتار از آن طعمه آتش شد.
اقبال حمیدی، مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان در مورد این حادثه اظهار می‌کند: با توجه به بارش‌های خوب سال جاری و پوشش گیاهی مناسب با ارتفاع بلند، آتش‌سوزی بلای مراتع بدر و پریشان شده و در این آتش‌سوزی ۳۰۰ هکتار از مراتع طعمه حریق شد.
او ادامه می‌دهد: عملیات اطفای حریق با توجه به گستردگی آتش‌سوزی با حضور بیش از ۱۰۰ نفر شامل نیروهای یگان حفاظت محیط زیست شهرستان قروه، یگان حفاظت محیط زیست شهرستان دهگلان، یگان حفاظت محیط زیست شهرستان کامیاران، نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی قروه، آتش‌نشانی قروه، کوهنوردان، انجمن‌ها، نیروهای مردمی و فرماندار شهرستان و بخشدار مرکزی صورت گرفت.
او از مردم و طبیعت دوستان می‌خواهد با توجه به فصل گرما و خشک شدن گیاهان، از روشن کردن آتش در مکان‌هایی که امکان سرایت آن به سایر مناطق وجود دارد خودداری کرده و در صورت روشن کردن، پس از اطمینان از خاموش شدن آن اقدام به ترک محل کنند.
پیشگیری از حریق در عرصه‌های طبیعی نیازمند مشارکت همه مردم است
زانیار نازدار، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان کردستان نیز می‌گوید: پیشگیری از حریق در عرصه‌های ملی و طبیعی، نیازمند مشارکت همه مردم است که در این راستا جوامع محلی، گردشگران و عموم مردم باید از روشن کردن آتش در عرصه‌های طبیعی و مراتع استان خودداری کنند.
او با اشاره به افزایش دما در سطح استان و بروز گرما و خشکی هوا و وجود پوشش علفی و خشک در عرصه‌های طبیعی و تراکم این پوشش در مناطق تحت مدیریت محیط زیست و به‌ویژه مناطق حفاظت شده استان ادامه می‌دهد: رعایت موارد ایمنی در راستای پیشگیری از آتش‌سوزی از سوی همگان ضروری است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان کردستان خاطرنشان می‌کند: دامداران، کشاورزان، گردشگران و تمام کسانی که در محیط‌های طبیعی برای تفریح یا کار حضور دارند از روشن کردن آتش در طبیعت به‌ویژه در حاشیه مناطق حفاظت شده برای پیشگیری از خطر حریق به‌طور جدی خودداری کنند.
نازدار از عموم مردم درخواست می‌کند ضمن مشارکت فعال در امر حفاظت از عرصه‌های طبیعی به‌ویژه مناطق تحت مدیریت به‌عنوان امانتی برای آیندگان؛ گزارش تخریب، تصرف، قطع درختان، شکار غیرمجاز و آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی را به سامانه ۱۵۴۰ اطلاع بدهند یا با شماره‌های ۳۳۲۳۳۴۰۲ و ۳۳۲۳۲۴۱۵ تماس بگیرند.
به گزارش ایمنا، جنگل‌های کردستان، میراث ارزشمندی هستند که باید برای نسل‌های آینده حفظ شوند، برای حفاظت از این میراث، همه ما باید احساس مسئولیت کرده و با همبستگی و همکاری، از تکرار فجایع آتش‌سوزی جلوگیری کنیم.»
گزارش از ویدا باغبانی
انتهای پیام
