همسر، و نه متعلقه! | مهراب صادق‌نیا
حجت الاسلام مهراب صادق‌نیا در یادداشتی تلگرامی با عنوان «همسر، و نه متعلقه!» نوشت:
به دنبال درگذشت همسر باایمان و وفادار مرجع بزرگوار شیعیان، آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی (دام ظله)، پیام‌های تسلیتی از جانب شماری از بزرگان حوزه‌های علمیه و برخی شخصیت‌های سیاسی صادر شد. تعبیرهایی که در این پیام‌ها در اشاره به آن بانوی فرزانه و وارسته به کار رفته شایسته‌ی توجه است. رهبری معظم انقلاب، برابر دقتی که در به کار بستن کلمات دارند از مفهوم “بانوی مکرمه، همسر گرامی” استفاده کردند. آیت‌الله جوادی آملی در پیام‌شان از مفهوم “کریمه‌ی بیت مرجع عالیقدر” استفاده کرده‌اند. تعبیری لطیف و پرمِهر که مورد توجه بسیاری و از جمله بیت حضرت آیت‌الله العظمی شبیری هم قرار گرفت. آیت‌الله نوری همدانی و آیت‌الله آملی لاریجانی از مفهوم “همسر مکرّمه”، و حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی از مفهوم “همسر مکرمه و مجلله” بهره گرفته‌اند. مفاهیمی که با ادبیات جهان امروز سازگارترند.
با این حال، در شماری از پیام‌های تسلیت، از مفهوم “متعلقه” استفاده شده است. برای نمونه، امروز نیز چندین پیامک رسمی از طرف حوزه‌ی علمیه برای دعوت به مشارکت در آیین تشییع، تدفین، و تکریم آن بانوی پرهیزکار منتشر شد که در آن‌ها از کلمه‌ی “متعلّقه” که وجه مؤنث “متعلّق” است، استفاده شده بود. این کلمه در ادبیات سنتی، بیش‌تر برای اشاره به همسران عالمان دینی به کار برده می‌شود. کلمه‌ای که برای جهان امروز می‌تواند آزاردهنده بوده و نشانه‌ای از تفسیر حوزویان از “زن” و “همسر” به شمار آید. در روزگاری که حوزه و حوزویان بیش از هر زمان دیگری در معرض داوری و نکته‌سنجی هستند، شایسته است که از هرگونه تعبیری که چالش میان حوزه و روحانیّت با جهان جدید را تشدید می‌کند پرهیز شود. البته، وقتی این نکته را در جمع برخی از استادان حوزه مطرح کرده و به این تعبیر خرده گرفتم، به “غرب‌زدگی” و “متاثر شدن از ادبیات فمنیستی” متهم شدم!
زبان پدیده‌ی فرهنگی پیچیده‌ای است. آینه‌ای‌ست که حیات فرهنگی ما را آشکار می‌کند و نظام ارزشی‌مان را برملا. ما در زبان‌مان زندگی می‌کنیم و شخصیت فرهنگی و نیز جهان‌معنای ما در زیر زبان‌مان پنهان است: ” المرء مخبوء تحت طى لسانه.”(امام على عليه‌السلام)
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد.
کلمه‌ها نظام فکری ما هستند. ما جهان پیرامون خود را به وسیله‌ی همین کلمه‌ها برساخت می‌کنیم. کلمه‌ها را باید جدی گرفت.
درگذشت بانوی پرهیزکار، کریمه‌ی مرجع عالیقدر شیعه آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی، بانو حاجیه خانم مجد را به حضرت ایشان و فرزندان و بازماندگان محترم تسلیت می‌گویم.
انتهای پیام
ممنون که گفتید.