طلا یا بیت کوین؟ کدام برای سرمایه گذاری در ایران مناسب است؟
رپورتاژ آگهی
حفظ ارزش پول و عقب نماندن از تورم، چالشی است که اغلب ایرانیان با آن مواجه هستند. سرمایهگذاری در بازارهای مالی بهترین اقدامی است که باید برای حفظ ارزش پول انجام داد. انتخاب بین بازارهای سنتی (دلار و طلا) و دیجیتال (بیت کوین و ارزهای دیجیتال) چالشی است که سرمایه‌گذاران با آن مواجه هستند.
این مطلب با هدف انتخاب بهترین بازار برای سرمایهگذاری نوشته شده است. اگر سوالی که در ذهن دارید، این است که “بیت کوین بخریم یا طلا؟ کدام برای سرمایه گذاری در ایران مناسب است؟”، خواندن این مطلب بر شما واجب است.
طلا چرا و چگونه طلا شد؟
طلا، عنصر شیمیایی است که پیشینیان معتقدند، ستاره‌‌ها منشاء اصلی پیدایش آن‌ها هستند. ستاره‌شناسان می‌گویند که “قدمت طلا به قبل از پیدایش زمین برمی‌گردد و حاصل انفجارهای پیدرپی ستاره‌های نوترونی یا برخورد آن‌ها به یکدیگر است”. طبق تحقیقات گروه‌های ستاره‌شناسی، پس از پیدایش زمین، برخی از این فلزهای سرگردان در آسمان را شهاب سنگ‌ها، به زمین آورده‌اند.
طلا برای اولین بار، 5000 سال قبل از میلاد، استخراج شد. 3900 سال قبل از میلاد، توسط مصریان ذوب شد و تولید خالص آن، 2000 سال قبل از میلاد، رخ داد. تاریخچه استخراج و پیدایش طلا نشان می‌دهد که انسان‌ها از هزاران سال پیش از طلا برای کاربردهای پزشکی استفاده می‌کردند. پس از مدتی طلا وسیله‌ای بود که برای خرید کالا مبادله می‌شد. طلا از سال‌های پیش در جواهرسازی کاربرد داشت و روی آن سرمایهگذاری می‌کردند. در حال حاضر نیز این فلز کمیاب، نماد ثروت و قدرت است.
اما چرا طلا با ارزش است؟
- طلا بسیار کمیاب است و تاکنون حدود 174 هزار تن از آن توسط انسان استخراج شده است.
- رنگ زرد براق طلا، چشم‌نواز است و درخشندگی آن، چشم‌ها را به‌خود خیره می‌کند. برای همین زیبایی خیره کننده است که از طلا در ساخت جواهرات و زیورآلات استفاده می‌شود.
- به‌راحتی می‌توان آن را به ورق‌های نازک تبدیل کرد و قابلیت چکش‌خواری دارد. کمتر فلزی می‌تواند مانند طلا نرم و انعطاف پذیر باشد و بتوان از آن در ساخت جواهرات بهره برد.
- در برابر اکسیداسیون، مواد شیمیایی، خوردگی، زنگ زدگی و تیره شدن مقاومت دارد. این بدین معنی است که تجزیه‌پذیر نیست و هیچ وقت از بین نمی‌رود. برای همین برای خرید آن، باید قیمت قابل توجهی نسبت به دیگر فلزات، پرداخت.
- رسانای خوبی برای گرما و الکتریسیته است. برای همین جای خود را در صنعت ساخت قطعات الکترونیکی باز کرده است. اغلب پردازنده کامپیوترهای گران قیمت و چیپ‌های حساس کامپیوتری را از مقدار زیادی طلا می‌سازند. طلا در صنعت هوافضا و ساخت قطعات داخلی وسایل نقلیه فضایی کاربرد دارد.
- کاربردهای زیاد آن باعث شده است که در عین کمیاب بودن، تقاضای زیادی برای خرید و سرمایهگذاری داشته باشد.
- در حال حاضر، 40 درصد طلای استخراج شده در جهان به‌منظور سرمایهگذاری نگهداری می‌شود. سرمایهگذاری روی طلا توسط شرکت‌های کوچک و بزرگ، افراد عادی و حتی دولت‌ها انجام می‌شود.
- تنها فلزی که به‌عنوان پشتوانه پول کشورها در خزانه نگهداری می‌شود، طلا است.
- نگهداری طلا و سرمایهگذاری روی آن باعث شده است که حجم زیادی از طلای موجود روی کره زمین از دسترس خارج شود. همین موضوع نیز عامل کمیاب شدن و بالا رفتن قیمت آن و ارزشمند شدن طلا است.
فرصت‌ها و ریسک‌های سرمایه گذاری در طلا
خرید طلا یکی از روش‌های سرمایهگذاری با ریسک پایین در ایران به‌شمار می‌رود. زیرا قیمت طلا در ایران با دلار محاسبه می‌شود. با این حساب، قیمت طلا همیشه از تورم حاکم بر اقتصاد ایران، جلو می‌زند. شما می‌توانید طلا را از سامانه‌های معاملاتی یا به‌صورت فیزیکی خریداری کنید. معمولا افرادی که برای حفظ ارزش پول تصمیم به خرید طلا می‌گیرند، ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به‌طور فیزیکی نگهداری کنند. درحالی‌که نگهداری طلا به‌صورت فیزیکی ریسک بالایی دارد و نمی‌توان امنیت آن را تضمین کرد.
نقدشوندگی بالا از محبوب‌ترین دلیل‌های خرید طلا است. اما زمانی‌که محدوده قیمت طلا مشخص نیست و در حال نوسانات پیدرپی است، اغلب فروشنده‌ها ترجیح می‌دهند صبر کنند تا بازار به ثبات برسد. زیرا ممکن است در خرید یا فروش ضرر کنند. ازاین‌رو، خرید طلا برای سرمایهگذاری، ریسک محدودیت‌های معاملاتی در برخی از شرایط بازار را دارد. دیگر ریسک‌های سرمایهگذاری در طلا عبارتند از:
- خرید زیورآلات از جنس طلا، دارای مالیات و اجرت ساخت است. اما در زمان فروش، قیمت روز طلا برای هر گرم در وزن آن ضرب می‌شود و هزینه‌ای معادل با قیمت وزن طلا را دریافت می‌کنید. طلای دست دوم نیز با مالیات همراه است و نداشتن اطلاعات کافی در محاسبه قیمت طلا دست دوم، موجب پرداخت هزینه‌ای بیشتر از ارزش واقعی دارایی می‌شود.
- برخی از افراد ترجیح می‌دهند که به‌جای زیورآلات، روی طلای آب شده سرمایهگذاری کنند. اما باید در نظر گرفت که ممکن است طلای آب شده با ناخالصی همراه باشد و عیار آن را نمی‌توان درست سنجید. تنها خرید از فردی معتمد است که ریسک سرمایهگذاری روی طلای آب شده را کاهش می‌دهد.
- خرید سکه و شمش از رایج‌ترین روش‌های سرمایهگذاری طلا است. اما در برخی از بازه‌های زمانی حباب قیمتی دارد؛ یعنی، فروشنده در زمان خرید مبلغی بیشتر از ارزش آن دریافت می‌کند.
ابداع بیت کوین و تعبیر طلای دیجیتال
بیت کوین، نوعی پول دیجیتال است که نمی‌توان آن را به‌صورت فیزیکی نگهداری کرد. در بستر اینترنت معامله می‌شود و برای نقل و انتقال آن باید از گوشی موبایل یا سیستم‌های کامپیوتری کمک بگیرید. ایده بیت کوین در سال 2007 توسط فردی معمولی به نام “ساتوشی ناکامو” مطرح شد. اولین تراکنش بیت کوین را خالق آن در سال 2009 انجام داد و 10 واحد بیت‌کوین به برنامه‌نویس مشهور به نام هال فینی ارسال کرد.
ساتوشی، ذر ژانویه و جولای همان سال، نزدیک به یک میلیون واحد بیت‌کوین استخراج کرد. او با این عمل به کاربران اجازه ماین کردن بیت کوین را داد. ساتوشی اعلام کرده است که تنها 21 میلیون بیت کوین وجود دارد که تاکنون (اوایل 2024) حدود 19.5 میلیون آن استخراج شده است. این توکنومیک (به‌معنی عرضه، تقاضا، توزیع و ارزش گذاری ارزهای دیجیتال است) قابل تغییر نیست و هنوز حدود 1.5 میلیون بیت کوین برای استخراج، باقی‌مانده است. برای اطلاعات بیشتر درباره بیت کوین، مقاله “بیت کوین چیست” را بخوانید.
نحوه عملکرد بیت کوین و پشتوانه آن
بیت کوین یک ارز رمزنگاری شده غیر متمرکز است. این بدین معناست که قدرت آن فقط در اختیار یک گروه یا سازمان دولتی نیست و هیچ مرکز صادر کننده مرکزی وجود ندارد که قیمت آن را کنترل کند. بلکه قیمت آن بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. در واقع قدرت بیت کوین در بین دارندگان آن تقسیم می‌شود.
برخلاف ارزهای فیات (کاغذی) که دارای پشتوانه هستند، بیت کوین هیچ پشتوانه‌ای ندارد. بسیاری از افراد که اطلاعات کافی درباره دنیای ارزهای دیجیتال ندارند فکر می‌کنند که این ویژگی یعنی بیت کوین انتخاب خوبی برای سرمایه گذاری نیست. بلاک چین بستری است که تاریخچه تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را به‌صورت رمزنگاری شده ثبت و ذخیره می‌کند. شبکه بلاک چین بیت کوین یکی از امن‌ترین زنجیره‌های تبادلات مالی است که امنیت آن را تضمین می‌کند؛ یعنی، امکان ندارد که شما بیت کوین بخرید و کسی بتواند آن را از شما بدزد.
فرصت‌ها و ریسک‌های سرمایه گذاری در بیت کوین
- بیت کوین کمیاب است و تنها 1.5 میلیون دیگر از آن باقی مانده است. هرچه تعداد بیت کوین‌های باقی‌مانده کمتر شود، تقاضا برای آن بیشتر و قیمت آن افزایش می‌یابد.
- بیت کوین خاصیت ضد تورمی دارد و نمی‌توان قیمت آن را با چاپ پول کنترل کرد.
- پشتوانه بیت کوین، کدهای رمزنگاری شده‌ای هستند که از بین نمی‌روند و کسی نمی‌تواند آن‌ها را هک کند.
- بلاک چین بیت کوین شفاف است و همه کاربران شبکه بیت کوین می‌توانند زمان ایجاد اولین و جدیدترین بیت کوین اضافه شده به شبکه را ببینند.
- نقدشوندگی بیت کوین بالا است و می‌توانید در هر ساعت از شبانه‌روز سرمایه خود را نقد کنید.
- مقدار عرضه آن محدود است و پس از استخراج کامل بیت کوین، تنها دارندگان آن تعیین کننده اصلی قیمت برای خرید و فروش هستند.
با توجه به تاریخچه بیت کوین، پشتوانه و امنیت آن و عملکردی که از لحظه ابداع تا به امروز از خود نشان داده است؛ خرید بیت کوین برای سرمایهگذاری بلند مدت، فرصتی است که توصیه می‌شود، هر فردی از آن بهره ببرد.
بیت کوین با تتر که معادل یک دلار آمریکا است معامله می‌شود. شما برای خرید بیت کوین باید ریال را به تتر تبدیل کنید تا بتوانید به میزان سرمایه‌ای که دارید، بیت کوین بخرید. ممکن است تا به‌حال خبری را با عنوان ریزش بیت کوین شنیده باشید. همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم قیمت بیت کوین را میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌کند. پس این‌که قیمت این رمز ارز در نوسان باشد، طبیعی است.
اما از آنجایی که معاملات بیت کوین با تتر انجام می‌شود، تا زمانی‌که تورم در ایران پا برجاست، کاربران ایرانی در سود هستند. البته که ریزش‌های شدید قیمتی می‌تواند از ریسک‌های سرمایهگذاری در بیت کوین باشد. اما سرمایهگذاری بلند مدت در آن و تورم در ایران، ریسک سرمایهگذاری را کاهش می‌دهد. انتقال بیت کوین از کیف پول به یک آدرس اشتباه را می‌توان یکی دیگر از ریسک‌های سرمایه گذاری در بیت کوین معرفی کرد.
سرمایه گذاری روی کدام مناسب‌تر است؟ بیت کوین یا طلا؟
هدف از بررسی ویژگی‌های طلا و بیت کوین در این مطلب، کمک به شما برای انتخاب بهترین بازار سرمایهگذاری بود. پاسخ این سوال که طلا بخریم یا بیت کوین؟، به استراتژی سرمایهگذاری، مدت زمان سرمایهگذاری (بلند مدت یا کوتاه مدت)، میزان ریسک پذیری و اطلاعات شما درباره بازارهای مالی بستگی دارد. توصیه می‌شود که قبل از هر تصمیمی با یک مشاوره مالی مشورت کنید. درباره هر دو بازار به‌طور کامل و جامع تحقیق کنید و با تنوع سبد سرمایهگذاری، ریسک‌ها را تا حد امکان کاهش دهید.
