کوتوله‌های فضای مجازی: ستاره‌های پوشالی در دنیای دیجیتال
حامد کاظم زاده خوئی، روزنامه‌نگار، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:
با رشد و گسترش شبکه‌های اجتماعی، فضایی فراهم شده که هر فردی، بدون محدودیت‌های زمانی و مکانی، می‌تواند خود را به جهانیان معرفی کند. در حالی که این تحول توانسته است فرصت‌های بی‌شماری برای ارتباط و آگاهی‌بخشی فراهم آورد، اما در کنار آن، پدیده‌ای نامطلوب نیز شکل گرفته که می‌توان از آن به‌عنوان “کوتوله‌های فضای مجازی” یاد کرد.
کوتوله‌های مجازی چه کسانی هستند؟
اصطلاح “کوتوله” در اینجا به معنای روانی و رفتاری آن اشاره دارد و نه فیزیکی. این افراد کسانی هستند که به‌دلیل نداشتن توانایی‌ها یا محتواهای مفید، به نمایش‌های پرزرق و برق و رفتارهای جنجالی در فضای مجازی روی می‌آورند. محتوای آنان سطحی و فاقد عمق فکری است و اغلب به دنبال ایجاد حاشیه برای جلب توجه بیشتر هستند. هدف اصلی آن‌ها نه افزایش دانش و آگاهی مخاطب، بلکه افزایش تعداد دنبال‌کنندگان و کسب شهرتی زودگذر و توخالی است.
تأثیرات کوتوله‌های فضای مجازی بر فرهنگ عمومی
حضور گسترده این افراد در شبکه‌های اجتماعی و الگوریتم‌هایی که بر پایه جلب توجه بیشتر کار می‌کنند، موجب شده است که محتوای بی‌کیفیت و سطحی بیشتر از محتوای ارزشمند و علمی دیده شود. این امر به‌ویژه بر نوجوانان و جوانان که بیشتر از هر گروه سنی دیگر تحت تأثیر این فضا قرار می‌گیرند، اثرات مخربی دارد. برخی از این تأثیرات عبارت‌اند از:
فروپاشی معیارهای ارزش‌گذاری محتوا: کوتوله‌های فضای مجازی با جنجال‌آفرینی و رفتارهای نامتعارف، معیارهای ارزش‌گذاری را تغییر داده و سطح کیفی محتوا را به پایین‌ترین حد خود می‌رسانند. در نتیجه، محتوای علمی، آموزشی و فرهنگی کمتر دیده می‌شود.
ترویج رفتارهای نامناسب: این افراد اغلب برای جلب توجه، رفتارهایی مغایر با اخلاق و عرف جامعه از خود نشان می‌دهند. به عنوان مثال، برخی با استفاده از الفاظ نامناسب یا توهین به دیگران سعی در جلب مخاطب دارند.
تقویت سطحی‌نگری در جامعه: جامعه‌ای که به محتوای سطحی و بی‌ارزش عادت کند، به تدریج از تفکر عمیق و انتقادی فاصله می‌گیرد و به سمت مصرف‌گرایی فرهنگی پیش می‌رود.
ویژگی‌های کلیدی کوتوله‌های فضای مجازی
تمایل به جنجال‌سازی: کوتوله‌های فضای مجازی به خوبی می‌دانند که محتوای جنجالی و پرتنش، مخاطبان بیشتری جذب می‌کند. بنابراین، هر چه جنجال بیشتری ایجاد کنند، بیشتر دیده می‌شوند.
نمایش‌گری بیش از حد: نمایش لحظات شخصی یا حتی خصوصی زندگی به عنوان ابزاری برای جلب توجه، یکی از شیوه‌های معمول این افراد است. این نمایش‌ها اغلب با هدف ایجاد حس کنجکاوی در مخاطبان و افزایش بازدیدها صورت می‌گیرد.
محتوای سطحی و لحظه‌ای: محتوای این افراد معمولاً فاقد ماندگاری است و به سرعت کهنه و از یادها می‌رود. آن‌ها به جای تولید محتوای ارزشمند و طولانی‌مدت، به دنبال بازدیدهای آنی و لحظه‌ای هستند.
راه‌های مقابله با پدیده کوتوله‌های فضای مجازی
برای مقابله با این پدیده، اولین گام افزایش سواد رسانه‌ای است. کاربران باید توانایی تشخیص محتوای مفید از بی‌محتوا را داشته باشند و به‌جای تکیه بر جنجال‌های زودگذر، به سمت منابع معتبر و علمی گرایش پیدا کنند. از سوی دیگر، الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی باید به گونه‌ای تغییر یابند که محتوای باکیفیت و دارای ارزش افزوده بیشتر دیده شود و جنجال‌گرایان نتوانند از این فضا برای شهرت‌های توخالی سوءاستفاده کنند.
آینده کوتوله‌های مجازی: ماندگاری یا فراموشی؟
در نهایت، کوتوله‌های فضای مجازی مانند ستاره‌هایی زودگذر هستند که با رفتاری توخالی به شهرت می‌رسند، اما این شهرت ماندگار نیست. مخاطبان با افزایش آگاهی و سواد رسانه‌ای خود، به‌زودی متوجه بی‌ارزشی این نوع محتواها خواهند شد و از آن‌ها فاصله خواهند گرفت. به همین دلیل، آینده کوتوله‌های فضای مجازی به‌احتمال زیاد با فراموشی و بی‌توجهی روبه‌رو خواهد بود.
انتهای پیام
