سعیدرضا عاملی: مخالف فیلترینگ بوده و هستم

سیدسعید رضا عاملی، عضو شورایعالی فضای مجازی تاکید دارد که بر خلاف شایعه‌های مطرح شده در روزهای گذشته او همواره مخالف فیلترینگ بوده و در حال حاضر نیز با رفع فیلتر پیامرسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی موافق است.

آقای عاملی در گفت‌وگو با انصاف نیوز بر اهمیت «حکمرانی داده» و وضع مقررات در حوزه‌ی فضای مجازی تاکید دارد اما می‌گوید این موضوع نباید بهانه‌ای برای فیلتر و بستن این فضا شود.

دبیر پیشین شورایعالی انقلاب فرهنگی بر این باور است که شرایط موجود در موضوع فیلترینگ مردم را دچار احساس اختناق کرده است.

گفت‌وگوی حجت الاسلام سیدسعیدرضا عاملی در دفتر انصاف نیوز را در ادامه بخوانید:

تیتر «معمار قطع اينترنت در ايران» خلاف چیزی بود که من انجام دادم

انصاف نیوز – چند سال قبل که به عنوان دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی انتخاب شدید ادعاهایی درباره‌ی شما و فرزندانتان از سوی اصولگرایان منتقد دولت روحانی مطرح می‌شد. در این روزها همان مطالب از سوی گروه مقابل مطرح می‌شود. آیا به مردم حق نمی‌دهید که تصور کنند حتما چیزی بوده است که دو گروه که با هم مخالفند آن را تکرار می‌کنند؟

در فضای رسانه‌ای باید به منبع خبر توجه داشته باشيم و اگر در اين موضوع هم به منبع خبر توجه نشان داده مي‌شد ممكن بود اين فضاسازي‌ها هم ايجاد نشود. منبع اين خبر بی بی سی و آقای كامبيز فتاحی بود. او پيش از اين در گزارشی مدعی شده بود كه مرحوم امام در خرداد 42 با آمريكایی‌ها معامله كرده و انقلاب اسلامی هم يک جريان آمريكایی است.

او گزارشی را با عنوان «معمار قطع اينترنت در ايران» تهيه كرد كه از قضا خلاف آن چيزی بود كه من در همه‌ی اين سال‌ها در كشور انجام داده بودم. جالب آنكه اين تيتر حتي با محتواي گزارش هم ارتباطي نداشت. معناي اين تيتر اين بود كه زيست بوم دوم زندگي مردم را كه بخش عمده‌اي از وقت خود را در آن مي‌گذرانند و كسب و كارها در آن هستند، گذران اوقات فراغت در آن وجود دارد و… قطع كرده‌ام.

انصاف نیوز – اما در این سال‌ها مواردی بوده که منبع آن بی بی سی یا دیگر رسانه‌های خارج کشور بوده و از قضا نادرست هم نبوده‌اند.

بله اما او در اين گزارش خود وارد موضوعاتي شد كه بسياري از آنها مغشوش است. ممكن است در دنياي رسانه يك خبر براي مثال سه بخش دروغ و نادرست داشته باشد اما فقط يك بخش آن واقعي باشد و به نحوي گزارش را تنظیم كنند كه بخش نادرست آن مورد توجه مخاطب قرار بگيرد. در اين گزارش هم از همين شيوه استفاده شده بود.

جای تعجب داشت که بی بی سی منبع اصولگرایان شده بود

انصاف نیوز – اما همین گزارش در آن زمان مورد استناد اصولگرایان منتقد دولت روحانی بود.

جاي تعجب داشت كه در آن مقطع زماني جريان اصولگرا به همين موارد استناد مي‌كردند و فضايي عليه حقير ايجاد كرده بودند.

اينكه در اين موضوع به بنده اتهاماتي زده شود و يا چهره‌ام مغشوش شود مايه‌ي نگراني‌ام نيست كه گفت «إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ»، اما آنچه اهميت داشت فضايي بود كه در اذهان مردم ايجاد مي‌شود و اين نوع اتهام‌زني باعث نوعي ناامني رواني نيز شده است. هنگامي كه منبع خبر بي بي سي فارسي است حتما جاي ترديد دارد.

پاسخ عاملی به ادعاها علیه فرزندانش

انصاف نیوز – اینها موارد کلی است. یه طور مشخص چه پاسخی به ادعاها و اتهاماتی که علیه شما مطرح شده دارید؟

از جمله مواردي كه در آن گزاش آمده اين است كه بچه‌هاي من در آن كشور درس مي‌خوانند و يا خانه دارند. من پيش از انقلاب و در سال 55 برای تحصیل به آمريكا رفتم.

در آن دوره‌ی زمانی ما جز مبارزینی بودیم که علیه شاه کار می‌کردیم البته من از جوان‌ترین‌های آن نسل بودم که آقای شیخ‌الاسلام و آقای محمد هاشمی و امثال آنها در آن حضور داشتند. به محض پیروزی انقلاب اسلامی از آمریکا به ایران آمدم و در جبهه‌های جنگ حضور پیدا کردم، از تک تیراندازی تا بیسیمچی و … در جبهه‌ها فعال بودم.

دو ماه پس از پایان جنگ استعفا کردم زیرا خودم را هیچ گاه یک نظامی نمی‌دیدم و به دلیل ضرورتی که پیش آمده بود احساس کردم باید در این حوزه حضور داشته باشم.

پس از پایان جنگ هم به ایرلند رفتم و در آنجا فوق لیسانس و در انگلیس نیز دکتری را اخذ کردم. فرزندانم هم با من بودند و توانستند موفق به حضور در مراکز دانشگاه معتبری شوند و تحصیل کنند. به هیچکدام از این موارد هیچ ایرادی نمی‌توان وارد کرد.

بین‌المللی هراسی رفتار خوبی نیست

اینکه کسی توییتی بزند که شما دیپلم را در امریکا گرفتنی و دکتری را در انگلیس و بچه‌هایت در آنجا درس خوانده‌اند و مانند آن نوعی بین‌المللی هراسی است که اصلا رفتار خوبی نیست.

ما ایرانی‌ها از قدیم نگاه بلندی داشتیم و ملل مختلف جهان را درون تمدن خودمان جا می‌دادیم و رویکردی مبتنی به جهان‌گرایی در سرزمین ما بود. مخاطب دین ما نیز اساسا منطقه‌ای و محلی نیست و کاملا جهانی است.

هم من و هم فرزندانم در سخت‌ترین شرایط درس خوانده‌ایم. وقتی پسر بزرگترم وارد دانشگاه شد من به ایران برگشتم کاری که معمولا پدر و مادرها انجام نمی‌دهند و معمولا وقتی فرزندی وارد دانشگاه می‌شود در کنار او هستند تا کمک کنند. اما من احساس کردم که ما وظیفه‌ای داریم که باید به ایران بازگردیم و به مردم خدمت کنیم.

دو فرزند من در بریتانیا متولد شدند و می‌توانستند از خیلی از امتیازات بهره‌منده شوند اما به ایران بازگشتند. آنها پاسپورت ندارند و حتی ویزای اقامتی که آنجا می‌دهند هم لغو شد به دلیل اینکه نمی‌خواستند به آن کشور بازگردند. این مواردی که گفته می‌شود جوسازی است.

اینکه کسی در آنجا خانه‌ای داشته باشد موضوع عجیبی نیست. خرید خانه در اروپا بر مبنای قرض است؛ به این شکل که یک وام 95 درصدی می‌گیرید و به جای اینکه اجاره دهید آن وام را بازپرداخت می‌کنید.

این موضوع برای بی بی سی یک چیز کاملا روشنی است که خطایی رخ نداده ولی دلیل اینکه همین موضوع را برجسته می‌کند به این خاطر است که حساسیت‌های اجتماعی مردم ایران را می‌داند.

هیچ تجارتی در انگلستان نداشتم، ندارم و نخواهم داشت

انصاف نیوز – البته آنچه مطرح می‌شود صرفا درباره‌ی پسرانتان نیست و گفته شده که شما در خارج از کشور مشغول تجارت هم هستید.

هیچ تجارتی در انگلستان نداشتم، ندارم و نخواهم داشت. آنچه که به آن استناد می‌کنند ثبت شرکت است. من قائم مقام مرکز اسلامی انگلیس بوده‌ام و برای رستوران آن مرکز شرکتی را ثبت کردیم. ثبت شرکت ده دقیقه زمان می‌برد و هیچ معنای خاصی هم ندارد.

در همان گزارش بی بی سی هم حتی نوشته شده که این شرکت هیچ گردش مالی نداشته است. به این دلیل که آن شرکت برای رستوران مرکز اسلامی ثبت شده بود و از سوی این مرکز هم از آن استفاده‌ای نشد و بعد از مدتی هم آن رستوران تعطیل شد.

ماجرای شرکت ساختمانی

انصاف نیوز – شرکت ساختمانی چطور؟

در این مورد ماجرا از این قرار بود که مالکان هر ساختمان برای بازسازی شرکتی ثبت می‌کنند تا بتوانند ساختمانشان را بازسازی کنند. نام کسانی که در آن مجموعه‌ی مسکونی هستند در آن شرکت می‌آید.

با استناد به همین موضوع فردی نوشته که بنده یک شرکت ساختمانی دارم که تا سال قبل هم فعال بوده است. اینها که مسائلی نیست در سیستم مالی انگلستان پنهان بماند. اگر تجارت و کسب و کاری بود حتما اینها مشخص می‌شد.

به هیچ وجه مخالف رفع فیلتر نیستم

انصاف نیوز – به نظر می‌آید که نقد اصلی و فراتر از این حاشیه‌ها که مطرح شده به خبری برمی‌گردد که از شما به عنوان مخالف رفع فیلتر نام برده شده است. شما مخالف رفع فیلتر هستید؟

به هیچ وجه مخالف رفع فیلتر نیستم. خبری که تهیه شد مبنی بر اینکه 16 نفر از اعضای شورایعالی فضای مجازی مخالف رفع فیلتر هستند و 12 نفر از جمله سران سه قوه موافق هستند کاملا دروغ بود. رسانه‌هایی که این خبر را نشر داده‌اند یک منبع و یا یک اظهارنظر در تایید آن ذکر کنند. یک جا را بیاورند که من گفته باشم باید فیلتر شود.

اتفاقا در زمان فیلتر تلگرام من از مخالفان این اقدام بودم و عرض کردم که اگر تلگرام را فیلتر کنید به دلیل اینکه جامعه‌ی بزرگی مشغول استفاده از آن است از فیلترشکن استفاده خواهند کرد.

فضای مجازی فضای هم‌افزایی جهانی و یک زیست بوم شبکه‌ای است و تفاوت‌های ماهوی بسیاری با جهان فیزیکی دارد. در جهان فیزیکی مرزهای جغرافیایی دارد و حکمرانی جغرافیایی دولت – ملت بر آن حاکم است اما فضای مجازی یک فضای «در حال شدن» است و فضایی تمام شده نیست. حدود سی جلد کتاب درباره‌ی اینترنت نوشته‌ام و به حال خودم بسیار تاسف می‌خورم که با وجود نوشتن این کتاب‌ها چنین ادعایی علیه من مطرح می‌شود.

روایت تازه از جلسه‌ی شورایعالی فضای مجازی

انصاف نیوز – شما می‌گویید روایت منتشر شده از آن جلسه‌ی شورایعالی فضای مجازی دروغ است. روایت واقعی که ظاهرا جایی هم گفته نشده چیست؟

اعضای شورایعالی فضای مجازی واقعا تحریف شدند. بحثی که در آن جلسه‌ی شورایعالی مطرح شد به این شکل بود که طرح مسئله‌ای شد و دو یا سه نفر اظهارنظر کردند و بعد از آن این مسئله به کارگروهی به ریاست دکتر عارف که به این فضا کاملا مسلط هستند، ارجاع داده شد تا موضوع فیلترینگ را بررسی کنند و نتیجه‌ی بررسی را در شورا مطرح کنند.

باید به حکمرانی داده قانونمند بودن فضای مجازی توجه شود

انصاف نیوز – با وجود آنکه شما تاکید دارید با فلیترینگ مخالفید اما در اظهارنظرهایتان بر کلیدواژه‌هایی مثل حکمرانی داده یا وضع مقررات و مانند آن تاکید دارید‌. این تعابیر و مانند آن اسم رمزی برای همان اعمال فیلترینگ نیست؟

بحثی که باید به آن توجه شود «حکمرانی داده» و همینطور قانونمند بودن فضای مجازی است. در تمام دنیا در این محیط محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود. مثلا در موضوعاتی همچون هرزه‌نگاری، خرید و فروش کودک، خرید فروش مواد مخدر و… اعمال محدودیت می‌شود.

معتقدم که فیلتر سکوها و رسانه‌های اجتماعی غلط است ولی مدیریت داده امری گریزناپذیر است. این پرچمی برای ایجاد ممنوعیت و فیلترینگ نیست. سکوهای اینترنتی باید باز باشند اما لازم است که مدیریت داده هم باشد. با توجه به حجم داده ملی مثل بانک‌ها یا دولت الکترونیک یا کسب و کارها لازم است که مدیریت شود. در چند ماه اخیر بیشترین هک را در محیط‌های مهم کشور داشتیم.

حاکمیت بر اینترنت یعنی ایجاد مزاحمت برای مردم

انصاف نیوز – وجه تمایز این ایده‌ی شما با آنچه در حال اجراست کجاست؟

دو واژه‌ی «حاکمیت بر اینترنت» و «حکمرانی داده» را باید از هم جدا کنیم. حاکمیت بر اینترنت یعنی ایجاد مزاحمت برای مردم و من با آن موافقتی ندارم و از سال‌های دور در کتاب‌هایم آن را نوشته‌ام و حرفی نیست که الان بخواهم بزنم. البته این را هم باید گفت که بعضی کشورهای مدعی، حاکمیت بر اینترنت را هم دارند و برای مثال آمریکایی‌ها به هیچ وجه حاضر نیستند در حکمرانی اینترنت اجازه‌ی مشارکت به کسی را بدهند.

انصاف نیوز – راه حل شما در نهایت همان مذاکره با پیامرسان‌های خارجی و مانند آن است؟

مذاکره با پیامرسان‌ها برای اینکه بتوانیم حکمرانی داده را تامین کنیم می‌تواند انجام شود اما من بعید می‌دانم که آنها با شرایط ما کنار بیایند.

راه‌حل باز کردن فضا است

انصاف نیوز – پس راه حل جایگزین شما چیست؟

راه‌حل باز کردن فضا است. فضا را باز کنیم اما مقررات بگذاریم. وقتی که محیط را می‌بندید به مردم احساس اختناق دست می‌دهد و این اختناق اتفاق خوبی نیست. این ایجاد اختناق یک مزاحمت اجتماعی بزرگ است. ولی لازم است آن ملاحظات را هم مدنظر قرار دهیم.

برای مثال الان شبکه‌ی اجتماعی ایکس (توییتر) هرزه‌نگاری را آزاد گذاشته است، این یک مسئله است که باید آن را حل کنیم. شاید مخاطبان شما بپرسند که آیا ما فناوری لازم را داریم که ضمن باز گذاشتن فضا بر آن آنقدر تسلط داشته باشیم که هرزه‌نگاری در معرض چشم کودکان قرار نگیرد؟! به نظر من امکان فنی این کار وجود دارد کمااینکه دیگران هم از آن استفاده می‌کنند.

لازم است که خودمان را توانمند کنیم. در موضوع رقابت رسانه‌های اجتماعی داخل و خارج كشور هم لازم است همين مسير را برويم و خودمان را قوی كنيم. نمی‌توانيم به بهانه‌ی اينكه اگر رسانه‌ی اجتماعی خارجی فعال باشد رسانه‌ی اجتماعی داخلی ضعيف می‌شود آن را ممنوع كنيم.

انصاف نیوز – درباره‌ی خبر منتشر شده پیرامون جلسه‌ی شورایعالی فضای مجازی چرا اطلاع‌رسانی شفاف انجام نشد و هنوز هم آن خبر تکذیب نشده است؟

واقعا جاي تاسف دارد. من به مركز ملی فضای مجازی معترض هستم كه چرا به سرعت اطلاع‌‌رسانی نكرده است. حتی روز گذشته هم به رياست محترم اين مركز گفتم كه اطلاعيه‌ای بدهيد كه اين خبر منتشر شده غلط است.

در چنين فضایی وقتی اتفاقی رخ می‌دهد لازم است كه سريع واكنش نشان دهيم اما منفعل هستيم و نتيجه‌ی اين انفعال هم بيشتر بسط پيدا كردن اين شايعه است. 

جلسات شورايعالي انقلاب فرهنگي و شورايعالي فضاي مجازي برخط شود

انصاف نیوز – فکر نمی‌کنید عدم شفافیت در انتشار محتوای جلسات شوراهای عالی دلیل بروز این شایعات است؟ آیا عزمی برای شفافیت جلسات وجود دارد؟

من از موافقان اين ايده هستم كه هم جلسات شورايعالی انقلاب فرهنگی و هم جلسات شورايعالی فضای مجازی برخط (آنلاين) بشود و امكان شنيدن آن از سوی مردم فراهم شود.

90 تا 95 درصد مباحث مطرح شده در اين جلسات از مباحث طبقه‌بندی شده نيست. اين كار باعث می‌شود كه مباحث با كارشناسی و ملاحظه‌ی بيشتری در اين جلسات مطرح شود. در عصر شفافيت اطلاعات زندگی می‌كنيم و موضوعی نيست كه بتوان آن را پنهان كرد.

انصاف نیوز – به سوال نخست بازگردیم؛ چند سال قبل و هنگام انتصاب به عنوان دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی شایعات مشابهی منتشر شد. آیا ممکن است که این بار هم به دلیل انتصاب احتمالی شما در مسئولیتی تازه چنین فضایی ایجاد شده باشد؟

ممكن است كه اين موضوع باشد اما من به هيچ وجه كانديدای هيچ پستی نيستم و تمايلی هم برای گرفتن مسئولیت ندارم.

اگر مسئولیتی هم پيشنهاد شود حتما نخواهم پذیرفت. معلمی را بر همه چيز ترجيح می‌دهم. معلم دانشگاه تهران بودن عزت بزرگی است.

انتهای پیام