لزوم مدیریت کارآمد ظرفیت‌های ملی و فرهنگی
«وحید پناهی»، فعال فرهنگی و اجتماعی شیراز در یادداشت ارسالی به انصاف نیوز نوشت:
صنعت گردشگری در دنیای امروز به عنوان یک فعالیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای توسعه کشورها اهمیت بسزایی یافته است. نتایج بسیاری از مطالعاتت گردشگری مؤید این واقعیت است که صنعت گردشگری می‌تواند استانداردهای زندگی مردم را از طریق افزایش درآمد، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، بهبود ساختارهای زیربنایی، افزایش دسترسی به امکانات تفریحی، ترویج هویت ملی، ارتباطات، تأثیرگذاری‌ها و تأثیرپذیری‌های فرهنگی و اجتماعی و غیره تقویت کند.
حضور گردشگران خارجی در هر کشوری با افزایش درآمدهای مستقیم حاصل از سفر و گردشگری در بخش تولید ناخالص داخلی، می‌تواند به رشد اقتصادی آن کشورر منتج شود. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۲ میلادی، ایران با ۱۰.۱ میلیارد دلار درآمد از محل کمک مستقیم سفر و گردشگری به تولید ناخالص داخلی، رتبه سی و هفتم را در بین ۱۸۴ کشور جهان به خود اختصاص داد؛ در حالیکه ترکیه با جمعیتی نزدیک به ۷۴ میلیون نفر (در قیاس با جمعیت ۷۶ میلیون نفری ایران) در همان سال، دارای درآمد ۳۲.۲ میلیارد دلاری بود و رتبه سیزدهم را از آن خود کرد. یافته‌ها حاکی از آن است که سهم کشور ایران از مزایای صنعت گردشگری در مقایسه با ظرفیت‌هایش به عنوان کشوری با پیشینه فرهنگی و تاریخی غنی و دارای پتانسیل‌ها و جاذبه‌های گردشگری فراوان، ناچیز است؛ حال آن که برخی کشورهای همجوار با ظرفیتی به مراتب کمتر از ایران در حوزه گردشگری سهم بیشتری از گردشگر ورودی را دارا هستند. این تفاوت در سهم گردشگر و برخورداری از منافع جذب گردشگر می‌تواند در نتیجه‌ی روش‌ها و روندهای مدیریتی خرد و کلان حاکم بر صنعت گردشگری ایران و دیگر کشورهای منطقه باشد.
در حوزه مدیریت کلان صنعت گردشگری، نقش کمرنگ سرمایه گذاران بخش خصوصی یکی از مهمترین نقاط ضعف کشورمان محسوب می‌شود. در مقابل، ترکیه به عنوانن یک کشور رقیب در حوزه گردشگری با به کارگیری مؤثر بخش خصوصی در صنعت گردشگری و با جذب سرمایه‌های کلان، مزیت‌های رقابتی متفاوتی را کسب کرده است. در دهه هشتاد میلادی دولت ترکیه بخش خصوصی را به منظور سرمایه گذاری در بخش‌های اقامتی ترغیب نمود که حاصل آن افزایش چشمگیر مراکز اقامتی بود. در شرایطی که کمبود مراکز اقامتی در ایران یکی از نقایص عمده در صنعت گردشگری است. هزینه‌های کمتر و ایجاد بازار ارزان‌تر نسبت به رقبا در هر تجارتی می‌تواند سبب افزایش توان رقابتی و جذب مشتری گردد. هزینه اقامت در هتل‌های ایرانی در مقایسه با کشورهای رقیب مانند ترکیه، ارمنستان و امارات متحده عربی بیشتر است؛ چراکه در کشورهای فوق الذکر تنها ۴۵ درصد درآمد هتل از اجاره اتاق‌ها تأمین می‌شود و ۵۵ درصد باقیمانده از فعالیت‌های جانبی هتل تأمین می‌گردد. فقدان مدیران متخصص در امر گردشگری یکی دیگر از نقاط ضعف ایران در حوزه گردشگری و رقابت با رقبای منطقه‌ای است. مطالعات گردشگری و به کارگیری نیروهای متخصص این حوزه در کشورهای پیشرو سبب پیشرفت و افزایش درآمد گردشگری می‌شود اما متاسفانه مدیریت گردشگری در کشور ما همواره به کسانی سپرده می‌شود که تخصص و سابقه لازم در این صنعت را ندارند.
فرسودگی ناوگان حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل هوایی را می‌توان یکی دیگر از عوامل کاهش توان رقابتی ایران در مقابل رقبای منطقه‌ای در نظر گرفت و این در حالی است که کشور امارات متحده عربی و ترکیه به عنوان دو رقیب اصلی ایران در بحث گردشگری، ناوگانی مدرن و با ضریب امنیت بالا را دارا هستند.
رسانه، به عنوان تأثیرگذارترین عامل، نقش ویژه‌ای را در رشد صنعت گردشگری ایفا می‌کند. کشورهایی نظیر امارات متحده عربی و مالزی در شبکه‌های تلویزیونی بینن المللی به تبلیغات گسترده در جهت جذب گردشگر می‌پردازند، حال آن که شبکه‌های قدرتمند متعددی به طور مستمر سعی در تخریب وجهه کشور ایران را دارند و با اجرای پروژه “ایران هراسی” در جهان، عدم تمایل گردشگران برای سفر به کشورمان را موجب می‌گردند.
جایگاه ایران امروز در صنعت گردشگری با توجه به سابقه کشورهای پیشرو در صنعت گردشگری در منطقه و همچنین ظرفیت‌های ایران، به عنوان کشوری با پیشینه تاریخی و فرهنگی، باید مورد بازبینی دقیق قرار گیرد. استفاده از ظرفیت‌های کلان شهرهای دارای پیشینه تاریخی با آثار ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو مانند شیراز، اصفهان، یزد و غیره می‌تواند مزیتی رقابتی در منطقه به حساب آید و نقش بخش خصوصی در این صنعت از جمله زمینه‌های تأثیرگذار است. از این رو بجاست که مدیریت کلان گردشگری در ایران با به کارگیری بخش خصوصی سبب جذب سرمایه گذاران و نیروی متخصص کار در این مقوله درآمدزای اقتصاد کشور گردد. سرمایه گذاری جهت فراهم نمودن زیرساخت در حوزه ناوگان حمل و نقل و مراکز اقامتی از جمله نیازهای حیاتی بخش گردشگریست و با تسهیل قوانین دست و پاگیر می‌توان مسیر این دست سرمایه گذاری‌ها را هموار کرد.
با رونق گردشگری، به عنوان یک صنعت پاک و زودبازده، بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور حل، مشاغل فراوانی فعال و همچنین وابستگی به منابع تجدیدناپذیر به مرورر زمان کم خواهد شد.
انتهای پیام
