جهاد دانشگاهی و رسالت‌های نوین ” از نیاز تا پاسخ “

یادداشت | دکتر منصور تاجری، عضو هیات علمی  جهاد دانشگاهی

در آستانه بهار طراوت بخش، هُرمی گُر گرفت و وجودمان را گرم کرد و نوری تاباند بر مسیر حرکتمان تا با غلبه بر تردید راهمان را ادامه دهیم و این حرکت، نوید بخش انتخابی شایسته گشت که پیامد مبارک و بر آمده از آراء عزت مندانه و آگاهانه مردان و زنان فرهیخته ای است که در انتخابات پانزدهم تیر ماه بروز و در آراء جلسه بیستم اسفند ماه هیات محترم امناءظهور کرد. انتصابی مبارک که جهاد را به وادی ترقی و پیشرفت رهنمون خواهد ساخت و طلیعه سرعت بخشیدن به چرخ غبار گرفته توسعه همه جانبه و پایدار این نهادِ حکمت بنیان خواهد بود.

شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه امروز خود ضمن بررسی انتخاب دکتر منتظری از سوی هیئت امنای جهاد دانشگاهی به عنوان رییس جهاد بر این انتخاب مهر تایید زد. فلذا در آغازین روزهای بهار فرحبخش  این خبر مسرتبخش را به همه جهادگران و جامعه دانشگاهی کشور تهنیت گفته، امیدواریم با رجعت مدیریت جهاد دانشگاهی به جهادگرانش ، ضمن بازگشت این نهاد به دوران اوج و شکوفایی خود، زمینه ارتقای هر چه بیشتر آن در طریق خدمت به ایران عزیز فراهم آید. رجاء واثق دارد پس از وقفه ای که در مسیر حرکت این نهاد پیش آمده و فرصت‌های زیادی در سالهای گذشته از دست رفتهمدیریت جهادی جدید با همفکری  و هم اندیشی مدیران و اعضای جهاددانشگاهی ، تمام تلاش  و اهتمام خویش  را مصروف نقش‌آفرینی ممتاز این خانواده بزرگ در تحقق اهداف برنامه‌های توسعه کشور خواهد نمود.

جهاددانشگاهی در ذات خود‌ نهادی‌ است علمی , انقلابی و دانش بنیان، جریان ساز و موثر در کشور، نهادی فضیلت گرا و معنویت محور ، خوداتکاء ، منعطف ، نوآور ، هدفمند ، کم تشریفات ، کم موونه ؛ خلاق و پر بازده و متمرکز بر نیازهای جامعه . سازمانی است با واکنش سریع در عرصه علم ، فناوری و فرهنگ که فاصله ایده تا محصول در آن خیلی طولانی نیست با برخوردار از نیروهای کیفی و کارامد و بهره مند از مدیریتی مشارکتی مبتنی بر فرهنگ جهادی.

از خاستگاه نخستین این نهاد تا امروز که چهارمین دهه از حیاتش را به‌ اراده‌ و مقتضای شرایط جامعه ادامه داده است روحیه جهادی مدیران میانی و اعضای دلسوز آن است که آن را به مثابه یک حرکت موثر تداوم بخشیده است.

اگر بسیاری از مدیران موفق کشور زمانی از عمر خود را در این نهاد گذرانده اند دقیقا به دلیل روح جهادی و تنوع اجزای تشکیلات و گستردگی و محوریت جغرافیای فعالیت “دانشگاه ها” بوده است.

تموج انگیزه‌های دینی و انقلابی , فعالیت در شرایط شبه بحران،توان ظرفیت‌سازی و برنامه‌ریزی، کادرسازی وسیع و کارسازی متنوع ، نابرابری مکنت ، قدرت خطرپذیری بالا , قابلیت ابداع متنوع و فعالیت در پیچیده ترین عرصه های علمی ؛ فرهنگی، اجتماعی از اعضای جهاددانشگاهی مدیرانی مجرب ،تصمیم‌ساز، کارساز و نوپرداز ‌‌ساخته است.

اصولا وجه‌ ممیزه نهادهای‌ انقلاب‌ ، که‌ می‌بایست‌ از رهگذر انقلاب‌ اسلامی‌شکل می‌گرفتند،پویایی ،پایداری و تکیه بر انگیزه های دینی است‌. جهاددانشگاهی علاوه بر ویژگی های عمومی نهادهای انقلاب ، مفاهیم و معانی درونی خود را طی سال ها خدمت خالصانه با تعریفی دینی و آرمانی به جامعه ارائه کرده است .

اینک در فصل جدید جهاد دانشگاهی و در دهه چهارم از حیاتش , انتصاب دکتر منتظری که خود از سابقون و موسسین و موثرین این نهاد است به عنوان رئیس جدید جهاد دانشگاهی در برهه ای حساس از تحولات علمی، فرهنگی و اقتصادی کشور صورت گرفته است؛ مقطعی که اقتضائات تازه‌ای را در برابر این نهاد انقلابی و پیشرو قرار داده و انتظار می‌رود که با رویکردی نوآورانه، مأموریت‌های جهاد را در مسیر تعالی علمی، اشتغال‌زایی، فناوری و فرهنگ‌سازی ارتقا دهد. علاوه بر وظایف اساسنامه ای و ماموریت های محوله به این نهاد در نقشه جامع علمی کشور و همچنین برنامه هفتم توسعه، این نهاد می تواند با توجه به ظرفیت های متکثر و متنوع در مسیر پاسخ به چالش های نو پدید کشور در سایر بخشها نیز کمک کار دولت باشد.

در زیر کوتاه نوشتی از اهم این اقتضائات و رسالت ها در دو بخش درونی و بیرونی و در دو حالت سریع و کند واگو شده است. در حوزه درون : امعان نظر به تعمیق هویت فرهنگی و اجتماعی این نهاد : با توجه به نقش بارزی که در گذشته جهاد به عنوان مولود انقلاب فرهنگی در توسعه و ترویج فرهنگ ایرانی، اسلامی داشته انتظار می رود در دوره جدید با گسترش رویدادهای دانش بنیان فرهنگی و تقویت تولیدات فرهنگی اثرگذار به جایگاه رفیع گذشته در این عرصه بازگردد.

توجه خاصه به تقویت دیپلماسی علمی و ارتباطات بین الملل : این نهاد می تواند با استفاده از پتانسیل های خود و بهره گیری از ظرفیت های بین المللی در انتقال فن آوری با دانشگاه های معتبر جهانی ایفای نقش کرده و موجبات تقویت جایگاه خود در عرصه علمی دنیا را فراهم سازد. فعال سازی ظرفیت های استانی و حرکت به سوی تمرکز زدایی و باز آرایی ساختارهای مدیریتی : عموما استان های مختلف کشور از توانمندی های علمی و اقتصادی خاصی برخوردارند که با حمایت جهاد می توانند رشد یابند , تقویت واحد های استانی جهاد و طراحی و اجرای طرح های توسعه ای منطقه ای با بهره گیری از نخبگان بومی با محوریت توسعه پایدار  نقش این نهاد را در تحقق عدالت علمی و اقتصادی برجسته تر می سازد., همچنین انتظار این است که مدیریت جدید با هدف بهبود عملکرد با رویکردی تحول گرایانه به ترمیم و چابک سازی ساختارها و بهینه سازی فرایندها مبتنی بر فرهنگ جهادی اهتمام ورزد که این امر خود از الزامات ارتقاء بهره وری در جهاد است .  

در حوزه برون : نیز جهاد دانشگاهی می تواند با مدیریتی مدبرانه و آینده نگرانه مسیر پیشرفت کشور را هموار ساخته و یاریگر دولت محترم باشد . بخشی از اهم اقتضائات و رسالتهای جهاد در این بخش نیز بر اساس ظرفیت ها و شرایط حاضر در زیر آمده است : ایفای نقش در اجرایی گشتن شعار سال :که مزین به سرمایه گذاری برای تولید است، صرف نظر ازماهیت اقتصادی این نامگذاری، جهاد می تواند با توجه به توانمندی های بالفعل و بالقوه خود مبادرت به سرمایه گذاری برای تولید علم کند و بر تولیدات نرم افزاری اهتمام ورزد. تولیدات فناورانه و نوآورانه در عرصه فناوری به ویژه در حوزه دانش های نوظهور همچون هوش مصنوعی، زیست فناوری و انرژی های تجدید پذیر، تولیدات فرهنگی در عرصه فرهنگ و هنر ؛ تولید محتواهای آموزشی در عرصه آموزش، تولید مقالات علمی در عرصه پژوهش و تحقیقات، تولید و تربیت دانشجوی خلاق و با اخلاق در تراز انقلاب اسلامی در عرصه دانشجویی می تواند بخشی از برنامه هاب جهاد در ارتباط با پاسداشتشعار سال باشد.

تقویت و نقش جهاد در زیست بوم اقتصاد دانش بنیان :که از اولویت های مهم و محوری کشور است و جهاد می تواند با بهره گیری از ظرفیت های تحقیقاتی خود با خلق مزیت و به خدمت گرفتن فن آوری و تبدیل علم به محصول و بدل آن به ثروت “دانایی را به دارایی تبدیل نموده و از این رهگذر یاریگر دولت باشد و با پژوهش های کاربردی به حل مشکلات تولید و اقتصاد کمک نماید . کمک به کارافرینی و توسعه اشتغال مبتنی بر دانش :که از دیگر چالش های اساسی کشور است و جهاد می تواند با توانمند سازی نیروی انسانی از مسیر آموزش های مهارتی و اشتغال زایی به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته خلا عدم انطباق مهارت دانش آموختگان دانشگاهی را با نیاز های بازار کار مرتفع و از طریق ایجاد و توسعه مراکز نوآوری و شتابدهی و مهارت آموزی در این حوزه ایفای نقش نماید.

جذب و نگهداشت نخبگان : از دیگر چالش های توسعه ملی است و از دست دادن نیروهای کارامد و متخصص فرصت توسعه پایدار و رقابت پذیری بین المللی را از کشور سلب می کند و منجر به افول ظرفیت های علمی و کاهش سرمایه انسانی می شود جهاد دانشگاهی می تواند با ایجاد فرصت های نوآورانه و فضاهای پژوهشی و شغلی , زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای داخلی را فراهم و تا حدودی از مهاجرت سرمایه انسانی کشور جلوگیری نماید .

نقش آفرینی در مرتفع سازی چالش های فرهنگی و اجتماعی :که جهاد به عنوان نهادی فرهنگ ساز با دارا بودن مراکز و منظومه ای از سازمان های متعدد فرهنگی, هنری و رسانه ای در شبکه جغرافیایی کشور قادر است از طریق پژوهش های فرهنگی , تکنولوژی فرهنگی , تولید محتواهای فاخر فرهنگی و ….به این عرصه کمک شایانی بنماید . اکنون به دلیل ضرورت‌هایی که دولت وفاق ملی برای کشور ترسیم کرده لازم است جهادگران دانشگاهی بار گرانبهای دانش و تجربه های اندوخته شده را در حرکتی هماهنگ وبرنامه‌ریزی شده منسجم ساخته و بروز دهند.

امید که به دلیل ضرورت‌هایی که دولت وفاق ملی برای کشور ترسیم کرده  جهادگران دانشگاهی بار گرانبهای دانش و تجربه های اندوخته شده را در حرکتی  هماهنگ و برنامه‌ریزی شده , منسجم ساخته , بروز دهند و به قدر بضاعت باری را از روی دوش دولت بردارند.

انتهای پیام