چرا مخاطبان سلیمانی اردستانی رشد کرده است؟
محمدرضا یوسفی شیخ رباط، استاد دروس خارج فقه حوزهی علمیهی قم، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داد نوشت: «افزایش چشمگیر مخاطبان دکتر سلیمانی در ماههای اخیر، صرفاً نتیجه محتوای سخنان او نیست؛ بلکه محصول مجموعهای از شرایط اجتماعی، روانی، رسانهای و سیاسی است که در جامعه امروز ایران شکل گرفته است. فهم این پدیده، برای تحلیل رفتار عمومی و نیز برای نهادهای دینی و فرهنگی ضروری است.
زیرا نشان میدهد که چرا یک سخنران مستقل، حتی با مبانی علمی محل بحث، میتواند در مدت کوتاهی به موضوع گفتوگوی عمومی تبدیل شود.
۱. صراحت در بیان موضوعات حساس
یکی از مهمترین عوامل اقبال به سخنان دکتر سلیمانی، صراحت و بیپردهگویی اوست. در جامعهای که بخش بزرگی از مردم احساس میکنند صدایشان شنیده نمیشود و بسیاری از مسئولان و منتقدان با زبان رسمی و محافظهکارانه و یا خلاف واقعیت ملموس سخن میگویند، هر فردی که با صراحت به نقد ساختارهای رسمی بپردازد، و به گونه عمومی و قابل فهم سخن بگوید، بهطور طبیعی مورد توجه قرار میگیرد حتی اگر سخنانش دقیق نباشد و همراه با خطا یا اغراق باشد.
۲. جذابیت مناظرههای زنده
برگزاری مناظرههای زنده و پاسخگویی مستقیم به پرسشها، یکی دیگر از عوامل افزایش مخاطبان است.
در فضای رسانهای رسمی که عمدتاً یکسویه و کنترلشده است، گفتوگوی زنده برای مخاطب نوعی تازگی و هیجان ایجاد میکند.
مناظره، حتی اگر علمی نباشد، بهدلیل تنش، هیجان و پیشبینیناپذیری، مخاطب را جذب میکند. دکتر سلیمانی با برگزاری مناظرههای زنده و پاسخگویی مستقیم به پرسشها، توانست فضایی ایجاد کند که در رسانههای رسمی کمتر دیده میشود. این قالب، بهویژه برای نسل جوان که به ارتباط تعاملی عادت دارد، جذاب است.
۳. فضای دو قطبی جامعه
جامعه ایران در سالهای اخیر بهشدت دو قطبی شده است. در ذهن بسیاری از مردم، تنها دو قطب وجود دارد: حکومت در برابر مردم.
در چنین فضایی، هر سخنی که علیه سیاستهای رسمی باشد، بهطور خودکار در «قطب مردم» قرار میگیرد و مورد استقبال قرار میگیرد. در این نگاه، درستی یا نادرستی سخن اهمیت کمتری دارد و یا اصلا اهمیتی ندارد؛ مهم این است که فرد در کدام سوی قطببندی قرار میگیرد.
۴. رشد دینگریزی و نارضایتی از روحانیت
بخش قابل توجهی از جامعه، مشکلات اقتصادی و اجتماعی را به ساختار سیاسی و دینی نسبت میدهد.
از آنجا که روحانیت در ذهن بسیاری بخشی از ساختار قدرت تلقی میشود، و روحانیت و حوزه مستقل و منتقد نیز نمود بارزی ندارد، لذا نقد روحانیت و فقه برای بخشی از جامعه جذاب است.
در چنین فضایی، سخنان دکتر سلیمانی که به نقد روحانیت و مبانی فقهی میپردازد، با استقبال مواجه میشود و بهعنوان «صدای اعتراض» شنیده میشود،.هر چند هم این نقدها دقیق یا علمی نباشند.
۵. واکنشهای تند و غیرحرفهای برخی منتقدان
واکنشهای احساسی، تند و گاه غیرعلمی برخی روحانیون و نهادهای دینی، ناخواسته به افزایش مخاطبان دکتر سلیمانی کمک کرده است.
وقتی نقد علمی جای خود را به اتهامزنی، برچسبگذاری یا ادبیات تند میدهد، مخاطب احساس میکند که منتقدان از پاسخ منطقی ناتواناند؛ و این تصور، به تقویت جایگاه فرد مورد نقد میانجامد.
در مجموع، افزایش مخاطبان دکتر سلیمانی، بیش از آنکه ناشی از قوت علمی سخنان او باشد، نتیجه ترکیبی از شرایط اجتماعی، سیاسی و روانی جامعه است.»
پینوشت: این نوشتار در پنج یادداشت تنظیم شده است و به صورت پیاپی عرضه خواهد شد. آنچه خواندید قسمت سوم این سلسله یادداشتها است.
انتهای پیام
