پول کاربران افغانستانی در دیجیکالا مسدود شد
حمید انوری، انصاف نیوز: کاربران افغانستانی میگویند اگرچه خرید از دیجیکالا برای آنها بدون مشکل انجام میشود، اما در صورت لغو سفارش یا مرجوعی کالا، به پول خود دسترسی ندارند؛ مبلغی که به کیف پول دیجیکالا منتقل میشود، اما امکان برداشت آن وجود ندارد.
برخی کاربران افغانستانی ساکن ایران میگویند با محدودیتی در سازوکار بازگشت وجه دیجیکالا مواجه شدهاند که عملا آنها را از دسترسی به پولشان محروم میکند. به گفته این کاربران، در حالی که فرآیند خرید اولیه بدون مانع انجام میشود، در صورت لغو سفارش یا مرجوعی، وجه پرداختی به جای بازگشت به حساب بانکی، در کیف پول دیجیکالا (دیجیپی) باقی میماند؛ کیف پولی که امکان برداشت وجه و استفادههای دیگر مثل: خرید شارژ سیم کارت، بستههای اینترنتی و… از آن برای اتباع فراهم نیست.
این وضعیت طی ماههای اخیر در میان کاربران مهاجر بازتاب یافته و پرسشهایی را درباره سازوکارهای مالی پلتفرمهای بزرگ، حقوق مصرف کننده و جایگاه کاربران غیرایرانی در بازار آنلاین ایران مطرح کرده است.
پول بازمیگردد، اما قابل برداشت نیست
بر اساس روایت کاربران افغانستانی، فرآیند خرید اولیه در دیجیکالا بدون مانع انجام میشود. مشکل از جایی آغاز میشود که سفارش لغو میشود یا کالایی مرجوع میگردد. در این حالت، وجه پرداختی به حساب بانکی بازنمیگردد و به اعتبار دیجیپی منتقل میشود.
یکی از کاربران افغانستانی که چند سال است از دیجیکالا خرید میکند، به انصاف نیوز میگوید: تا وقتی خرید میکنی مشکلی نیست، اما اگر سفارش لغو شود، پولت دیگر به حسابت برنمیگردد و در دیجیپی میماند.
بر اساس توضیح کاربران، دیجیپی برای برداشت وجه یا استفاده از برخی خدمات، به کد ملی نیاز دارد؛ کدی که اتباع فاقد آن هستند. به این ترتیب، اعتبار بازگشتی عملا به پولی تبدیل میشود که تنها در صورت خرید مجدد از دیجیکالا قابل استفاده است.
تغییر رویه با سالهای گذشته
برخی کاربران میگویند این وضعیت در سالهای گذشته وجود نداشته و در صورت لغو یا مرجوعی، مبلغ به کارت بانکی اولیه یا شماره کارت ثبت شده در پروفایل بازمیگشت. تغییر این رویه، به گفته آنها، بدون اطلاع رسانی روشن و پیشینی رخ داده است.
در اغلب پلتفرمهای تجارت الکترونیک، رویه معمول بازگشت وجه، واریز مبلغ به همان ابزار پرداخت اولیه است، مگر آنکه کاربر گزینه دیگری را انتخاب کند. برخی کارشناسان معتقدند تغییر این فرآیند بدون انتخاب کاربر، به ویژه برای گروههایی با دسترسی محدود، میتواند پرسش برانگیز باشد.
ابعاد جمعیتی؛ مسئلهای فراتر از چند کاربر
بر اساس آخرین آمارهای رسمی وزارت کشور، حدود ۴.۴ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران زندگی میکنند؛ جمعیتی که بیش از پنج درصد کل کشور را تشکیل میدهد. بخش قابل توجهی از این جمعیت، به ویژه در شهرهای بزرگ، از خدمات خرید آنلاین استفاده میکنند.
در چنین مقیاسی، محدودیت در دسترسی به وجوه بازگشتی میتواند از یک مسئله فردی فراتر رود و به چالشی ساختاری در بازار دیجیتال ایران تبدیل شود؛ بازاری که بخش قابل توجهی از مصرف کنندگان آن، در طراحی مقررات و سازوکارهای مالی، بهطور کامل دیده نشدهاند.
تناقض با برنامههای توسعه منطقهای
این موضوع در حالی مطرح میشود که دیجیکالا سال گذشته از برنامههای خود برای ورود به بازار افغانستان خبر داده بود؛ اقدامی که از آن بهعنوان گسترش فعالیتهای منطقهای این شرکت یاد شد.
کارشناسان اقتصاد دیجیتال میگویند ورود به بازارهای جدید تنها به زیرساخت فنی محدود نمیشود و مواردی مانند حقوق مصرفکننده، شمول مالی و اعتماد کاربران نقش کلیدی دارند. در صورتی که یک پلتفرم در بازار داخلی خود با محدودیت دسترسی برخی کاربران به پول مواجه باشد، این موضوع پرسشی درباره سازوکارهای آن در بازارهای جدید ایجاد میکند.
پاسخ دیجیکالا چیست؟
دیجیکالا در پاسخ به این انتقادها، به مقررات خدمات دیجیپی استناد میکند. بر اساس قوانین اعلام شده این پلتفرم، برخی خدمات مالی بر مبنای کد ملی تعریف شدهاند و شامل همه کاربران نمیشوند.
در متن قوانین دیجیپی آمده است: «در حال حاضر، امکان برداشت وجه از کیف پول برای اتباع وجود ندارد. کاربران میتوانند از اعتبار موجود، تا سقف همان مبلغ، برای خرید از دیجیکالا استفاده کنند.»
بر این اساس، دیجیکالا این محدودیت را نه تصمیمی موردی، بلکه بخشی از چارچوب رسمی خدمات مالی خود معرفی میکند. با این حال، برخی پلتفرمهای آنلاین دیگر در کشور، راهحلهایی برای مواجهه با محدودیتهای اتباع ارائه کردهاند. برای مثال، پلتفرم «دیوار» با استفاده از شناسههای جایگزین مانند کد فراگیر/ فیدا، امکان استفاده عملیتر کاربران مهاجر از خدمات خود را فراهم کردهاند؛ موضوعی که نشان میدهد محدودیتها لزوما تنها گزینه موجود نیستند.
مسئله حقوق مصرفکننده یا محدودیت ساختاری؟
برای بسیاری از کاربران افغانستانی، این مسئله صرفا یک مشکل فنی یا بانکی تلقی نمیشود، بلکه بخشی از تجربه گستردهتر آنها از محدودیتهای ساختاری در دسترسی به خدمات است.
یکی از کاربران میگوید: وقتی پول میدهی، مشتری هستی؛ اما وقتی نوبت به حق انتخاب یا دسترسی میرسد، انگار دیگر حساب نمیشوی.
در نهایت، فریز شدن پول کاربران افغانستانی در دیجیکالا، بار دیگر توجهها را به شکافهای حقوقی و اجرایی در اقتصاد دیجیتال ایران جلب میکند؛ شکافی میان بازاری که میلیونها مهاجر در آن زندگی و مصرف میکنند و مقرراتی که عمدتا بر اساس وضعیت شهروندان ایرانی طراحی شده است.
اینکه دیجیکالا در برابر این انتقادها چه تغییری در رویههای خود ایجاد خواهد کرد، پرسشی است که پاسخ آن میتواند فراتر از یک شرکت، بر تجربه کاربران مهاجر در بازار آنلاین ایران تاثیر بگذارد.
انتهای پیام
