«رضایت ضمنی کاشانی از برکناری مصدق»

«حسین دهباشی» پژوهشگر تاریخ معاصر در یادداشتی تلگرامی با عنوان «کودتا، کاشانی و غیره»، از رضایت ضمنی آیت الله کاشانی از برکناری دکتر مصدق در زمان کودتای 28 مرداد گفته اما به گفته‌ی او «در هیچ کجای این اسناد خبری از همدلی نظری یا همراهی عملی وی با کودتاگران دیده نمی‌شود».

به گزارش انصاف نیوز، متن یادداشت آقای دهباشی در پی می‌آید:

الف:
کلیپی این روزها دست به دست می‌چرخد که با نام «روز پس از کودتای ۲۸ مرداد» منتشر شده و مطابق توضیحات همراه انگار بازدید مشترک آیت‌الله کاشانی (رئیس‌مجلس) و سرلشکر زاهدی(نخست وزیر کودتا) را از خانه ویران و به تاراج رفته دکتر مصدق را نشان می‌دهد. حال آنکه این کلیپ حاوی تصاویری در اماکن و مقاطع تاریخی مختلف است و بی‌ارتباط منطقی به یکدیگر. از جمله خانه غارت شده مرحوم دکتر مصدق در خیابان کاخ (فلسطین فعلی) تصویر سرلشکر زاهدی در پلکان ساختمان وقت شهربانی (ساختمان فعلی وزارت خارجه)، تصویر آیت‌الله کاشانی و دکتر حسین مکی روبروی در اصلی مجلس شورای ملی وقت (میدان بهارستان). همچنین موعد ضبط این تصاویر نیز بسیار باهم فاصله داشته و در مورد اخیر مربوط به زمستان ۱۳۳۱ و ماه‌ها قبل از کودتا است.

ب:
اسناد به تازگی منتشر شده توسط ایالات متحده در مورد ۲۸مرداد نیز که طبعا مورد توجه گسترده فضای مجازی است، کماکان بسیار ناقص و به نحو جهت داری ممیزی شده است. به نظر می‌رسد حدود ۸۱۰ مورد از اسامی و اماکن در نسخه منتشر شده حذف شده‌اند (چرا آن بخش‌ها سانسور شده و چرا بخش‌های دیگر منتشر شده‌اند؟) ضمن اینکه گرچه این اسناد بیانگر رضایت ضمنی برخی رهبران سابق نهضت ملی نفت و از جمله آیت‌الله کاشانی از برکناری دکتر مصدق است اما در هیچ کجای این اسناد خبری از همدلی نظری یا همراهی عملی وی با کودتاگران دیده نمی‌شود.

ج:
در نظر داشته باشیم در مقطع ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، شخص سرلشکر زاهدی(بصیر دیوان) امیری بسیار خوشنام بود. او به عنوان حافظ تمامیت ارضی ایران و فرمانده جنگ‌های متعدد و پیروز با شورشیان و تجزیه‌طلبان (شیخ خزعل در خوزستان، خالوقربان و احسان الله خان دوستدار در گیلان، اسماعیل آقا سیمیتقو در آذربایجان و…) از یکسو و قهرمانی زندانی و شکنجه شده برای سال‌ها توسط اشغالگران انگلیسی (در خلال جنگ جهانی دوّم در زندانی واقع در فلسطین فعلی) و نیز درجایگاه وزیر کشور کابینه دکتر مصدق، تا مقطع قبل از دول پس از کودتا، مورد علاقه و اعتماد اغلب ایرانیان و از جمله آیت‌الله کاشانی بود.

د:
از سویی دیگر گرچه در میهن‌دوستی بسیار، پاکدستی فوق‌العاده، شرافت و شجاعت دکتر مصدق کمترین جای شبهه‌ای نیست. اما خطاهای مهمی چون دلبستگی به قول‌های شفاهی مقامات مذاکره‌کنندگان آمریکایی و انگلیسی و تضعیف جایگاه و تعطیلی مجلس شورای ملی و بی‌توجهی به ترس روزافزون جامعه از خطر همسایه شمالی و نفوذ کمونیسم و الحادی‌گری، تنش مستمر با محمدرضا شاه (که تا آن وقت هنوز محبوب بود) و تقاضاهای غیرقانونی از وی برای تسلط بر نیروهای مسلح، عدم مقابله با روزنامه‌نگاران همراه و هتّاکی چون امیرمختار کریم پور شیرازی و طرفداران تندرویی چون حزب توده و چاره نیاندیشی در برابر مشکلات اقتصادی چون تعطیلی پیاپی بازارها در پی ناامنی و التهابات سیاسی و… خود از عوامل اصلی خستگی مردم و عدم مقابله عمومی با کودتای ۲۸مرداد محسوب می‌شود.

ه:
یادمان باشد که در کنار حسن تدبیر رهبران نهضت ملی نفت ایران و امیدواری عمومی مردم معمولی به ایرانی مستقل و رو به ترقی، عواملی چون ترس بسیار رجال سیاسی وابسته به دول خارجی از گروه‌های فشاری چون فدائیان اسلام به رهبری نواب صفوی نقش عمده‌ای در پیروزی و اقتدار مراحل نخست نهضت و از جمله قیام ملی ۳۰تیر داشت. تا آنجا که اگر مثلا تهدید به مرگ اعضا جناح اکثریت مجلس دوره شانزدهم که گرایشی انگلیسی داشتند نبود، قانون ملی شدن صنعت نفت «به نام سعادت ملت ایران و به منظور کمک به تامین صلح جهانی» هرگز تصویب نمی‌شد. هیچکدام از این عوامل اما در مرداد ۱۳۳۲، دیگر مایل یا قادر به مقاومت نبودند.

فرزند آیت الله کاشانی: هیچ کودتایی علیه مصدق در ۲۸ مرداد نشد!

انتهای پیام