«مداح پاکتی» |12| مداحی که پاکت نمی‌گیرد
«مداح پاکتی» عنوان یک پرونده‌ی گزارشی است. اظهارات سیاسی همراه با توهین برخی مداحان دوباره موضوع اقلیتی از آنها را داغ کرد که در قبال مداحی پاکت‌های چندین میلیونی و حتی چند ده میلیونی دریافت می‌کنند. بخش‌های اول این پرونده، بازنشر مطالبی است که پیشتر رسانه‌ای شده بود.
مداحی که پاکت نمی‌گیرد
۲۹ شهریور ۱۳۹۰، روزنامه‌ی قدس، غلامعلی رجایی:
اوایل مهر ماه امسال، بناست در ادامه تعظیم منزلت مداحان جنگ و اهل بیت (ع) از ذاکر اهل بیت، کربلایی حسین فخری در همایشی که از سوی اداره کل موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کرمانشاه برگزار می‌شود، تقدیر کنند.
دست‌اندرکاران همایش به دلیل اینکه سی سال است، ایشان نوحه‌ها و اشعار رزمی و عاشورایی من را خوانده و می‌خواند، از من خواستند یادداشتی درباره فخری که به رغم چهل سال مداحی برای جامعه ما هنوز ناشناخته مانده، بنویسم که از نظرتان می‌گذرد.
از مداحانی که نام او در دهه‌های اخیر با تاریخ خرمشهر و دفاع مقدس پیوندی ابدی خورده، کربلایی حسین فخری است. وی رزمنده پاسداری است که تقریبا در همه روزها و ماه‌ها و سال‌های تلخ و شیرین جنگ در خرمشهر و خوزستان، حضوری مؤثر داشته است.
فخری از معدود مداحانی است که کار اصلی‌اش در جنگ مداحی نبود، بلکه در کنار کار رزمندگی، مداحی میکرد و با بسیاری از شهدای سپاه خرمشهر همرزم بود. او رزمنده‌ای بود که سال‌ها روی دکل‌های اطلاعاتی در مناطق عملیاتی جنوب و به ویژه در خرمشهر به انجام وظیفه مشاهده مواضع بعثی‌ها و گزارش تحرک نیروهای دشمن می‌پرداخت و روزها و هفته‌های پیاپی، چشم از مواضع بعثی‌ها برنمی‌داشت و با دقت بسیار، گزارش‌های مفید و کارآیی از وضعیت مواضع نیروهای بعثی تهیه میکرد و در اختیار فرماندهان عملیاتی می‌گذاشت.
خاندان فخری که اصالتا از شهر دارالمومنین بهبهان برخاسته و سالهاست به خرمشهر مهاجرت کرده‌اند، در خوزستان و به ویژه در شهرشان خرمشهر به ذاکری اهل بیت شناخته شده‌اند؛ بنابراین، شاید کمتر کسی در خرمشهر و حتی خوزستان باشد که نام حاج حسن فخری و صدای گرم برخاسته از اخلاص او را نشنیده باشد.
حاج حسن فخری بیش از پنجاه سال است در خرمشهر و برخی شهرهای خوزستان و استان‌های جنوبی کشور و در این سال‌ها حتی در تهران در عزای سیدالشهدا (ع) نوحه‌خوانی می‌کند.
هنوز در دهه نخست محرم در خرمشهر در مسجد جامع و حسینیه‌های مربعه و شباب‌الهاشمی و… صدای گرم و پرطنین این پیر غلام سیدالشهدا، انسان را کربلایی می‌کند؛ حسین فخری، فرزند ارشد چنین پدر با اخلاصی است.
پیرغلام امام حسین ـ علیه السلام ـ حاج حسن فخری، پدر ارجمند دو ذاکر اهل بیت در خرمشهر، حسین و محمود فخری است. محمود فرزند کوچکتر حاج حسن فخری است؛ همو که سال‌ها نوای نوحه به یادماندنی:
گهواره خالی، قنداقه خونین، لایی لایی از سفر بر‌گشته رودم، به گوشمان است.
او که در نوجوانی خواند بر زبان شیفتگان حسینی جاری بوده و هست؛ هرچند متأسفانه، سالهاست خود را از این نعمت ذاکری محروم کرده است و حسین که همچنان محبوب همه است و می‌خواند و دلها را کربلایی می‌کند.
حسین فخری دارای ویژگی های برجسته ای است که او را به رغم برخی محدودیت‌هایی که در این عرصه دارد، از دیگران جدا می‌کند:
1 ـ به یمن نزدیک به سی سال آشنایی با حسین فخری، شهادت می‌دهم کمتر مداحی را به تواضع، فروتنی و اخلاص او دیده‌ام. او که یکی از نوحه‌خوان‌های برجسته در کشور است، هرگز خود و هنرش را به چیزی نگرفته و نمی‌گیرد و همین صفت اخلاص و تواضع است که از او در نظر علاقه‌مندان بسیارش، انسانی محبوب و کم نظیر ساخته است.
2 ـ‌حسین فخری از معدود مداحانی است که نه تنها برای مداحی خود، وجهی دریافت نمی‌کند، بلکه حتی اگر چنانچه پس از برنامه، مبلغی به او هدیه داده شود، علاوه بر برگرداندن آن در مناسبت‌های بعدی، از حضور در آن مراسم خودداری می‌کند.
یک بار که با میانجیگری این حقیر برای اجرای برنامه به مناسبتی به حرم امام خمینی دعوت شد و مسئول فرهنگی حرم امام به رسم معهود، مبلغی پول را در پاکتی نهاده و به عنوان تبرک به او داد، در حالی که اشک از دیدگانش جاری بود، پول را برگرداند و از آن پس دیگر کسی نوحه‌خوانی حسین فخری را در حرم امام ندید.
برای درک بهتر این روحیه فخری، یادآوری این نکته کافی است که او به رغم این همه سابقه که در مداحی جنگ و غیرجنگ دارد و بسیاری از دست‌اندرکاران امور، او را به خوبی می‌شناسند و از نقش بی‌بدیلش در جنگ با خبرند، هنوز به مکه مشرف نشده و با اینکه شهر او خرمشهر در چند کیلومتری مرز عراق قرار دارد، تنها یک بار به کربلا مشرف است.
3ـ ویژگی برجسته دیگر حسین فخری، خوش اشکی اوست. بارها دیده شده به هنگام خواندن نوحه، بغضی چنان گلویش را گرفته که فقط با گریه توانسته است نوحه‌خوانی خود را ادامه دهد. در این سی سالی که من هر سال غالبا یک روز از دهه محرم را به خرمشهر رفته و در مسجد جامع با نوای او سینه زده ام، شاهد صحنه‌هایی بسیار زیبا در نوحه خوانی او بوده ام.
یک بار دیدم، حسین فخری به هنگام خواندن نوحه‌ای به گریه افتاد و بدون هیچ تکلفی اشکهای خود را با کاغذ نوحه ای که در دست داشت و از روی آن نوحه می‌خواند، پاک میکرد.
4 ـ دیگر ویژگی حسین فخری، نوحه خوانی او به دو زبان فارسی و عربی است.
هرچند او عرب نیست و با زبان عربی چندان آشنایی ندارد، به دلیل اینکه بافت اجتماعی خرمشهر، بیشتر از برادران عرب تشکیل شده و برخی از کسانی که سالهاست با او در مسجد جامع خرمشهر و حسینیه‌های دیگر این شهر آسمانی سینه می‌زنند، غالبا عرب هستند، در مراسم محرم هر سال نوحه‌هایی به زبان عربی ـ و البته به لهجه عربی محلی خوزستانی ـ می‌خواند.
آن گونه که خود دیده‌ام، روزهای پیش از برنامه، ساعت‌ها با وسواس خاصی اشعار را با کمک یکی از دوستان عرب شادگانی‌اش که به آهنگ‌های قدیمی عربی محلی تسلط خاصی دارد، به دقت تمرین کرده و بر قرائت آنها مسلط می‌شود.
5 ـ از دیگر ویژگی‌های وی قدرت، مهارت و تسلط فوق‌العاده او در آهنگسازی و اجرای آنها در نوحه خوانی به سبک بوشهری است، به گونه‌ای که هم اکنون بسیاری از مداحانی که به سبک و آهنگ‌های او علاقه بسیاری دارند، در خرمشهر، اهواز، دزفول، ماهشهر، گناوه و بندر دیلم و… عینا آهنگ‌ها و نوحه‌هایی را که او در سال یا سال‌ها پیش در خرمشهر یا در جاهای دیگر خوانده، از نوارهایی که در اختیار دارند، گوش کرده، آنها را دقیقا به همان سبکی که فخری خوانده، اجرا می‌کنند.
بدین ترتیب می‌توان گفت، حسین فخری اکنون از مداحانی که سالهاست تنها به شیوه بسیار جذاب بوشهری‌ها نوحه می‌خواند، بیرون آمده و نحوه نوحه خوانی او به سبکی ماندگار در عزاداری کشور تبدیل شده است.
اکنون خوشبختانه می‌بینیم که دامنه این تأثیر و تأثر ذاکران اهال بیت (ع) از سبک آهنگ‌ها و نوحه‌های حسین فخری به بیرون از مرزهای ایران هم رفته است، به گونه‌ای که «نضار قطری» مداح ایرانی الاصل مشهور قطر از سبک‌های او در نوحه‌خوانی‌اش بهره برده است.
در مراسم اربعین حسینی سال 1388 که در صحن مطهر حرم حسینی در کربلا مشرف بودم، برخی دسته‌های سینه زنی متعددی را می‌دیدم که نوحه خوان آنها آهنگ نوحه معروف حسین فخری را که من سال‌ها پیش با عنوان:
هر طرف می‌نگرم، نیزه و شمشیر است، یارب حسین من تک و تنهاست
شنیده بودم، با لحنی بسیار زیبا خوانده که بارها از صدا و سیمای خوزستان و شبکه سراسری دقیقا با همان ملودی پخش و اجرا شده است.
از قضا در کنار من، حاج عیاد که از رزمندگان قدیمی جنگ و از کسانی است که بیش از سی سال با فخری سابقه رفاقت بسیار نزدیک دارد و همیشه در حلقه اول سینه زن‌های مراسم نوحه‌خوانی او در خرمشهر و اهواز و گناوه و جزیره مینو و… حاضر است، تا این آهنگ را شنید، به من گفت: آهنگ نوحه حسین فخری را می‌خواند!
به نوشته عصر ایران ،اعتقاد من این است، امام حسین به حسین فخری و پدر ارجمندش حاج حسن فخری، عنایت خاصی دارد که بیش از چند دهه است، حنجره‌های پاکشان را در اختیار خود گرفته است؛ عنایتی که این پدر و پسر به خوبی قدردان آن هستند.
حسین فخری افزون بر نعمت بی‌بدیل چنان پدری از نعمت مادری پاکدامن برخوردار بوده و هست که با اشکی که بر حسین نثار می‌کرده، به اوشیر می‌داده است.
من شهادت می‌دهم، حسین فخری حنجره خود را وقف حسین و کربلا کرده و بر همین مبناست که نام زیبا و وجود دوست داشتنی او، سالهاست با عزاداری حسین و محرم و کربلا یکی شده است.
انتهای پیام
با سلام
ممنون از اینکه این چند خط رو درباره حاج حسین فخری نوشتین،به دور از هر تعصب،به جرأت قسم میخورم که حسین فخری از تمام جهات بهترین مداح و ذاکر اهل بیت علیهم السلام هستش و بعید هستش که کسی بتونه جای ایشان رو بگیره،یکی از بزرگترین آرزوهام این بود که واسه یکبار هم که شده توی گود سینه زنی حاج حسین سینه بزنم و از نزدیک زیارتش کنم و باهاش هم کلام بشم و این آرزو حدودا ۵ سال پیش تحقق یافت و قسمت شد که به شهرمون بیاد و بخونه و منم چلاب بزنم،اما متاسفانه هر چی تلاش کردم که بتونم با ایشون حتی واسه یک دقیقه هم که شده حرف بزنم و بهش ابراز علاقه کنم،نشد که نشد،امیدوارم که ایشون هر جا هستن صحیح و سالم باشن و سال های سال مداحی بکنن و من هم لذت ببرم.از شما نویسنده محترم هم خواهش میکنم که اگه امکانش هست راه دسترسی به ایشون رو توی ایمیلی که ثبت میکنم برام بذارین.بازم تشکر میکنم که وقت گذاشتین و از حاج حسین فخری این چند خط رو نوشتین.