پرحاشیه‌ترین مراسم تحلیف
تابناک به بهانه برگزاری مراسم تحلیف رییس جمهور روحانی نوشت: طبق اصل صد و بیست و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران رئیس جمهور منتخب باید پس از گرفتن حکم تنفیذ از مقام رهبری در مجلس شورای اسلامی و با حضور رییس قوه قضاییه و اعضای شورای نگهبان سوگند یاد کرده و سوگندنامه را امضاء کند.
اگرچه طبق قانون حضور شخصیت‌های سیاسی به غیر از آنچه در اصل ۱۲۱ آمده و میهمانان خارجی در مراسم تحلیف ضروری نیست و مراسم تحلیف را از مشروعیت و مقبولیت نمی‌اندازد، ولی احتمالا دارای آثار تبلیغاتی داخلی و خارجی است. مراسمی که در طول ۱۱ دوره قبل با تفاوت هایی همراه بود. در آستانه مراسم تحلیف هفتمین رئیس جمهور و تشکیل دوازدهمین دولت مروری می‌کنیم به کم و کیف ۱۱ مراسم تحلیف گذشته.
در سال‌های ابتدایی انقلاب در مراسم تحلیف رؤسای جمهوری اول تا سوم هم عموماً حضور سفرای خارجی و خصوصاً کشورهای غربی در این مراسم به دلیل شرایط خاص داخلی آن دوره و تنش‌های مربوط به جنگ ایران و عراق کمرنگ بود. تا زمان اصلاح قانون اساسی در سال ۶۸ رئیس دیوان عالی کشور در مراسم تحلیف کنار رئیس جمهور می‌ایستاد و پس از آن رئیس قوه قضاییه جای او را گرفت. پس از پایان جنگ و آرام شدن تدریجی فضا منطقه حضور سفرا و مقامات خارجی در مراسم تحلیف رئیس جمهور بیشتر شد.
برگزاری تحلیف نخستین رئیس جمهور تاریخ انقلاب
مراسم تحلیف بنی‌صدر، اولین رئیس‌جمهوری ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ۳۱ تیر ۱۳۵۹ در مجلس اول شورای اسلامی برگزار شد. ۱۰ روز بعد از انتخابات، یعنی ۱۵ بهمن‌ماه ۱۳۵۸ مراسم تنفیذ حکم بنی‌صدر در شرایطی که امام خمینی در بیمارستان قلب تهران بستری بود، در همان بیمارستان انجام شد.
هفتم خرداد ۱۳۵۹، مجلس تشکیل شد؛ پس از آن در ۳۱ تیر ۱۳۵۹، در ساعت ۱۱ صبح ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور در مجلس حضور یافت تا در برابر شورای نگهبان و نمایندگان مردم طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی سوگند یاد کند. سوگند نامه در حضور آیت الله شهید بهشتی رئیس دیوانعالی کشور قرائت شد و بنی صدر سوگند یاد کرد.
دومین تحلیف، برای دولتی ۲۸ روزه
در انتخاباتی که دوم مرداد ۱۳۶۰ برگزار شد، پس از یک مشارکت ۱۴ میلیون نفری، محمد‌علی رجایی توانست با کسب ۹۰ درصد آراء، رقبای اصلی خود سیداکبر پرورش، عباس شیبانی و حبیب‌ا… عسگراولادی مسلمان را پشت‌سر گذارد.
روز یازدهم مردادماه، همزمان با عیدسعید فطر، امام خمینی (ره) در حسینیه جماران حکم ریاست جمهوری رجایی را تنفیذ کرد و مراسم تحلیف یا سوگند رجایی روز بعد در ۱۲ مرداد ۱۳۶۰ برگزار شد و رئیس‌جمهور منتخب در این مراسم تن‌ها به ادای سوگند اکتفا کرد.
دولت محمد‌علی رجایی تن‌ها ۲۸ روز عمر کرد و پس از انفجار دفتر نخست‌وزیری و شهادت او و یارانش در ۸ شهریورهمان سال به پایان رسید و بار دیگر وزارت کشور این‌بار به سرپرستی آیت‌الله مهدوی‌کنی، مسول برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شد.
تحلیف اولین رئیس جمهور روحانی
انتخابات ریاست جمهوری دوره سوم در دهم مهر ۱۳۶۰ با حضور قریب به ۱۷ میلیون نفر برگزار شد آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای به عنوان اولین رئیس‌جمهوری روحانی، با کسب ۹۵ درصد آرا برگزیده شدند.
مراسم تحلیف ریاست جمهوری نیز در تاریخ ۲۱ مهرماه در مجلس شورای اسلامی برگزار گردید و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در برابر نمایندگان مجلس، رئیس دیوانعالی کشور، اعضای شورای نگهبان، نخست وزیر و وزیران کابینه، جانبازان انقلاب و جمعی از خانواده‌های شهدا مراسم را بجای آورند. این بار عبدالکریم موسوی اردبیلی، قرآن را برای سوگند رییس‌جمهور منتخب نگه داشت.
روز ۱۸ مهرماه ۱۳۶۴ مراسم تحلیف ریاست جمهوری برگزار شد و آیت الله خامنه‌ای برای دومین بار در مراسم تحلیف در حضور نمایندگان مجلس سوگند یاد کرد.
آغاز حضور مقامات خارجی در مراسم تحلیف
۱۳۶۸، انتخابات پنجمین دوره ریاست‌جمهوری جمعه ششم مردادماه برگزار شد و این دوره یک ماه و نیم زودتر از موعد مقرر آغاز شد. در فاصله ارتحال رهبر کبیر انقلاب امام خمینی (ره) و انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری، امورات مربوط به رئیس‌جمهوری را حضرت آیت‌الله خامنه‌ای انجام می‌دادند.
مراسم تنفیذ حکم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در حالی برگزار شد که سید احمد خمینی حکم تنفیذ وی را قرائت و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جدید انقلاب اسلامی نیز آن راتنفیذ فرمودند. مراسم تحلیف آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در سال ۶۸ که پس از خاتمه جنگ تحمیلی آغاز دوران جدید بازسازی ایران بود، حضور سفرای خارجی در مراسم تحلیف رؤسای جمهوری شکلی جدی‌تر به خود گرفت.
۲۶ مرداد ماه، مراسم تحلیف ریاست جمهوری در مجلس شورای اسلامی در شرایطی برگزار شد که با تغییر قانون اساسی در سال ۱۳۶۸، دیگر شورای عالی قضایی وجود نداشت تا رئیس آن در کنار رئیس‌جمهور منتخب برای ادای سوگند بایستد و با انتصاب آیت‌الله محمد یزدی اولین رئیس قوه قضائیه ایران وی در کنار آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای ادای سوگند ایستاد. آیت الله هاشمی در دور دوم ریاست جمهوری خود در ۱۳ مرداد ۱۳۷۲ در مراسم تحلیف حضور پیدا کرد. در این دوره رئیس مجلس حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر ناطق نوری بود، هاشمی در کنار آیت‌الله محمد یزدی رئیس قوه قضائیه، بار دیگر به عنوان چهارمین رئیس‌جمهور ایران در ششمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری سوگند یاد کرد.
هفتمین تحلیف، پنجمین رئیس جمهور
حکم تنفیذ سید محمد خاتمی، روز یکشنبه دوازده مرداد سال ۱۳۷۶ از سوی مقام معظم رهبری صادر شد و پس از آن نیز، مراسم تحلیف در روز ۱۳ مرداد در مجلس شورای اسلامی با حضور نمایندگان و مقامات کشوری و لشکری برگزار گردید. در این جلسه رئیس‌جمهور منتخب، طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی در حضور آیت‌الله محمد یزدی رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان سوگند یاد کرد که همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که برعهده گرفته است بکار گیرد. در این مراسم هم حضور سفرا و نمایندگان کشورهای خارجی نسبت به دوره‌های گذشته افزایش داشت.
روز ۱۷ مرداد ۱۳۸۰ مراسم تحلیف دور دوم ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی رئیس جمهوری ایران در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. مراسم تحلیف سید محمد خاتمی در هشتمین دوره ریاست‌جمهوری یک تغییر داشت، پس از سه دوره حضور آیت‌الله محمد یزدی این بار با تغییر رئیس قوه قضائیه، آیت‌الله سید محمود هاشمی‌شاهرودی در کنار خاتمی برای ادای سوگند تحلیف ایستاد. در این نشست علاوه بر رئیس جمهوری و ۲۵۵ نماینده مجلس، آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی رئیس قوه قضائیه، آیت الله محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری، حسن روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، اعضای مجلس خبرگان و شورای نگهبان هیات دولت و سایر مقامات کشوری حضور داشتند در این جلسه رئیس جمهور پس از ادای سوگند در میان مسئولین و با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی به ایراد سخنرانی پرداخت.
سوگند اول احمدی نژاد
روز ۱۲ مرداد ۱۳۸۴ به عنوان روز مراسم تنفیذ و امضای حکم احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور منتخب اعلام شد و حکمی که توسط سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت قرائت شد توسط مقام معظم رهبری تنفیذ گردید. مراسم تحلیف احمدی‌نژاد نیز روز ۱۵ مرداد ماه در مجلس شورای اسلامی برگزار شد و در آن روز آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی کنار احمدی‌نژاد ایستاد تا او در پیشگاه ملت سوگند یاد کند. احمدی نژاد در حالی به‌عنوان رئیس جمهوری جدید ایران سوگند یاد کرد که تمام شخصیت‌های مهم داخلی در مراسم تحلیف او حاضر بودند. از جمله در آن مراسم رئیس دولت اصلاحات و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم در ردیف اول میهمانان و در کنار محمود احمدی‌نژاد دیده می‌شدند. از جمله مهم‌ترین سخنان احمدی‌نژاد در آن مراسم این بود که «بهترین ژست دیپلماتیک پایبندی به قوانین است، در کشور ما دموکراسی واقعی وجود دارد و قوا مستقل از یکدیگر هستند و اگر بپذیریم که قوه مجریه در کار قوه مقننه دخالت کند، مفهومش دیکتاتوری است.» وی در همان گام نخست کابینه خود را «هفتاد میلیونی» و مشی دولت خود را «اعتدال» معرفی کرد. در این مراسم تحلیف هم هر چند مقامات خارجی حضور نداشتند، اما اکثر سفارتخانه‌های در سطح سفیر در مراسم تحلیف سال ۸۴ حاضر شدند.
تحلیف با غایبان بزرگ
مراسم تحلیف دور دوم ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد در سال ۸۸ در شرایطی کاملاً خاص برگزار شد. روز ۱۸ مرداد سال ۸۸، وقتی وی قرار بود در مجلس شورای اسلامی سوگند ریاست جمهوری را ادا کند، حدود دو ماهی می‌شد که کشور شاهد درگیری‌ها و اعتراضاتی پس از برگزاری انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸ بود. این مراسم با حدود ۲ ساعت تأخیر و با غیبت برخی مسئولان فعلی و پیشین نظام جمهوری اسلامی برگزار شد. ضمن آنکه صدا و سیما نیز آن را پوشش زنده نداد. در مراسم هم بسیاری از سفرای خارجی دعوت شده حضور پیدا نکردند و برخی سفارتخانه‌ها نیز ترجیح دادند تا مقامات رده‌پایینی، چون دبیرسوم خود را راهی این مراسم کنند.
در این میان، اما حضور سفرای بریتانیا و سوئد برای خیلی‌ها جالب توجه بود. حدود ۶۰ نفر از نمایندگان فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس هشتم نیز از حضور در مراسم خودداری کردند. اما از همه بیشتر غیبت برخی چهره‌های سرشناس داخلی بود که در این مراسم به چشم می‌آمد؛ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، علی اکبر ناطق نوری، محسن رضایی، سیدحسن خمینی و رئیس دولت اصلاحات از این دسته بودند. ضمن آنکه از جمع هیأت رئیسه مجلس خبرگان هم تن‌ها آیت‌الله هاشمی شاهرودی، به‌عنوان رئیس دستگاه قضایی وقت در مراسم حضور داشت. در همان روز تحلیف، رسانه‌های رسمی گزارش کرده بودند که به دستور مقامات امنیتی، در زمان برگزاری تحلیف، قطارهای متروی تهران اجازه توقف در دو ایستگاه بهارستان و ملت را نداشتند که ظاهراً به منظور جلوگیری از حضور معترضان در این دو محل بوده است. در آن مراسم محمود احمدی‌نژاد در اشاره‌ای غیرمستقیم به واکنش برخی کشور‌ها به نحوه برگزاری انتخابات و برخورد با معترضان، گفت که «برخی از آن‌ها گفته‌اند دولت را به رسمیت می‌شناسیم، اما تبریک نخواهیم گفت» و افزود که معنی این سخن این است که «آنان به رأی و اراده ملت‌ها احترام نمی‌گذارند» و گفت: «کسی منتظر تبریک شما نیست و ملت ایران نه برای اخم‌ها و تشرهای شما ارزشی قائل است و نه برای تبریک‌های شما ارزشی قائل خواهد بود.» مراسم تحلیف احمدی‌نژاد، چهار سال قبل از آن، اما بسیار متفاوت‌تر برگزار شده بود.
تحلیف حسن روحانی با حضور مقامات ارشد خارجی
تحلیف رئیس دولت یازدهم در مرداد سال ١٣٩٢ در حالی برگزار شد که آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضاییه در کنار رئیس جمهور منتخب ایستاده بود. این مراسم که پس از انتخاباتی آرام برگزار شد میهمانان خارجی بلند پایه‌ای داشت. «جک استراو»، وزیر خارجه اسبق انگلستان پرحاشیه‌ترین فرد دعوت‌شده به مراسم تحلیف حسن روحانی بود – که سرانجام در مراسم حاضر نشد، میهمانان ویژه مراسم تحلیف حسن روحانی در ١٣ مردادماه ١٣٩٢، ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر پیشین مالزی، یان کوبیش، معاون دبیرکل سازمان ملل و خاویر سولانا مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا بودند.
تحلیف روحانی با حضور هیئت‌های پلندپایه
قرار است شنبه ۱۴ مرداد ماه حسن روحانی برای بار دوم و در آغاز به کار دولت دوازدهم در پیشگاه نمایندگان مردم به قران کریم سوگند یاد کند. بر اساس اخبار منتشر شده این مراسم که با حضور شخصیت‌ها و مقامات ارشد کشور برگزار خواهد شد میهمانان خارجی بلندپایه‌ای هم خواهد داشت. امروز یکی از مهم‌ترین میهمان‌های مراسم تحلیف، فدریکا موگرینی است، دومین مسئول زن سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از کاترین اشتون. آخرین جمع‌بندی وزارت امور خارجه این بود ۱۰ رئیس‌جمهور، دو نخست‌وزیر، هفت رئیس مجلس، هفت معاون رئیس‌جمهور، سه معاون نخست‌وزیر و بیش از ۱۰ وزیر خارجه و همچنین بیش از ۱۰ مقام در سطح سایر وزیران در این مراسم حضور داشتند.
انتهای پیام
