بررسی حادثه‌ی اتوبوس دختران از نگاهی دیگر؛ «دیواری به کوتاهی رانندگان جادهای!»
باز هم خبری تلخ و دردناک از حادثه‌ی تصادف اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر هرمزگانی حکایت داشت که در دو روز گذشته خبر وقوع آن و اعلام تعداد کشته‌ها و مصدومان در صدر اخبار بیشتر رسانه های گروهی و فضای مجازی قرار گرفت، اما کمتر رسانه‌ای به علل اصلی بروز چنین حوادثی پرداخت و مانند همیشه، راننده با عنوان «عامل انسانی» خطاکار اول و آخر ماجرا شناخته شد!
فقط «خواب‌آلودگی» علت حادثه!
به گزارش خبرنگار انصاف نیوز، مهرداد تقی‌زاده، معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی عامل اصلی این حادثه را فقط «خواب‌آلودگی» راننده مطرح کرد. برخی نمایندگان مجلس نیز به شنیده‌هایشان بسنده و عامل انسانی را علت بروز این سانحه اعلام کردند. علی القاصی، رییس داگستری استان فارس نیز در حالی از بازداشت راننده اتوبوس به دستور دادستان داراب خبر داد که تصریح کرد: خواب آلودگی علت حادثه بوده و دستور انجام تست مرفین والکل صادر شده است.
حدود یکسال پیش در حادثه‌ای مشابه، اتوبوس حامل سربازان در نیریز دچار سانحه شد که در آن تصادف نیز راننده که خود نیز جان باخته بود، مقصر اصلی اعلام شد. بنا بر اظهارات سربازانی که جان سالم در آن حادثه به در بردند، اتوبوس در پاسگاه پلیس‌راه سیرجان در حالی نسبت به ثبت ساعت اقدام کرده است که دارای نفرات و بار اضافی بوده و با وجود حجم تخلفات راننده به هیچ عنوان بازرسی انجام نشده بود.
پس از آن حادثه، دختر راننده اتوبوس که خود و خانواده‌اش عزادار مرگ پدر بودند، در نامه‌ای از مردم خواست تا پدرش را نفرین نکنند و این پرسش را مطرح کرد که براستی چرا یک پیرمرد 70 ساله باید در این سن با دغدغه‌ی معیشت، در جاده‌ها رانندگی کند؟!
بررسی این موارد نشان می دهد که تنها مقصر اصلی، اشتباه راننده نبوده بلکه قبل از وقوع چنین حوادثی، ارگان‌های مربوطه با نظارت بر صلاحیت رانندگان و تعاونی‌ها و بررسی‌های دقیق فنی می‌توانند از وقوع این حوادث تلخ جلوگیری کنند.
بی‌تردید این حوادث دارای ابعاد و تأثیرات اجتماعی و بار روانی زیادی است که ابتدا خانواده‌های بازماندگان و افراد آسیب‌دیده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در ادامه تمام انسان‌هایی که جان و آبروی مردم برایشان محترم و ارزشمند است.
بامداد روز جمعه دهم شهریورماه نیز همانند سال گذشته حادثه دردناک دیگری برای دانش‌آموزان دختر هرمزگانی اتفاق افتاد. این اتوبوس عضو تشکیلات سازمان دانش‌آموزی بود که با هدف شرکت در اردوی ملی فرزانگان راهی شیراز شده بودند.
راننده یک ساعت و نیم قبل پشت فرمان قرار گرفته بود
طبق گفته‌ی سردار حمیدی، رییس پلیس‌راه کشور، بررسی‌های اولیه از حادثه‌ی «چپ کردن» نشان داد که سرعت اتوبوس، مجاز بوده و بیش از سرعت مجاز منطقه تردد نکرده است و از آنجا که راننده یک ساعت و نیم قبل پشت فرمان قرار گرفته، به احتمال زیاد با آمادگی کامل رانندگی می‌کرده است.
طبق این اظهارات، راننده ضوابط مربوطه را رعایت کرده و شاید تنها به علت یک بی‌احتیاطی ساده، این حادثه تلخ رقم خورده است.
وقوع این حادثه موجب شد تا دو دستور در سطح دو وزارتخانه صادر شود. نخست در وزارت آموزش و پرورش، اردوهای دانش‌آموزی تا اطلاع ثانوی تعلیق شد؛ اردوهایی که در طول تابستان سال جاری به دفعات تکرار شده است و با استناد به گفته‌های قائم‌مقام سازمان دانش‌آموزی، از ابتدای تابستان حدود یکهزار سفر اتوبوسی برای اردوهای مختلف آموزش و پرورش استفاده شده و حدود 20 هزار نفر جابه‌جایی دانش‌آموز صورت گرفته و این سانحه اولین اتفاق تلخ برای اردوهای آموزش و پرورش بوده است.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر 14هزار دانش‌آموز در اردوهای تشکیلاتی سازمان دانش‌آموزی شرکت کرده‌اند و اردوی شیراز نیز آخرین اردوی امسال محسوب می‌شد.
چرا اتوبوس در ساعات شب راهی جاده شد؟!
در این میان یکی از اصلی‌ترین سوالات در این حادثه آن است که چرا باید اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر در ساعات شب راهی جاده می‌شد، در صورتی که طبق اعلام‌های رسمی بیشترین حوادث جادهای بین ساعات اولیه‌ی نیمه شب تا 6 صبح اتفاق می‌افتد. فیض، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این که «آیا حرکت شبانه اتوبوس حامل دانش‌آموزان منع قانونی داشته است یا خیر؟»، گفته است: حرکت در شب در یک دوره‌ای تخلف بوده، اما در آیین‌نامه‌ی جدید که حدود پنج سالی است، اجرا می‌شود حرکت در شب هم بلامانع اعلام شده، منتها با رعایت ضوابطی همچون دارا بودن حداقل دو راننده و تأیید مسائل فنی اتوبوس مانند چراغ و امکانات لازم که جوانب آن بر عهده دستگاه‌های ذیربط است.
به این ترتیب در پی بروز این حادثه، برخی نمایندگان مجلس از جمله سعیدی، نماینده تهران خواستار لغو اردوهای دانش‌آموزی شدند تا آیین‌نامه‌های مربوط به آن اصلاح شود، اما پرسش اساسی این که «آیا این آیین‌نامه نیازمند اصلاح است و یا در اجرا دچار مشکل است؟!»
در آیین‌نامه‌ی اردوهای دانش‌آموزی چند نکته حایز اهمیت وجود دارد از جمله آنکه:
«در مسیرهایی که به وسایل نقلیه ریلی دسترسی دارد، استفاده از قطار برای ایاب و ذهاب دانش‌آموزان مورد تاکید است
حرکت وسایل نقلیه دانش‌آموزان در شب با رعایت همه‌ی ضوابط و مقررات راهنمایی و رانندگی و امور ایمنی درج شده در دستورالعمل بلامانع است.
رعایت مقررات قانونی و سرعت مجاز در حرکت وسیله نقلیه از طرف راننده الزامی است.
در مسیرهای طولانی که نیاز به دو راننده است، این امر رعایت شود.
سرپرستان و مربیان موظفند در صورت رعایت نکردن شوونات اسلامی، مقررات قانونی و سرعت مجاز به راننده تذکر دهند و در صورت بی‌توجهی به مقررات از طرف راننده مراتب را در اولین فرصت به پلیس اطلاع دهند».
همچنین طبق گفته‌ی علی اکبرزاده، مدیرکل امور فرهنگی هنری وزارت آموزش و پرورش در آیین‌نامه‌‌ای که اکنون برای مدارس تعریف شده خروج از استان برای اردوهای دوره‌ی ابتدایی ممنوع است و با توجه به این که بازنگری در آیین‌نامه در حال بررسی بوده، چنین موضوعاتی مورد ارزیابی قرار گرفته و هنوز قطعیتی برای ضوابط جدید در قوانین اردوها اعلام نشده و اردوهای دانش‌آموزی طبق چارچوب گذشته برگزار می‌شود.
بررسی ممنوعیت رانندگی رانندگان خودروهای حمل و نقل عمومی بین جادهای درشب
در وزارت راه و شهرسازی نیز به دستور وزیر، ممنوعیت رانندگی رانندگان خودروهای حمل و نقل عمومی بین جادهای درشب باید بررسی شود. رییس سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای درباره‌ی دستور وزیر راه درباره‌ی صدور مجوز رانندگی در شب، گفت: اصل رانندگی در شب ممنوع نیست؛ اما به دستور وزیر راه و شهرسازی قرار است صدور ابلاغیه ممنوعیت رانندگی رانندگان خودروهای حمل و نقل عمومی بین جادهای سبک و سنگین (اتوبوس و مینی‌بوس) بررسی شود تا در صورت قابل اجرا بودن آن، به رانندگان ابلاغ شود.
به گفته‌ی معاون وزیر راه و شهرسازی، باید برای اجرای این موضوع، علاوه بر بررسی امکان اجرای آن بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، با پلیس راهور ناجا نیز هماهنگی‌هایی صورت گیرد.
روی دیگر این حادثه از تلفات بالای تصادفات جادهای در استان فارس خبر می‌دهد. طبق آمار منتشر شده در سال 95 نسبت به مدت مشابه سال 94، 9/3 درصد تصادفات جادهای استان فارس رشد داشته و به این ترتیب استان فارس در صدر فهرست آمار تصادفات جادهای قرار گرفته است.
حوادث دیگر رسانه‌ای نشدند!
در این رابطه، نماینده‌ی داراب در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با انصاف نیوز با اعلام این که «حادثه‌ی اتوبوس دانش‌آموزان دختر هرمزگانی، سومین حادثه‌ی اتوبوسی در یکسال اخیر در منطقه بوده است»، گفته است: البته موارد دیگر رسانه‌ای نشدند، اما بی‌تردید اگر جاده استانداردهای لازم را داشت، این قبیل سوانح کمتر پیش می‌آمد، در حالی که استان فارس چندین سال است که بیشترین آمار تصادفات جادهای را دارد و انتظار مردم این است که جاده‌ی شیراز و داراب دو بانده شود.
رضا انصاری همچنین درباره‌ی حادثه‌ی اخیر با انتقاد به مسوولان وزارت و راه شهر سازی استان فارس عنوان کرده است: نسبت به زیرساخت‌های جادهای بسیار بی‌توجهی شده است و از نظر وضعیت ریلی کمبودهای جدی وجود دارد.
جاده‌های فارس همچنان در صدر آمار تصادفات
با توجه به رشد تصادفات که آمار حکایت می‌کند، باید نگاه ویژه‌تری به جاده‌های استان فارس با توجه به پرتردد بودنشان داشت و درصدد برطرف کردن عیوب راه‌ها هر چه سریعتر اقدام کرد؛ اگرچه در سال‌های اخیر با تجهیز راه‌ها به دوربین‌های مداربسته و افزایش کمی و کیفی نظارت پلیس بر ترددها، شاهد کاهش قابل توجه آمار حوادث جادهای در کشور بوده‌ایم، اما همچنان سرعت، سبقت، خواب‌آلودگی و ناتوانی در کنترل وسیله نقلیه از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر حوادثی است که فارس را در زمره‌ی استان‌های حادثه‌خیز قرار داده است.
بر اساس اعلام پلیس راهنمایی و رانندگی، ۴۲ درصد تصادفات جادهای در اثر خواب‌آلودگی و بی‌توجهی به جلو رخ می‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در این گونه حوادث مجموعه‌ای از عوامل تاثیرگذار هستند و این که تنها علت این تصادفات را بر گردن یک نفر بیندازیم، به نظر می‌رسد نوعی پاک کردن صورت مساله است و در صورت اصلاح نکردن این نگاه، انتظار می رود باز هم باید منتظر وقوع حوادث تلخ مشابه باشیم.
انتهای پیام
جاده ها و پلیس راهور هم فقط برای جریمه کردن خوبند. لعنت بر پدر و مادری که بچه ها را به اردوهای مرگبار […] بفرستند.