پشت پرده یک استعفا؟! | نصرت‌الله تاجیک
نصرت‌الله تاجیک در «آسمان آبی» نوشت: استراتژی سعودیها رویاروئی مستقیم و ورود به جنگ با ایران نیست. آنها بعد از بن بست سیاسی در خاورمیانه و مخصوصا” عراق و سوریه و تا حدی یمن که تمامی امکانات خود را به کار گرفته بودند، بدنبال راه اندازی جنگ نیابیتی دیگر در لبنان و از بین بردن اهرمهای سیاست خارجی قدرت ایران در خاورمیانه هستند. اگرچه آنها برای فائق آمدن به مشکلات داخلی و طی دوران گذار از گسلهای سیاسی اجتماعی و بحران جانشینی نیاز به دشمن تراشی از طریق ایران هراسی دارند اما ظرفیت و زمینه ورود به جنگ و یا حتی تنشهای سیاسی وسیع ندارند. آنچه بعد از شلیک موشک توسط انصارالله نیز در رسانه ها منعکس شده بیشتر جنبه تبلیغی دارد و سعودیها از طریق فشار بر سعد حریری و در مرحله بعدی فشار بر دولت لبنان سعی در حذف حزب الله از معادلات این کشور و صحنه سیاسی خاورمیانه دارند. چنین راهبردی مورد پذیرش و اجماع سایر قدرتهای خارجی در منطقه و فرامنطقه است؟
استعفای سعد الحریری، نخست‌وزیر لبنان، آن هم در خاک عربستان زمینه را برای اوج‌گیری گمانه‌زنی‌ها درباره دلایل کناره‌گیری نخست‌وزیر لبنان فراهم کرد؛ استعفایی که برخلاف اصول و عرف دیپلماتیک انجام شد و صرفا معادلات حاکم بر منطقه را پیچیده‌تر کرد. بسیاری از تحلیلگران از سناریوی سعودی- آمریکایی می‌گویند؛ سناریویی که در راستای تلاش‌های ایالات‌متحده برای مهار ایران طراحی شده و ازسوی متحدان واشنگتن در منطقه اجرایی می‌شود. به‌بهانه این استعفای ناگهانی و دلایل و سناریوهای احتمالی‌ای که درباره آن مطرح شده است، روزنامه «آسمان آبی» با نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات پیشین و سفیر سابق ایران در اردن، گفت‌وگویی کرده داده است. به باور تاجیک، استعفای الحریری در راستای طرح ایالات‌متحده و ریاض اجرایی شد و هدف از آن تحت‌فشار قراردادن ایران است، به عقیده دیپلمات پیشین ایران، کناره‌گیری الحریری از قدرت موج جدیدی از بی‌ثباتی را به همراه خواهد داشت. پاسخ‌های تاجیک به سوالات «آسمان آبی» را در ادامه می‌خوانید.
استعفایی غیر‌دیپلماتیک
استعفای نخست‌وزیری لبنان آن هم طی پیامی تلویزیونی در خاک عربستان نه‌تنها با اصول و عرف دیپلماتیک مغایر است، خلاف منافع ملی یک کشور نیز لحاظ می‌شود. درباره تصمیم سیاسی سعد الحریری گمانه‌زنی‌های متفاوتی مطرح شده است. به نظر می‌رسد سعد الحریری در چارچوب سناریوی پیشنهادی و ارائه‌شده ازسوی ایالات‌متحده و عربستان‌سعودی رفتار کرده؛ دو کشوری که مهم‌ترین هدف‌شان توسل به اهرمهای متفاوت برای تحت‌فشار قراردادن ایران است.
الحریری شانسش در میدان سیاست را از دست داد
در این میان، سعد الحریری با پیروی از سیاست ریاض و واشنگتن، شانس خود در میدان سیاست را از دست داد و ثابت کرد برای رهبری سیاسی لبنان فاقد بصیرت و عقلانیت لازم است؛ به بیانی دیگر، سعد الحریری با اتخاذ این تصمیم همچون مهره‌ای خود را درگیر جنگی نیابتی میان ایالات‌متحده و عربستان‌سعودی با ایران کرد. او برای کناره‌گیری‌اش از قدرت ادله مناسبی ارائه نکرد، اما زمان و مکانی که برای اعلام استعفایش انتخاب کرد، گویای حقایق پشت پرده بود.
زمان نامناسب برای استعفا
با درنظرگرفتن تحولات داخلی لبنان و منطقه باید گفت زمان اعلام این استعفا بسیار نامناسب بود؛ چراکه گروه تروریستی داعش که تهدیدی جدی علیه منافع ملی لبنان نیز لحاظ می‌شد، در خاک سوریه شکست‌های سنگینی را متحمل شده است. در شرایط کنونی، این گروه تروریستی در جست‌وجوی مأمنی برای فرار است، در این میان، دو گزینه پیش‌روی این گروه تروریستی وجود دارد؛ اردن و لبنان. طبیعتا استعفای الحریری می‌تواند زمینه‌ساز تنش و بی‌ثباتی سیاسی در خاک لبنان شود و همین مسئله بستر لازم را برای نفوذ تروریست‌های داعش به خاک این کشور فراهم می‌کند.
ایالات‌متحده در طراحی این سناریو نقشی برجسته دارد؛ کشوری که منافعش در گرو ایجاد تنش در منطقه است. علاوه براین، واشنگتن و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور، برای اجرایی‌کردن طرح به‌انزوا کشیدن ایران تاکنون سه گام برداشتند، نخستین گام ارائه طرح ضدبرجامی و تحریمی کاتسا بود، پس از آن آژانس اطلاعات مرکزی ایالات‌متحده (سیا) اسنادی را منتشر کرد و مدعی ارتباط پنهانی میان ایران و القاعده شد و حالا استعفای الحریری به‌عنوان سومین گام ایالات‌متحده برای تحت‌فشار قراردادن ایران تلقی می‌شود؛ طرحی که بازیگران اصلی‌اش عربستان‌سعودی و رژیم‌صهیونیستی هستند.
ردپای ریاض در سناریوی استعفا
سعد الحریری با اتخاد این تصمیم شتابزده و غیر‌عقلانی صرفا بر درگیری‌های سیاسی در خاک لبنان دامن زد. در شرایط کنونی، آینده سیاسی لبنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است؛ به‌ویژه اگر گروه تروریستی داعش بتواند در خاک این کشور نفوذ کند، شرایط پیچیده‌تر و خطرناک‌تر خواهد شد. الحریری پیش از اعلام استعفا، دوبار به ریاض سفر کرده بود؛ از همین رو اعلام استعفا در خاک عربستان و انتشار این خبر از شبکه «العربیه» نشان‌دهنده نقش ریاض در طراحی این سناریو و جریان‌های سیاسی لبنان است، این در حالی است که الحریری ایران را عامل اصلی کناره‌گیری‌اش اعلام کرده است.
تلاش برای جلوگیری از ورشکستگی
برای استعفای سعد الحریری دلایل زیادی مطرح شده است؛ یکی از گمانه‌زنی‌ها که هنوز قرینه‌ای برای اثباتش وجود ندارد، این است که نخست‌وزیر لبنان به‌دلیل آن‌که شرکت مالی‌اش موسوم‌به «سعودی اوجیه» که وابسته به حمایت‌های مالی ریاض است در آستانه ورشکستگی قرار دارد، چنین تصمیمی را اتخاذ کرد؛ به بیانی دیگر، الحریری برای دریافت کمک‌های مالی از عربستان و تحت فشار رهبران ریاض استعفا داد، اما سعد الحریری در توجیه استعفای خود شرایط سیاسی حاکم بر لبنان را با سال 2005، یعنی برهه زمانی‌که پدرش در قامت نخست‌وزیر لبنان ترور شد، مقایسه کرده است؛ استدلالی نادرست که صرفا با هدف تنش‌زایی و برهم‌زدن معادلات سیاسی حاکم بر لبنان مطرح شده است.
آینده‌ای مبهم
در این میان، آنچه بیش از هرچیز زمینه را برای افزایش نگرانی‌ها فراهم کرده، تلاش رژیم‌صهیونیستی برای سوء‌استفاده از فضای حاکم و مقابله با حزب الله لبنان و خارج‌کردن این جریان سیاسی از معادلات منطقه است؛ مسئله‌ای که می‌تواند زمینه را برای آغاز نبرد دوباره میان حزب‌الله و رژیم‌صهیونیستی و بستر لازم را برای تنشهای جدید فراهم کند.
انتهای پیام
