گزارش یک اندیشکده‌ی آمریکایی از قراردادهای تجاری پسابرجام

نهاد خصوصی آمریکایی موسوم به اندیشکده صلح نوشت: ایران پس از توافق هسته ای سال 2015، قراردادهای تجاری به ارزش ده ها میلیارد دلار در حوزه نفت، هواپیمایی، انرژی خورشیدی، بهداشت و درمان و کالاهای مصرفی با کشورهایی از چهار قاره مختلف حتی آمریکای شمالی امضا کرده است.

‘امیلی سالون’ با عنوان دستیار محقق در مرکز بین المللی ‘وودرو ویلسون’ در ادامه گزارشی میدانی درباره رویدادها، توافقات و سرمایه گذاری های تجاری و اقتصادی در ایران در دو سال پس از برجام که دیروز (جمعه) منتشر شد، افزود: با ارائه اطلاعات و آمار از توسعه اقتصادی در دوران پسابرجام در ایران، شرکت های خارجی پس از برداشته شدن تحریم ها در ژانویه 2016 (دی 1394) چشم به بازار ایران دوخته اند. اما این شرکت ها پس از آنکه دولت دونالد ترامپ در سال 2017 سیاست خود را در مورد برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) یا برجام تغییر داد، با عدم اطمینان فراوانی درباره بازار پر سود ایران روبرو شدند.
دونالد ترامپ با ادعای اینکه ایران روح توافق را برهم زده است، از تایید گواهینامه فعالیت های هسته ای ایران در ماه اکتبر (مهرماه) خودداری کرد. با این حال تهران پس از امضای برجام و برداشته شدن تحریم ها، با رشد قابل توجهی در بخش های اقتصادی روبرو شد هرچند این مزایای اقتصادی از نظر ایران رضایت بخش نیست و تهران خواهان حضور بیشتر کشورهای غربی در بخش های اقتصادی خود می باشد.
در این میان می توان به توییتی که ‘ محمد جواد ظریف’ وزیر امور خارجه ایران در تاریخ 20 آوریل (اردیبهشت) 2017 اشاره کرد که در آن نوشته شده بود: ‘ایران ایالات متحده را ملزم می داند تا از اجرای موفقیت آمیز برجام دفاع کرده و از هرگونه تضعیف جریان طبیعی تجارت حذر کند’.
اقتصاد ایران پس از برداشته شدن تحریم ها در حال رشد چشمگیری به ویژه در بخش نفتی است. به گفته بانک جهانی، اقتصاد جمهوری اسلامی ایران با رشد 13.4 درصدی در سال 2016، رشد چشمگیری نسبت به سال 2015، با رشد 1.3 درصدی داشت. صندوق بین المللی پول، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را در سال 2017 به میزان 3.5 درصد پیش بینی کرده بود. در این میان رشد در حوزه نفتی، نقش بسیار مهمی در این رشد اقتصادی داشته است. جمهوری اسلامی تولیدات نفت و گاز خود را در سال 2016 به میزان 62 درصد افزایش داد. این در حالیست که پس از برداشته شدن تحریم ها و با توجه به رشد چشمگیر تولیدات نفت و گاز ایران، تولید ناخالص داخلی تنها رشد 3.3 درصد را تجربه کرده است. اما با وجودی که بخش غیر نفتی ایران همچنان روند کند رو به رشدی را طی می کند، 3.3 درصد بیشترین رشد تولید ناخالص داخلی در 5 سال گذشته بوده است.
در این راستا و در همین حین CNN با توییتی جالب در خصوص رشد سرمایه گذاری خارجی در ایران نوشت: ‘ هجوم سرمایه گذاری خارجی به بخش نفت در ایران در 5 سال آینده به یک سیلاب عظیم تبدیل خواهد شد’.
طبق گزارش بانک جهانی در اکتبر 2017 (مهر 1396) در بخش تقاضا، تمام اجزا به جز سرمایه گذاری (خارجی) پارسال بهبود یافته است. هر چند به نظر می رسد سرمایه گذاری نیز بهبود یابد. سرمایه گذاری تنها در سال 2016 به میزان 3.7 درصد بوده است که در مقایسه با 12 درصد سال 2015 کاهش چشمگیری پیدا کرده است. بانک جهانی این کاهش سرمایه گذاری را به کاهش در بخش ساخت و ساز ایران ارتباط داده است. افزایش چشمگیر تقاضا برای مسکن در سال 2012، باعث شد که بخش ساخت و ساز ایران، دچار کاهش سرمایه گذاری شود.
تسهیل سرمایه گذاری خارجی یکی از اولویت های مهم مقامات ایران است. بر اساس برنامه توسعه پنج ساله جمهوری اسلامی ایران، این کشور باید سالانه دست کم 50 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی را از طریق سرمایه گذاری مستقیم مالی یا سرمایه گذاری مشترک جذب کند تا به رشد اقتصادی 8 درصد هدف برسد.
یکی از شاخص های کلیدی توافق هسته ای برای ایران، منافع اقتصادی ناشی از محدودیت برنامه هسته ای خواهد بود. ایران در این راستا ایالات متحده را بخاطر سرمایه گذاری ناچیز خارجی انجام گرفته مورد سرزنش قرار داده است. آیت الله علی خامنه ای، رهبر عالی ایران، در آوریل 2016 (اردیبهشت 1395) چهار ماه پس از آن که تحریم ها لغو شد، گفت ‘ ایالات متحده بر روی کاغذ اجازه سرمایه گذاری خارجی و معاملات بانکی کشورهای دیگر با ایران را می دهد اما در عمل با ایجاد ایران هراسی مانع انجام تجارت دیگر کشورها با ایران می شود’.
طبق نظر مقامات ایرانی، این امر با آمدن دونالد ترامپ بهبود نیافت. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، در ماه ژوییه 2017(تیرماه 1396) گفت ‘دولت جدید آمریکا تلاش می کند ایران نتواند از منافعی که برجام به بار آورده است سود ببرد’. وی همچنین افزود ‘ترامپ با حضور در اجلاس گروه 20 G در هامبورگ از رهبران کشورهای دیگر خواسته است وارد تجارت با ایران نشوند’.
با وجود این موانع بسیاری از سرمایه گذاران، باز هم تمایل دارند وارد بازار ایران شوند. یکی از بانکداران آلمانی در مارس 2017 گفت ‘انتخاب بین منافع فراوان در ایالات متحده و منافع پیچیده و خطرناک در ایران آسان است.’
توییت محمد جواد ظریف در این میان نیز خواندنی است ‘دیدار با رهبران برلین، پاریس و رم بسیار عالی بود. اتحادیه اروپا به رغم دشمنی های آشکار ایالات متحده، متعهد به حفظ برجام است’.
حال ایران برای آینده به بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان و روسیه، پنج کشور دیگر امضاکننده توافق هسته ای، امید دارد. همه این کشورها وعده داده اند تا با شیوه های دیپلماتیک و اقتصادی با ایران تعامل داشته باشند. آنها متعهد به اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند که بطور یکجانبه موافقتنامه هسته ای ایران را تایید می کنند. اروپا و ایالات متحده برای اولین بار از زمان انقلاب 1979 (1357) درباره ایران، موضع مخالفی در پیش گرفته اند. کشورهای اروپایی در پشتیبانی از برجام بسیار قدرتمند و فعالانه حاضر شده اند.
پس از آنکه دونالد ترامپ در اکتبر (مهر) از تائید گواهینامه فعالیت های هسته ای ایران سرباز زد، فرانسه، آلمان و انگلیس سریعا بیانیه مشترکی امضا کردند و از ایالات متحده خواستند قبل از انجام هر عملی، امنیت ایالات متحده و متحدان آن را در نظر بگیرد. ‘ترزا می’ نخست وزیر انگلیس در این راستا اعلام کرد ‘حمایت انگلیس از این توافق ادامه خوهد داشت’ و این حمایت را برای امنیت منطقه ای مهم دانست. وی همچنین در نوامبر (آبان) 2017 گفت:’ما باید در حمایت از توافق هسته ای قدرتمند ظاهر شویم’.

*** افزایش 94 درصدی تجارت بین ایران و اروپا

ایران تا اکتبر 2017 (مهر 1396) از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی و با انجام معاملات با بانک های اتریش، فرانسه، دانمارک، چین و کره جنوبی به منابعی به ارزش 14 میلیارد دلار دست یافت. ایران تمایل دارد بخش انرژی خود را گسترش دهد. لذا پروژه های جدیدی در میدان نفتی پارس جنوبی در حال انجام است و جمهوری اسلامی قراردادهایی را برای ساخت نیروگاه های خورشیدی با ارزش 7 میلیارد دلار، امضا کرده است. ‘امیر حسین زمانی نیا’ معاون وزیر نفت در امور بین الملل در اکتبر گفت ‘ایران انتظار دارد در سال آینده، 20 میلیارد دلار قراردادهای انرژی تأمین کند’.
به گزارش سازمان ملل و گزارش توسعه تجارت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران، از 2.15 میلیارد دلار در سال 2015، به 3.37 میلیارد دلار در سال 2016 افزایش یافته است. تاکنون چین نسبت به دیگر کشورهای خارجی، گرایش بیشتری برای سرمایه گذاری خارجی در ایران نشان داده است. گروه دولتی ‘ CITIC’ چین، یک خط اعتباری به ارزش 10 میلیارد دلار را به ایران اختصاص داده است.
تجارت بین ایران و اروپا در نیمه اول سال 2017، در مقایسه با نیمه اول سال 2016، 94 درصد افزایش یافته است. صادرات نفت ایران به میزان پیش از اعمال تحریم ها رسیده است و میلیاردها اوراق قرضه نفتی بازپرداخت شده است. سرمایه گذاری مستقیم خارجی در حال افزایش است و در این راستا دولت ایران رشد 55 درصدی را گزارش داده است.

***بانکداری

ایران و شرکت هایی که علاقه مند به انجام کسب و کار بودند موفق به کسب اعتبار توسط نهادها و کشورهای مختلف شدند.
ایران خط اعتباری 10 میلیارد دلاری را با گروه CITIC چین برای ایجاد پروژه های زیربنایی از جمله آب، انرژی و حمل و نقل راه اندازی کرده است. (سپتامبر 2017)
‘ Danske Bank ‘ دانمارک خط اعتباری به ارزش 598 میلیون دلار برای 10 بانک ایرانی راه اندازی کرده است. (سپتامبر 2017)
BPI فرانسه، یک بانک دولتی فرانسه، خط اعتباری 598 میلیون دلاری را به شرکت های فرانسوی که می خواهند در ایران سرمایه گذاری کنند، تامین خواهد کرد. (سپتامبر 2017)
‘ Oberbank ‘ اتریش یک میلیارد دلار اعتبار برای تأمین مالی پروژه های اتریشی در ایران را در دو سال گذشته در مناطقی که پیش از این به دلیل تحریم ها محدود بود، راه اندازی کرده است. (سپتامبر 2017)
کره جنوبی نیز موافقت کرده است که اعتبار 13 میلیارد دلاری برای حمایت از پروژه های ایران را تأمین کند. بانک صادرات و واردات کره جنوبی خط اعتباری 9.4 میلیارد دلاری را برای تامین مالی پروژه ها از جمله یک پالایشگاه در اصفهان و هشت پالایشگاه مایع معدنی گاز در عسلویه عرضه می کند، در حالی که ‘شرکت بیمه تجارت کره جنوبی’ بقیه پشتیبانی مالی لازم را برعهده گرفته است.
بانک توسعه چین توافقنامه همکاری با بانک تجارت تهران برای تأمین وام 300 میلیون دلاری برای تامین مالی پروژه های ایران برای شرکت مخابرات ایران را به امضا رسانده است. (مه 2017)
ژاپن در سال 2016 نیز تفاهم نامه ای با ایران برای ایجاد اعتبار 10 میلیارد دلاری برای تامین مالی پروژه ها در ایران را به امضا رسانده است. (فوریه 2016)

*** قراردادهای بخش نفت و گاز

ایران امیدوار است سرمایه گذاری با هدف کشف و توسعه ده ها میدان نفت و گاز را آغاز کند. پروژه های این بخش بر روی میدان گاز پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی جهان مشترک میان ایران و قطر، متمرکز شده است. فاز 12 میدان نفتی پارس جنوبی حاوی حدود 14 تریلیون متر مکعب گاز است که مرکز فعالیت های پروژه های نفت و گاز است. ‘توتال’ غول انرژی فرانسوی قرارداد نوآورانه ای برای توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی با ایران به امضا رسانده است.
‘مپنا’ شرکت فعال در بخش انرژی، نفت و زیرساخت در ایران، قرارداد اولیه ای با شرکت ‘جنرال الکتریک’ برای همکاری در پروژه های برق، نفت و زیرساخت امضا کرده است. مدیر عامل شرکت مپنا در این خصوص گفت: مذاکرات تا نهایی شدن قرارداد در حال انجام است. (نوامبر 2017)
ایران تفاهم نامه ای با گروه منابع دریای نروژ برای بررسی وضع توسعه میدان نفت و گاز ‘سردار جنگل’ و بلوک های اکتشافی دریایی 24، 26 و 29 (نوامبر 2017) امضا کرده است.
شرکت حفاری شمال ایران، شرکت تابع شرکت ملی نفت ایران، تفاهم نامه ای با شرکت ‘Altea Resources’ فرانسه برای همکاری در زمینه عملیات و خدمات حفاری امضا کرده است (نوامبر 2017)
شرکت Ansaldo Energia ایتالیا، تفاهم نامه ای با ایران به مبلغ نامعلوم برای جمع آوری گازهای گلخانه ای در فاز 12 میدان گاز پارس جنوبی امضا کرده است. (اکتبر 2017)
”SOFREGAZ S.A” فرانسه قراردادی با شرکت ملی نفت ایران به ارزش 42 میلیون دلار برای جمع آوری و استفاده مجدد از گاز طبیعی در میدان گاز پارس جنوبی امضا کرده است. (سپتامبر 2017)
شرکت پالایش نفت تبریز ایران قراردادی با ‘شرکت مهندسی و ساخت و ساز SK کره جنوبی با ارزش 1.6 میلیارد دلار برای ارتقاء تاسیسات پالایشگاه امضا کرده است (اوت 2017)
شرکت های غیر وابسته به اتحادیه عمومی شرکت ژنرال الکتریک به توافق رسیدند تا تجهیزات و فناوری را به بخش انرژی ایران به مبلغ 20 میلیون دلار به فروش برساند. (ژوییه 2017)
شرکت نفتی ENI ایتالیا تفاهم نامه ای با شرکت ملی نفت ایران برای مطالعه میدان نفتی کیش و مرحله سوم میدان نفتی ‘دارخوین’ در جنوب ایران به ارزش 280 میلیون دلار را به امضا رسانده اند.
شرکت انرژی فرانسوی قرارداد 5 میلیارد دلاری را به منظور تامین مالی و سرمایه گذاری گاز در میدان گاز پارس جنوبی با شرکت های ایرانی و چینی (جولای 2017) به امضا رسانده است.
شرکت ملی نفت ایران و پتروپارس، دو شرکت نفتی ایرانی در سال 2017 توافقنامه ای با شرکت ژاپنی Toyo Engineering Corporation برای توسعه میدان نفتی و گاز دریایی خلیج فارس امضا کردند.
ایران قرارداد اولیه سه میلیارد دلاری با یک کنسرسیوم کره جنوبی و ژاپنی برای توسعه پارک ‘سیراف’ (ژوییه 2017) را امضا کرده اند.
ایران قرارداد 3.2 میلیارد دلاری با شرکت مهندسی هیوندای کره جنوبی امضا کرد تا به مرحله دوم تأسیس مجتمع پتروشیمی کنگان پتروشیمی، پروژه بزرگ پتروشیمی و پالایشگاهی در استان بوشهر بپردازد. (مارس 2017)
شرکت Royal Dutch Shell تفاهم نامه ای با ایران برای ارزیابی سه میدان بزرگ نفت و گاز ایران امضا کرده است. (دسامبر 2016)
زیمنس آلمان قراردادی با ارزش ناشناخته با گروه ‘مپنا’ ایران برای تحویل بیش از 20 توربین گاز F-Class زیمنس در دهه آینده (مارس 2016) را امضا کرده است.

***سرمایه گذاری در بخش هواپیمایی

معاملات هواپیمایی یکی از بحث برانگیزترین و پرسودترین معاملات برای جمهوری اسلامی در دوران پسابرجام بوده است. تحریمها از عوامل رشد صنعت هوایی در ایران بوده و دهها سال مانع جایگزینی ناوگان قدیمی و ناامن شده است. قبل از توافق هسته ای، 17 خطوط هوایی این کشور حدود 150 هواپیما به طور منظم در دسترس داشتند و 100 هواپیمای دیگر به دلیل تعمیرات و یا نبود قطعات کنار گذاشته شده بود.
ایالات متحده تاکنون بیشترین حضور را در صنعت هوایی نشان داده است و شرکت هواپیماسازی بویینگ تقریبا 20 میلیارد دلار از این بخش را تشکیل می دهد. شرکت هواپیمایی ایران قراردادهایی برای خرید 140 هواپیمای بوئینگ و 100 هواپیمای ایرباس تهیه کرده است. انتظار می رود اولین هواپیمای بوئینگ در آوریل 2018 تحویل ایران داده شود.
با این حال برخی از قانونگذاران ایالات متحده نگران هستند که هواپیماهایی که در اختیار ایران قرار می گیرد در (آنچه) حمل اسلحه یا نیروهای ستیزه جو (می نامند) مورد استفاده قرار گیرد. در آوریل 2017، سناتور ‘مارکو روبیو’ و ‘پیتر راسکم’ در نامه ای از ترامپ خواستند قرارداد فروش بویینگ به ایران را به حالت تعلیق درآورد. در این انمه آمده است:
اما تاکنون که در اواخر ماه دسامبر (اوایل دی) به سر می بریم، تیم ترامپ هنوز نتوانسته است گزینه های لازم برای مقابله با فروش هواپیما به ایران ارائه دهد.
ایران همچنین از شرکت ‘ایرباس’ و ‘فرانکو ایتالین’ هواپیماهایی خریداری کرده است. هواپیمایی ملی جمهوری اسلامی ایران 100 هواپیمای تجاری جدید به ایرباس سفارش داده است. این سفارش شامل 46 هواپیمای A320، 38 هواپیمای A330 و 16 هواپیمای A350 بود. ایرباس نخستین هواپیما از این سفارش را A321 در ژانویه 2017 و دو A330 دیگر در مارس 2017 تحویل داده است. شرکت ایران ایر همچنین قراردادی را با ATR برای 20 هواپیمای ATR 72-600 امضا کرده و از دسامبر 2017 شش هواپیما از این سفارش را تحویل گرفته است. 14 هواپیمای باقیمانده هم پیش از پایان سال 2018 تحویل داده خواهد شد.
شرکت بویینگ و ایران آسمان هم در مورد فروش 30 بویینگ 737 به مبلغ سه میلیارد دلار (ژوئن 2017) به توافق دست یافته اند.
زاگرس و ایران ایرتور دو شرکت هواپیمای خصوصی ایران نیز برای خرید 73 هواپیما به ارزش 2.5 میلیارد دلار با شرکت فرانسوی ایرباس به امضا رسانده اند. (ژوئن 2017)
شرکت هواپیمایی قشم نیز قرارداد اولیه ای برای خرید 10 جت مسافری B737Max با بویینگ به امضا رسانده اند. (ژوئن 2017)
شرکت ساختمانی فرانسه ‘ Vinci SA ‘ نیز قراردادی با شرکت کایسون ایران به ارزش 404 میلیون دلار برای سرمایه گذاری در توسعه دو فرودگاه ایرانی به امضا رسانده است. (آوریل 2017)
شرکت هواپیمایی بویینگ نیز قرارداد 16.6 میلیارد دلاری را با شرکت ایران ایر برای فروش 80 فروند هواپیمای تجاری به امضا رسانده اند که پیش بینی می شود در آوریل 2018 هواپیماها تحویل این شرکت ایرانی داده شود. (دسامبر 2016)
شرکت سازنده هواپیما ‘ Franco-Italian ATR ‘ قراردادی را با شرکت ایران ایر به ارزش 1.2 میلیارد دلار برای فروش 20 هواپیما (ATR 72-600) در فوریه 2016 به امضا رسانده اند.
شرکت فرانسوی ایرباس اعلام کرده است که 100 فروند هواپیمای تجاری به ارزش 10 میلیارد دلار را به ایران خواهد فروخت. (ژانویه 2016)

*** قراردادهای صنعت خودرو

صنعت خودرو، که به لحاظ تاریخی بزرگترین صنعت پس از نفت و گاز در ایران است، یکی از کلیدیترین بخش های اقتصاد ایران است. بازار ایران درهای خود را به روی تولیدکنندگان خودروی جهان گشوده است. برای هر 100 نفر در جمهوری اسلامی ایران یک خودرو وجود دارد؛ رقمی شش برابر اتحادیه اروپا.
فعالیت در این بخش در دوران پسابرجام تحت سیطره تولید کنندگان فرانسوی و آلمانی قرار گرفته است، که برخی از آنها برای باردیگر وارد بازار ایران می شوند. سازندگان خودروی فرانسوی PSA یکی از رقیبان اصلی این بازار بودند، اما فروش این خودرو در ایران در سال 2012 به دلیل تحریم ها متوقف شد. یکی دیگر از تولیدات خودروی فرانسوی، رنو بود که تا سال 2013 نیز در ایران فعالیت داشت، اما پس از آن مجبور شد فعالیت های خود را به دلیل اعمال تحریم های سنگینتر متوقف کند.
رنو در سال 2017، یک قرارداد برای افزایش تولید خود در جمهوری اسلامی به میزان 350 هزار خودرو امضا کرد. رنو و PSA عملیات تولید یا فروش در ایالات متحده را ندارند، لذا این امر باعث می شود این شرکت ها در مقابل تحریم های آمریکا کمتر آسیب پذیر باشند.
شرکت سوئیسی ‘Atoneum’ نیز در تفاهم نامه ای با شرکت ‘عایق خودرو توس’ نماینده فروش خودرو در ایران، مجوز برای تولید و توزیع اجزای شامل سیستم های فرش و خطوط داخلی را در دسامبر 2017 به امضا رساندند.
مرسدس بنز آلمان نیز در تفاهم نامه ای با شرکت ایران خودرو، قراردادی را با ارزش نامعلوم برای سرمایه گذاری مشترک در سپتامبر 2017 امضا کردند.
فولکس واگن آلمان نیز در تفاهم نامه ای با شرکت خودروسازی ‘ماموت خودرو’ ایران قراردادی برای فروش دو مدل خودرو در ماه ژوئیه 2017 امضا کرده است.
PSA فرانسه، که پژو و سیتروئن را تولید می کند، قرارداد 768 میلیون دلاری با ‘سایپا’ و ‘ایران خودرو’ در ماه مه 2017 امضا کردند.
زیمنس آلمان با شرکت ‘تام’، یک شرکت تابعه خودرو ایران، توافق نامه ای برای توسعه محصولات مشترک و تسهیل تولید آینده در ماه مه 2017 امضا کرده است.
‘پینفانارینا’ ایتالیا، قراردادی را با شرکت ایران خودرو به ارزش تقریبی 76.3 ملیون دلار برای توسعه یک پلتفرم مربوط به فناوری خودرو در ماه مه 2017 به امضا رسانده است.
‘کرمان موتور’ ایران قرارداد خود با ‘هیوندا’ کره جنوبی برای تولید مدل ‘الانترا’ در ماه مارس 2017 به امضا رسانده است.

***صنعت حمل و نقل

ایران ساخت راه آهن خود را از طریق پروژه هایی به ارزش ده ها میلیارد دلار در بسیاری از مسیرهای دورافتاده آغاز کرده است. جمهوری اسلامی حال دارای یک شبکه راه آهن است که حدود شش هزار و دویست مایل در سراسر کشور گسترده است. ایران قصد دارد این شبکه را تا 15هزار و 500 مایل گسترش دهد. حدود چهارهزار و 700 مایل از بخش پیشنهادی در حال ساخت است. تا کنون سرمایه گذاری های زیادی برای این پروژه ها توسط شرکت های چینی، ژاپنی و روسی صورت گرفته است، اما ‘زیمنس’ آلمان تاکنون قراردادی را به ارزش دومیلیارد دلار تأمین کرده است. همانطور که ایران در تلاش است از توان بالقوه خود برای تبدیل شدن به یک مرکز حمل و نقل استفاده کند، سرمایه گذاری های متعدد در این بخش را هم مدنظر قرار داده است. شرکت های اروپایی به نظر می رسد نسبت به همتایان آسیایی خود در این خصوص از خطرپذیری بیشتری برخوردارند.
ایران قراردادی با روسیه به ارزش 3.5 میلیارد دلار برای تجهیزات حمل و نقل ریلی و تولید مشترک 20هزار واگن باری فرسوده، یک هزار واگن مسافربری و 350 لوکوموتیو در دسامبر 2017 به امضا رسانده اند.
‘هیوندای روتم’ کره جنوبی قراردادی با ایران به ارزش حدود 856 میلیون دلار برای ساخت 450 واگن قطارهای حومه ای در دسامبر 2017 امضا کرده است.
ایران قراردادی با شرکت هلندی Damen Shipyard برای ساخت و تاسیسات شرکت تولیدی شناور دریایی در شهر خرمشهر ایران در نوامبر 2017 به امضا رسانده است.
ایران به ترتیب 3.5 میلیارد دلار و 10 میلیارد دلار فایننس از شرکت های آلمانی و ژاپنی برای استفاده در پروژه های راه آهن در اکتبر 2017 جذب کرده است.
ایران قرارداد 1.37 میلیارد دلاری با شرکت دولتی ایتالیا Ferrovie dello در ژوییه 2017 امضا کرده تا راه آهنی با سرعت بالا از شهرهای قم تا اراک راه اندازی کند.
ایران در ماه ژوییه 2017 با بانک Exim چین به توافق رسید تا 1.5 میلیارد دلار فایننس برای تأمین برق خط آهن اصلی بین تهران و مشهد دریافت کند.
ایران در ماه مه 2017 با ‘شرکت واردات و صادرات ماشین آلات ملی چین’ (CMC) برای کمک به ساخت راه آهن تهران- مشهد، قراردادی 2.4 میلیارد دلاری امضا کردند.
ایران در ماه اوت 2017 قرارداد اولیه ای با شرکت راه آهن روسیه به ارزش تقریبی 1.4 میلیارد دلار برای راه اندازی قطار گرمسار-اینچه برون به امضا رساندند.
در ژانویه 2016 شرکت ‘زیمنس’ آلمان قراردادی با ارزش 1.6 میلیارد دلار با ایران برای ساخت خطوط راه آهن و ارتقای خطوط ریلی در ایران به امضا رساند.

***سرمایه گذاری در بخش انرژی خورشیدی و محیط زیست

ایران بسرعت در حال توسعه بخش انرژی خورشیدی از طریق موج معاملات با شرکت های انرژی اروپا با ارزش 2.94 میلیارد دلار است. انرژی خورشیدی شاخص مهمی برای رشد یک کشور است. استفاده فراوان از سوختهای فسیلی باعث افزایش آلودگی هوا می شود، بنابراین دولت مشتاق رشد و توسعه روش های جایگزین انرژی است.
در سال 2016، سازمان بهداشت جهانی زابل، یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان ایران را آلوده ترین شهر جهان شناخت. در اوت 2017 یک مقام رسمی سازمان حفاظت محیط زیست ایران هشدار داد آلودگی هوا سالانه جان 35 هزار نفر را در ایران می گیرد. مقامات ایران نیز در روزهای بسیاری از دسامبر (آذر ماه) سالجاری، مدارس تهران و دیگر شهرهای بزرگ را به علت آلودگی هوا تعطیل اعلام کردند.
ایران با توجه به میانگین 2800 ساعت آفتاب در سال و برنامه بلندپروازانه برای کاهش انتشار 4 درصد کربن تا سال 2030، بازار بسیار اغواگرانه ای برای شرکت های انرژی خورشیدی بشمار می آید.
ایران در ماه دسامبر امسال (اسفند 95) 22 موافقتنامه با شرکت خصوصی کره جنوبی برای انتقال فناوری به ایران در زمینه عایق حرارتی، پنل های خورشیدی، انرژی جایگزین، باتری های لیتیوم و موتورهای الکتریکی امضا کرده است.
در نوامبر 2017 شرکت ‘انشعاب’، شرکت مهندسی ‘تارا’ و شرکت ‘توسعه انرژی’ قراردادهایی با ارزش نامعلوم با دانمارک برای همکاری در پروژه های مدیریت آب به امضا رسانده است.
در اکتبر 2017 سازمان صنعتی توسعه و نوسازی ایران امضای تفاهم نامه ای با شرکت Znshine PV-Tech چین برای جذب سرمایه های خارجی برای ساخت یک نیروگاه خورشیدی 200 مگاوات، معادل 23.5 میلیون دلار را به امضا رسانده است.
ایران قرارداد اولیه ای را با شرکت انرژی خورشیدی نروژی Saga Energy برای ساخت دو گیگاوات نیروگاه خورشیدی در سایت های مختلف به ارزش 2.94 میلیارد دلار به امضا رسانده است.
مرکز خدمات سرمایه گذاری استان فارس ایران، در اکتبر 2017 تفاهم نامه ای با اتریش برای ساخت چهار نیروگاه خورشیدی به ارزش 100 میلیون دلار در شهرستان آباده به امضا رسانده است.
ایران قرارداد 115 میلیون دلاری در اکتبر 2017 با شرکت جهانی سبز بریتانیا برای سرمایه گذاری در پروژه های بازیافت زباله در زنجان، به امضا رسانده است.
شرکت ‘سکاتک سولار’ نروژ در حال مذاکره با ایران برای ساخت نخستین نیروگاه خورشیدی در این کشور است که ارزش آن 132 میلیون دلار است و از 120 تا 500 مگاوات انرژی تولید خواهد کرد.
یک شرکت سرمایه گذاری بریتانیایی در سپتامبر 2017 اعلام کرد طرح سرمایه گذاری بیش از 700 میلیون دلار در ساخت یک نیروگاه فتوولتائیک خورشیدی 600 مگاواتی در مرکز ایران را دست اقدام دارد.
شرکت کره جنوبی با 40 شرکت کوچک و متوسط ایرانی در ژوییه 2017، 9برای همکاری در زمینه انتقال فناوری در زمینه های مختلف از جمله قطعات یدکی، ماهیگیری، محیط زیست دریایی، پرورش زنبور عسل، کود بیولوژیکی، ریخته گری، نفت و گاز، 10 قرارداد را امضا کردند.

***سرمایه گذاری در حوزه سلامت

صنعت سلامت ایران دارای توان بالقوه برای رشد بسیار است. دولت ایران پیش بینی کرده است که در پنج سال آینده 17 میلیارد دلار سرمایه برای پاسخگویی به تقاضای میان مدت مورد نیاز خواهد بود. یکی از بزرگترین چالش های کشور این است که مراقبت های مقرون به صرفه برای یک جمعیت به سرعت پیر را فراهم کند. تا سال 2030، حدود 28 درصد از جمعیت ایران بالای 50 سال خواهند بود.
مراقبت های بهداشتی با کیفیت، ایران را به یک منبع محبوب در صنعت سودآور گردشگری پزشکی تبدیل کرده است. ایران وابسته به واردات تجهیزات پزشکی در اروپا است، اما سرمایه گذاری های غربی در صنعت مراقبت های بهداشتی، بسیار کند پیش می رود.
در دسامبر 2017 آژانس بین المللی بیمه درمانی کره جنوبی برای همکاری متقابل در بخش بهداشت و درمان ایران، از جمله تبادل اطلاعات و تجربه در فعالیت های بیمه، ارزیابی کیفیت خدمات و نظارت بر مصرف مواد دارویی، با سازمان بیمه درمانی ایران تفاهم نامه ای امضا کرده است.
دومین نمایشگاه تولید کننده دستگاه پزشکی آمریکا نیز در دسامبر سالجاری وارد بازار ایران شد.
در اکتبر 2017 وزارت بهداشت ایران، قراردادی با گروه بیمارستان های بین المللی برای سرمایه گذاری 2.1 میلیارد دلاری در ساخت مراکز درمان سرطان مدرن در سراسر کشور امضا کرده است.
در ماه مه 2016، 6 شرکت کره جنوبی از جمله شرکت ‘سامسونگ’ و شرکت مهندسی و ساخت و ساز ‘هیوندای’ هفت تفاهم نامه به ارزش 2 میلیارد دلار با دانشگاه های پزشکی ایران، به منظور ساخت هفت مرکز پزشکی 6 هزار تخت خوابی در تهران امضا کرده اند.
در آوریل 2016 شرکت VAMED اتریش قراردادی با سازمان تأمین اجتماعی ایران برای ساخت دو بیمارستان 320 تخت خوابی در شیراز امضا کرد.

***قراردادهای بخش مواد غذایی

در نوامبر امسال شرکت Anglo-Dutch Unilever به منظور تولید و فروش محصولات جدید و خطوط تولید محصولات غذایی در ایران، توافق نامه ای را با شرکت ‘گلستان’ امضا کرده است.
در ماه ژوییه امسال هم شرکت ‘تله پیتزا’ اسپانیا هم برای اولین بار هفت رستوران را در تهران افتتاح کرد و توافق نامه ای با شرکت ‘سرمایه گذاری مومنان’ ایران برای سرمایه گذاری 114 میلیارد دلاری در یک دوره 10 ساله را به امضا رساند.