«تنها سه نفر از سرنخ‌های پرونده امام موسی صدر زنده‌اند»
عضو سابق کمیته پیگیری وضعیت امام موسی صدر می گوید نشانه های زیادی از زنده بودن ایشان وجود دارد ولی همه شاهدان را از بین برده اند. از سرنخ ها فقط سه نفر زنده‌اند که تا دیر نشده باید از آنها تحقیق کرد.
ایرنا نوشت: 40 سال از ناپدید شدن امام موسی صدر گذشت. آخرین باری که صدر دیده شد روبروی هتل «الشاطی» طرابلس بود که در پاسخ به خبرنگاری گفته بود می خواهد به دیدار قذافی برود. پس از آن، سرنوشت او در هاله ای از ابهام قرار گرفت و روایات غیر رسمی مختلفی از او منتشر شد. آیا امام موسی صدر 90 ساله زنده است؟
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، «محمد علی مهتدی» پژوهشگر مسائل خاورمیانه و دیپلمات سابق وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی در خصوص زنده بودن امام موسی صدر می گوید برمبنای قاعده فقهی «استصحاب» تا زمانی که پیکر صدر پیدا نشده، فرض بر این است او زنده است هر چند شواهد زیادی مبنی از زنده بودن وجود دارد. او تصریح می کند اخلاقا و شرعا باید پیگیر سرنوشت امام موسی صدر باشیم.
در ادامه مصاحبه با مهتدی را می خوانیم.
**جنگ داخلی لبنان مانع حرکت انقلابی صدر شد
مهتدی با بیان اینکه امام موسی صدر حرکتی انقلاب گونه برای حمایت از محرومان در لبنان به راه انداخت، گفت: این حرکت در شرایطی شکل گرفت که امام موسی صدر در پی مبارزه با نفوذ فئودالیسم سیاسی در همه فرقه های مذهبی به ویژه علیه «مارونیت سیاسی» بود.
وی افزود: امام موسی صدر این حرکت را در سال 1974 میلادی با تظاهرات مسلحانه 75 هزار نفری عشایر شیعه شهر «بعلبک» و تظاهرات دوم را با 150 هزار نفر مسلح در شهر «صور» به راه انداخت. صدر اعلام کرد اگر دولت به درخواست های طبقات محروم لبنان پاسخ ندهد این تظاهرات گسترده را به بیروت خواهد کشاند و انقلاب راه می اندازد.
مهتدی ادامه داد: اما قبل اینکه تظاهرات به بیروت برسد جنگ داخلی 16 ساله لبنان از سال 1975 شروع شد. جنگی که دلایل و علل زیادی داشت که یکی از آن خاموش کردن حرکت امام موسی صدر بود.
**جریان هایی در لبنان و منطقه از نفوذ صدر هراس داشتند
مهتدی با اشاره به ربوده شدن امام موسی صدر در لیبی، گفت: علل ربوده شدن صدر بسیار مهم است چون این اتفاق در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی رخ داد و طبیعتا با توجه موقعیت صدر در لبنان و منطقه، او توانسته بود توجه جهان عرب به ویژه کشورهای مصر، عربستان، الجزایر و سوریه را به خطر ناشی از ادامه جنگ داخلی در لبنان جلب کند.
وی افزود: در زمانی که انقلاب اسلامی در حال پیروزی بود صدر در مقاله ای در روزنامه «لوموند» چاپ پاریس حمایت کامل خود را از انقلاب اسلامی ایران ابراز و تاکید کرد این انقلاب هیچ ارتباطی با کمونیسم و اتحاد شوروی ندارد و یک حرکت اجتماعی و فرهنگی است و از همه جهانیان خواست از این انقلاب حمایت کنند. گفته های او در روزنامه لبنانی السفیر هم به چاپ رسید.
مهتدی تاکیدکرد: در پاریس از قول امام خمینی (ره) در درس ولایت فقیه، نقل شده است، «اگر انقلاب ما پیروز شود امام موسی صدر در این انقلاب نقش مهمی خواهد داشت» بنابراین یکی از علل ربوده شدن وی را به مساله پیروزی انقلاب اسلامی ارتباط می دهند تا نتواند نقش سازنده ای داشته باشد.
عضو سابق کمیته پیگیری وضعیت امام موسی صدر تصریح کرد: از سوی دیگر صلح «کمپ دیوید» میان رژیم صهیونیستی و مصر باعث شد جنگ در جبهه جنوبی به پایان رسد و اسرائیل تمام توان خودش را برای ضربه زدن به جبهه شمالی (لبنان و سوریه ) متمرکز کند و چون نمی توانست توان ارتش خود را در دو جبهه تقسیم کند همه فشار خود را روی لبنان و سوریه گذاشت.
وی اظهار داشت: باتوجه به نفوذی که صدر نه فقط میان شیعیان بلکه در سراسر لبنان و منطقه داشت و سران کشورهای منطقه به شدت تحت تاثیر اندیشه های صدر قرار گرفته بودند، وجود این رهبر فکری، مانع بزرگی مقابل اسرائیل محسوب می شد. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران یکی از علل ربوده شدن صدر همین مساله است تا مانعی برابر ارتش صهیونیستی برای حمله به لبنان و سوریه وجود نداشته باشد.
مهتدی خاطر نشان کرد: «منصور قدر» سفیر وقت ایران در لبنان علاوه بر ارتباطی که با رژیم شاه و دستگاه های اطلاعاتی چون «موساد» و «سیا» داشت درواقع برنامه های آنها را علیه امام موسی صدر اجرا می کرد.
وی افزود: نفوذ صدر به همراه احتمال وقوع انقلاب در ایران، منافع جناح چپ لبنان و سازمان های چپ فلسطینی تهدید می کرد. در این شرایط چپ های لبنان که به شدت ضربه خورده بودند در منطقه شیعه نشین جنوب لبنان منزوی شدند.
پژوهشگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: چیزی که به آن معتقد هستم و تحقیقات چهل ساله ام نشان می دهد این است که ربوده شدن امام موسی صدر نتیجه منافع جناح های داخلی لبنان به همراه رژیم صهیونیستی و آمریکا بود. این منافع اقتضا می کرد در شرایط حساس منطقه و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی شخصیتی مانند صدر در صحنه نباشد.
**ربوده شدن صدر در لیبی
مهتدی با بیان اینکه مقام های لیبی با صحنه سازی مدعی بودند صدر و همراهانش نهم شهریورماه 1357 (30 اوت 1978) طرابلس را به مقصد پایتخت ایتالیا ترک کرده است، افزود: بعدها مشخص شد چنین چیزی نبوده است و تحقیقات مفصلی که در ایتالیا صورت گرفت نشان داد آنها از طرابلس خارج نشده اند بطوری که 2 نفر از دستگاه اطلاعاتی لیبی با پاسپورت های صدر و همراهانش به رم رفتند و در هتل «هالیدی این» اتاق گرفتند و بعد از آنجا خارج شدند.
وی تاکید کرد: بعدها دلایل و نشانه های زیادی به دست آمد که موسی صدر و همراهانش در جنوب لیبی در جایی به نام «کفرا» زندانی و بازداشت هستند، ولی متاسفانه اقدام عملی برای استفاده از این نشانه ها و برنامه ریزی برای روشن شدن سرنوشت یا آزادی امام موسی صدر انجام نشد.
**چپ ها مانع پیگیری سرنوشت صدر بودند
مهتدی در پاسخ به پرسشی در خصوص علل پیگیر نشدن سرنوشت صدر توسط مسؤلان جمهوری اسلامی، گفت: تا آنجایی که مربوط به جمهوری اسلامی ایران می شود نفوذ بعضی عناصر که با جناح چپ لبنان در ارتباط بودند مانع بزرگی برای پیگیری جدی مسولان بوده است.
عضو سابق کمیته پیگیری وضعیت امام موسی صدر افزود: جناح چپ آن زمان مانند حزب توده، گروهک منافقین و چریک های فدایی خلق و برخی اشخاص که عضو سازمان های فلسطینی بودند مانند «جلال الدین فارسی»، «ابوشریف»، «ابوحنیف»، مرحوم «محمد منتظری» که با جناح چپ لبنان و لیبی در ارتباط بودند همگی به شدت مخالف پیگیری سرنوشت امام موسی صدر بودند.
پژوهشگر مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: حتی در آن زمان «صادق خلخالی» به لیبی سفر می کند و در مصاحبه ای می گوید «هم اکنون در لیبی هستم نه ربوده و نه بازداشت شدم و به ایران باز می گردم» کنایه از اینکه ربوده شدن امام موسی صدر نادرست است.
مهتدی گفت: حضرت امام (ره) در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با ارسال تلگرام هایی به «حافظ اسد» و «یاسر عرفات»، از آنها می خواهد موضوع ناپدید شدن صدر را پی گیری کنند بعد ایشان دستور دادند کمیته تحقیقی برای سفر به لیبی تشکیل شود.
مهتدی با اشاره به تمایل قذافی برای سفر به ایران، افزود: امام خمینی (ره) آمدن قذافی به ایران را مشروط به این کردند که صدر را همراه خود به ایران بیاورد.
وی با بیان اینکه اشخاصی چون محمد منتظری و جلال الدین فارسی و دیگران، تلاش می کردند کمیته پیگیری به لیبی سفر نکند و مساله دنبال نشود، گفت: همان روزی که قرار بود که این کمیته، تهران را به سمت طرابلس ترک کند آیت الله منتظری در نامه ای از امام خواست به دلیل نامناسب بودن شرایط، سفر این کمیته لغو شود.
مهتدی اظهار داشت: به طور طبیعی افرادی که در بیت آیت الله منتظری بودند مانند مهدی هاشمی که با لیبی، سازمان های فلسطینی و جناح چپ لبنان ارتباط داشتند صلاح نمی دانستند مساله پیگیری شود و آیت الله منتظری را وادار به نوشتن این نامه به امام (ره) کردند.
وی افزود: در آن سالها وجود این اشخاص در کشور و تبلیغاتی که علیه امام موسی صدر و شهید چمران می کردند و نفوذی که جناح چپ لبنان و برخی سازمان های فلسطینی به همراه حکومت لیبی از طریق همین اشخاص در ایران به دست آورده بودند بزرگترین مانع پیگیری سرنوشت صدر بود. بطوری که «هانی الحسن» سفیر وقت فلسطین این مساله را مدیریت می کرد و مانع از این می شد جمهوری اسلامی ایران اقدام موثر و برنامه ریزی شده برای حل مساله انجام دهد.
**شروع جنگ و نیاز ایران به موشک های لیبی
مهتدی گفت: با شروع جنگ تحمیلی و محاصره و موشک باران شهرها توسط عراق، ایران نیازمند کمک خارجی بود تنها دولت عربی که در کنار ما ایستاد سوریه و کشوری که به ما موشک داد لیبی بود.
وی افزود: برهمین اساس عده ای استدلال می کردند در شرایطی که مقابل تسلیحات صدام به موشک نیاز داریم درست نیست مساله امام موسی صدر را دنبال کنیم. این دلایل آنزمان مانع پیگیری ها می شد.
**پیگیری سرنوشت امام موسی صدر نیاز به کار اطلاعاتی دارد
مهتدی با بیان اینکه پایان جنگ فرصت خوبی برای پیگیری مساله به وجود آورد، گفت: در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی کمیته ای به ریاست «محمدعلی ابطحی» و نمایندگانی از وزارت امور خارجه و اطلاعات به همراه من تشکیل شد. اما این مساله از راه دیپلماتیک حل نشد چون برای روشن شدن موضوع نیازمند طراحی امنیتی بودیم.
وی ادامه داد: این کمیته در عمل کوشید از راه دیپلماتیک مساله را با تماس با قذافی و دولت لیبی حل کند ولی این کشور حاضر به همکاری نشد و تلاش دیپلماتیک به نتیجه نرسید.
مهتدی اظهار داشت: در دوره آقای احمدی نژاد هم یک چنین کمیته ای تشکیل شد در آنجا هم برادران سعی کردند از راه تماس های شخصی و دیپلماتیک این مساله را حل کنند که من به شدت مخالف بودم چون باید کار اطلاعاتی می کردیم. بطوریکه اطلاعات پیرامون سرنوشت امام موسی صدر و همراهانش در لیبی و اروپا جمع آوری و از کسانی که مدعی بودند امام موسی صدر را زنده در لیبی دیده اند بازجویی می کردیم و پس از آن اقدامات عملی انجام می دادیم.
وی تاکید کرد: متاسفانه چنین طرحی انجام نشد و ترجیح داده شد از طریق مذاکرات این مساله حل شود که بازهم تماس های دیپلماتیک با مسؤلان رژیم لیبی به نتیجه نرسید و آنها انکار کردند امام موسی صدر لیبی را ترک کرده است.
**قذافی پذیرفت که صدر در لیبی ناپدید شده است
مهتدی با بیان اینکه در جاهای مختلف معمر قذافی پذیرفت که صدر در لیبی ناپدید شده است، افزود: دیکتاتور سابق لیبی گناه آن را به گردن گروه فلسطینی «ابونضال» انداخت و گفت احتمالا میان محل اقامت و فرودگاه، این گروه تروریستی مورد حمایت صدام، امام موسی صدر را ربوده است.
کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: این اعتراف ها زمینه خوبی تحقیقات موثر فراهم کرد اما مدتی بعد هم ابونضال در بغداد به قتل رسید و گفته شد خودکشی کرده است. با این اتفاق عملا راه ها و امکان پیگیری مساله بسته شد.
**سقوط قذافی و شواهد زنده بودن صدر
مهتدی با اشاره به وقوع بهار عربی در سال 2011 و سقوط و قتل قذافی، گفت: یک تیم از دیپلمات ها و شخصیت های حقوقی و قضایی لبنان متشکل از «عدنان منصور» وزیر پیشین امور خارجه لبنان و سفیر این کشور در ایران، سید «صدرالدین» پسر امام موسی صدر و مهندس «فیروزان» داماد این خانواده به لیبی سفر کردند. کسانی که در آن زمان در لیبی قدرت داشتند قول همکاری دادند منتها عملا هیچ کاری نکردند.
وی افزود: در سالهای اخیر به دلیل اینکه این مساله در اولویت نبود، در جمهوری اسلامی ایران اقدامی صورت نگرفت چون مشکلات داخلی و خارجی به قدری زیاد بود که دولتها بیشتر وقت خود را صرف آن می کردند و انگیزه زیادی برای پیگیری این مساله نداشتند.
مهتدی با بیان اینکه تا الان اطلاع دقیقی از سرنوشت امام موسی صدر نداریم، تاکید کرد: نشانه های زیادی از زنده بودن وی و همراهانش (شیخ محمد یعقوب و عباس بدرالدین رئیس خبرگزاری لبنان) وجود دارد منتها این شواهد نیازمند اقدامات اطلاعاتی بوده که تاکنون صورت نگرفته است.
عضو سابق کمیته پیگیری وضعیت امام موسی صدر خاطرنشان کرد: پس از کشته شدن قذافی تقریبا مشخص شده است تمام کسانی که به موضوع ناپدید شدن امام موسی صدر ارتباط داشتند به شکل مرموزی به قتل رسیده اند. حتی دونفری که جای صدر و همراهانش به رم رفته بودند در قید حیات نیستند و سرنخ ها کاملا از بین رفته است تنها سه شخصیت هنوز زنده هستند که می توانند کمک کنند.
وی اظهار داشت: «سیف الاسلام» پسر بزرگ قذافی که در جریان این تحولات بوده است و در زندان گروه مسلط بر شهر «زنتان» نگهداری می شود. شخص دیگر، «عبدالله السنوسی» مسئول دستگاه امنیتی قذافی است که در موریتانی بازداشت شد و بعد به دولت لیبی تسلیم شد. می توانستیم متخصصان اطلاعاتی به موریتانی بفرستیم تا از السنوسی بازجویی کنند اما این کار صورت نگرفت. همچنین فرد دیگری به نام «عبدالسلام جلود» که مرد شماره دو لیبی بوده است ظاهرا در امارات زندگی می کند.
مهتدی تصریح کرد: اگر کار اطلاعاتی برای روشن شدن سرنوشت صدر انجام گیرد این افراد تنها کسانی هستند که می توان از آنها بازجویی کرد که این امر مستلزم اراده سیاسی و برنامه ریزی است.
**شرایط لبنان و منطقه همچنان باقی است
مهتدی در پاسخ به پرسشی در این مورد که پس از فروپاشی حکومت قذافی، چه افرادی و با کدام انگیزه صدر را در بازداشت نگه داشته اند، گفت: شرایط داخلی و منطقه ای قائل به حذف امام موسی صدر است بیشتر از گذشته وجود دارد. با توجه به اوضاع منطقه و مخصوصا تحولات لبنان و سوریه وجود شخصیتی مثل امام موسی صدر می تواند نقش بزرگی در آرامش منطقه و مقابله با طرح های رژیم صهیونیستی داشته باشد.
وی افزود: خوشبختانه هم اکنون مقاومت اسلامی «حزب الله» در لبنان برپایه اصول امام موسی صدر و دکتر چمران پایه ریزی شده است و هنوز شمار زیادی از شاگردان صدر در حزب الله حضور دارند و توانسته اند پیروزی های مهمی را به دست بیاورند و قدرت بازدارندگی بسیار خوبی برابر رژیم صهیونیستی و کل منطقه ایجاد کنند.
مهتدی با بیان اینکه منطقه به اندیشه و نظریه امام موسی صدر نیاز دارد، افزود: هیچ گروه و کشوری، منافعی برای بازگرداندن صدر یا روشن شدن پرونده وی ندارد.
**امام موسی صدر احتمالا زنده است
مهتدی گفت: خانواده امام موسی صدر اعتقاد یقینی کامل دارند که او و همراهانش زنده و در بازداشت هستند. انقلابی های لیبی پس از کنار رفتن قذافی، زیرزمین های باب العزیزه (قصر قذافی) را جست وجو کردند چون در این مکان عده ای بازداشت بودند چیزی پیدا نکردند.
وی ادامه داد: خیلی ها معتقدند صدر و همراهانش را شهید کردند اما همچنان کسانی که وی را در جنوب لیبی و در منطقه صحرایی کفرا دیده اند به همراه شواهد دیگری که از زنده بودن وی حکایت دارد نشان می دهد امام موسی صدر احتمالا زنده است.
کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: در فقه قاعده ای موسوم به «استصحاب» وجود دارد. براین اساس، وضعیتی که نسبت به آن یقین وجود دارد تا زمانی که ضد آن به شکل یقینی بروز نکرده، بر آن قاعده می شود عمل کرد. یعنی آخرین باری که امام موسی صدر و همراهانش زنده دیده شده اند ساعت یک عصر روز 30 اوت 1978 جلوی هتل الشاطی بوده است که روزنامه نگاران صدر را دیده اند و از او پرسیدند شما کجا می روید و او در حالی که سوار بر خودروی تشریفاتی می شد پاسخ داد به ملاقات سرهنگ معمر قذافی می رویم. بنابراین فرض براین است «صدر زنده است تا زمانی که با پیدا شدن پیکرها یقین حاصل شود که شهید شده است.»
وی افزود: این دلیل عقلی است تا پیکری دیده نشده است نمی توان به حرف افراد مختلف که قائل به شهید شدن امام موسی صدر هستند اعتماد کرد.
**اخلاقا و شرعا باید پیگیر سرنوشت امام موسی صدر باشیم
مهتدی گفت: حتی بر فرض اینکه به شهادت امام موسی صدر یقین داشته باشیم با این حال نمی شود از ناپدید شدن این اندیشمند بزرگ فکری و دینی به سادگی گذشت.
وی افزود: رژیم صهیونیستی برای استخوان های پوسیده یک سرباز خود حاضر است جنگ راه بیندازد و هزینه دهد، آن وقت ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران و یا لبنان نسبت به سرنوشت مرجع، فقیه بزرگ و اندیشمندی مانند امام موسی صدر (حتی اگر فکر کنیم وی شهید شده است) بی تفاوت هستیم.
مهتدی تاکید کرد: دست روی دست گذاشتن از نظر شرعی، قانونی، اخلاقی و انسانی به هیچ وجه قابل قبول نیست. نمی شود به صرف اینکه بگوئیم این افراد شهید شده اند تلاشی برای پیدا کردن پیکرهای پاک آنها نکنیم در حالی که هیچ دلیل یقینی بر شهادت آنها وجود ندارد و هیچ عذری هم برای پیگیری نکردن این مساله پذیرفتنی نیست.
انتهای پیام
