«باید از تقلید در شعر آیینی دست برداشت»

افشین علاء، شاعر آیینی در مورد راهکارهای رهایی از آفات شعر آیینی، گفت: باید از تقلید دست برداشت و سنت شکنی کرد. در حال حاضر ما نسلی داریم که مقلدند و شعرهای آیینی بسیار شبیه هم است حتی خوانش شعرها نیز شبیه هم شده است، هر شعری باید شناسنامه خاص خود را داشته باشد.

علا در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد شاخصه‌های شعر آیینی گفت: شعر آیینی باید در ابتدا شعر باشد یعنی باید وفادار به معیارهای شعر باشد. اگرچه مضمون اعتقادی و آیینی به آن هویت می‌دهد، اما مضمون به تنهایی کافی نیست.

این شاعر آیینی افزود: در درجه اول باید به شعر آیینی به عنوان شعر عام نگاه کنیم و آن ویژگی‌ها و امتیازاتی که در یک شعر متعالی وجود دارد باید در آن وجود داشته باشد. مهندسی واژگان و مفاهیم در این شعر نیز باید رعایت شود.

شعر آیینی معاصر به مداحی نزدیک شده است

وی افزود: شعر آیینی معاصر دو وجه دارد. یک وجه آن است که در تبلیغات و رسانه‌ها به چشم می‌خورد که خیلی وضعیت خوبی ندارد، اما وجه پنهانی که دارد آن است که بیشمار جوانان گمنامی هستند که بی‌سر و صدا کار می‌کنند و اشعار خوبی هم می‌گویند. منتها در هم آمیختگی این تبلیغات به قوت آثار ادبی لطمه زده است و کسانی مطرح می‌شوند که بیشتر تظاهرات بیرونی در آن‌ها نمود دارد تا خود شعر.

علا در مورد آفات شعر آیینی معاصر، گفت: وقتی شعری را می‌خواهیم به عزیزی تقدیم کنیم هر چقدر جایگاه آن عزیز بالاتر باشد، شعر نیز باید محکم‌تر و قوی‌تر باشد، اما امروزه اشعار آیینی به تعزیه و مداحی نزدیک شده‌اند تا به ذات شعر، این نفی مداحی نیست، اما باید شعر و مدح باهم هم‌نشینی داشته باشند نه اینکه شعر تحت تأثیر مداحی باشد. این مداحی است که باید تحت تأثیر شعر باشد.

شعر و مدح باید متناسب و تفکیک شده باشد

وی در مورد مداحی و شیوه‌های جدید آن گفت: متأسفانه امروز شیوه‌های جدید مداحی به بهانه به روز بودن و خلاق بودن کم‌کم به ورطه ابتذال کشیده می‌شود و کمتر به آثار فاخر، منسجم و ماندگار اتکا دارد. مگر آنکه آن مداح روی ادبیات تسلط داشته باشد، در قدیم معمولاً این تسلط بوده است. حوزه شعر و مدح هم باید با هم تناسب داشته باشند و از هم باید تفکیک شوند.

باید از تقلید دست برداشت

علا در مورد راهکارهای رهایی از آفات شعر آیینی، گفت: باید از تقلید دست برداشت و سنت شکنی کرد. در حال حاضر ما نسلی داریم که مقلدند و شعرهای آیینی بسیار شبیه هم است حتی خوانش شعرها نیز شبیه هم شده است، هر شعری باید شناسنامه خاص خود را داشته باشد.

وی افزود: ما برای خودمان یک آرشیو محدود از مضامین آیینی ساخته‌ایم مثل نخسلتان، آهو و درب و پهلو. در حالی که اگر شاعران جوان اهل مطالعه باشند و خطبه‌ها و فرازهای زندگی این عزیزان را بخوانند اینقدر مضمون برای پرداخت دارند که اشعار به تکرار نرسد. برای مثال امام رضا (ع) فقط به جهت اینکه تنها معصوم در ایران است عزیز نیست، ایشان در آن دوران چند ساله که در توس بودند یکی از باشکوه‌ترین دوران تمدن اسلامی را ساختند. حضرت زهرا(س) فقط یک پهلوی شکسته نیست و این ظلمی است که ما شاعران در قبال حضرت مرتکب می‌شویم.

علا در خصوص ضرورت صدور ادبیات فارسی، گفت: ما باید به فکر سرودن اشعاری باشیم که قابلیت ترجمه به همه زبان‌ها را داشته باشد.

سوگواره‌های ادبی خود آفت شعر آیینی است

این شاعر و پژوهشگر معاصر کنگره‌های ادبی را برای شعر آیینی نوعی آسیب دانست و خاطرنشان کرد: یکی از معضلات شعر آیینی کنگره‌های ادبی و سوگواره‌ها هستند که باعث شده رقابتی ایجاد شود که خیلی از شاعران به قول معروف جشنواره‌ای شوند و این آفت است. برای شعر آیینی نیازی به این مسابقات نداریم، باید همت فردی بالا باشد. در این سوگواره‌ها گاهی می‌بینیم که جوانان چقدر سرخورده می‌شوند که چرا رتبه نیاورده‌اند و این در شان شعر آیینی نیست. نتایج کنگره‌ها هیچ تأثیری در سرنوشت ادبی و کارنامه ادبی شاعران ندارد.

انتهای پیام