فرازمینیهای مهربان سینما
کسی که نور و حضور آنها را باور کرده بود بهآسمان میبردند
موضوع زندگی موجودات فضایی خارج از زمین را بپذیریم یا نپذیریم، این خیال و تصور دور از پرده نقرهای نمانده است و بسیاری از موجودات فضایی روی این پردههای بزرگ متولد شدند. اگرچه سینما در دهه 80 میلادی به موجودات فضایی در ژانر وحشت توجه زیادی کرد اما این موجودات چهرهی مهربان هم داشتهاند. امیر قادری روزنامهنگار و منتقد سینما درباره فرازمینیهای سینما میگوید: «در مواردی هم که این موجودات فضایی، از آدمهای حریص و مهاجم زمینی، بهتر و مومنتر بهسرچشمهی آفرینش نگاه میکردند، مثل «آواتار» جیمز کامرون. بهاین اضافه کنید «شازده کوچولو» و مجموعه اقتباسهایش در سینما را، بهعنوان موجودی خواستنی از فضا، که هم از تناقضها و حماقتهای آمیخته باغرور اهالی زمین شگفتزده میشود.»
قادری درباره فرازمینیهای سینما در مصاحبهای کتبی به انصاف نیوز گفت: «در این دوران کمی سخت و بیشتر غیرمنتظره برای انسان معاصر، وقتی دربارهی فرازمینیهای سینما بخواهیم بنویسیم، ترجیح میدهم سراغ بخش مهربانترش بروم. نه آن تصویری که از هجوم نیروهای بیگانهی فضایی و دفاع لشگر زمینیها در ذهنمان هست. شاید بعد از اتفاقهای اخیر که برای نخستین بار تصاویر بدون انسان مکانهای مذهبی، سالنهای سینما، مراکز خرید، ورزشگاهها و بناهای توریستی را دیدیم. حالا دیگر احتمال هر اتفاقی مثل برخورد سیارکی دیگر با کرهی زمین، یا هجوم جنگجویانی بیگانه از کرات دیگر برای انسان بیش از همیشه میشود. پس همان بهتر که احتمال دلپذیر بودنشان را بدهیم.»
وی افزود: « از جمله هبوط فرشتهی کمی گیج و خپل «زندگی شگفتانگیزی است» فرانک کاپرا، که بهزمین میآید تا بهیک آدم معمولی، جیمز استیوارت فیلم، نشان بدهد که اگر نبود، زندگی چند انسان بهخوبی الان نبود، پس بهتر است بیخیال خودکشی شود و سعی کند زنده بماند.
این روزنامه نگار حرفهایش دربارهی مصادیق را اینگونه ادامه داد: «مری پاپینز» دیزنی، که با چتر فرود میآمد. سایهاش بر سر یک خانواده میافتاد و بچهها را با جادوی انیمیشن-زندهی عمو والت، و ترانهی «چیم چیمینی چیم چیمینی چی چیم چری» دیک ون دایک، و رقص حیوانات و پرندگان، خوشحال میکرد. آدم فضاییهای مهربان اسپیلبرگ، چه در «ئی تی: موجود ماورای زمینی» که جفت کودک تنهای داستان میشد و دوچرخههایشان را در برابر ماه بهپرواز درمیآورد [در روزهای گذشته، جان آلونزوی فیلمبردارش را از دست دادیم]. در فیلم «برخورد نزدیک از نوع سوم» که علامت حضور نیروهای بیگانه، انرژی آسمانی بود که ریچارد دریفوس آخر فیلم را مثل موسی به کوه طور میکشاند و در انتها برگزیدهشان تنها کسی که نور و حضور آنها را باور کرده بود با خود بهآسمان میبردند. باز هم در میان این موارد امیدوارانه، نمونههایی از مسیر عکس رفتن زمینیها بهفضا، در سینما داریم: از «اینترستلار» کریستوفر نولان تا «سفر به ماه» ژول ورن که تصویر بامزهی ماهاش در اقتباس ژرژ ملییس از آن از آیکونهای تاریخ سینماست.»
قادری در ادامه درباره چهرههای مثبت فرازمینیهای سینما گفت: باز بخواهیم بین موارد مثبت موجودات فضایی بگردیم، به ابرقهرمانهایی مثل «سوپرمن» و «ثور» برمیخوریم که در فضا متولد شده بودند، اما بهیاری زمینیان آمدند. در مواردی هم این موجودات فضایی مثل «آواتار» جیمز کامرون بهتر و مومنتر از آدمهای حریص و مهاجم زمینی بهسرچشمهی آفرینش نگاه میکردند. «شازده کوچولو» و مجموعه اقتباسهایش در سینما را اضافه کنید که به عنوان موجودی خواستنی از فضا از تناقضها و حماقتهای آمیخته باغرور اهالی زمین شگفتزده میشود و هم این جا کلی یاد میگیرد. بهجز اقتباسهای مستقیم از این داستان «اگزوپری» مثل فیلمهای «استنلی دانن» و «مارک ازبرن»، به فیلمهای خوبی مثل «پی کی» راجکومار حیرانی که از این قصه، الهام گرفتهاند میرسیم ولی راه خودشان را میرفتند. پیکی که بهزمین آمد و از «جنگ هفتاد و دو ملت» سر فرقه، ظاهر و قبیله در میان آدمیان، حیران شد. . شخصیت اصلی فیلم «جاذبه» آلفونسو کوارون هم، آدم فضایی نبود، اما در مسیر سختی که خودش را از دل فضا بهزمین رساند، در هیات یک ابرانسان نیچهای، پا بر زمین گذاشت.»
امیر قادری در پایان گفت: « در این شرایط، که داستان فیلمهای علمی-خیالی، این قدر نزدیک و واقعی بهنظر میرسد و هر احتمالی را میشود داد. ترجیح میدهم بهاین سوی روایتهای سینمایی چشم بدوزم، تا آدمبدهای فضایی از مدل ترشمووی گرانقیمت تیم برتون که بالاخره با آواز یک پسرک نابود میشوند. آن گردباد ناگهانی آخر فیلم «یک مرد جدی» برادران کوئن، که انگار از گناه و اشتباهات ما زمینیها خسته میشود و از دور میآید و قبل از این که بهشهر بزند تصویر و همه جا، تاریک میشود.»
انتهای پیام