پاسخ یک حقوقدان به ادعای «ظریف برجام را نخوانده»

رضا نصری، حقوقدان و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در صفحه‌ی توییتر خود در پاسخ به ادعای دلواپسان درباره‌ی اینکه «ظریف برجام را نخوانده است» نوشت:

این قبیل تحریف‌ها، ابهام‌آفرینی‌ها و نقشْ جای خط مار کشیدن‌ها در مورد ‎برجام و عملکرد دکتر ظریف و تیم مذاکره‌کنندگان ایران اتفاق جدید نیست. اما به حکم انصاف و احقاق حق توضیح مجدد در این باره را ضروری می‌دانم:

همانطور که می‌دانید، در مذاکرات برجام تیم مذاکره‌کننده ایران با چند نوع تحریم از جانب چند نظام حقوقی مختلف روبرو بود: تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت، تحریم‌های اتحادیه اروپا، تحریم‌های قوه مجریه آمریکا، تحریم‌های کنگره و بعضاً تحریم‌های یکجانبه که در سطح «ملی» – مثلاً توسط دولت کانادا یا استرالیا – مستقل از این چارچوب‌ها علیه ایران اضافه و اِعمال می‌شد.

هر کدام از این تحریم‌ها هم در چارچوب و سازوکارهای خاص خودش تصویب و عملیاتی میشد و هرکدام از ترمینولوژی و اصطلاحات خاص خودش (که الزاماً با دیگری هم مشترک نبود) برخوردار بود.

‏همین پیچیدگی و تفاوت ترمینولوژی هم مشکلات فراروانی برای بکارگیری یا رسیدن به تعاریف و مفاهیم مشترک (و بعداً در ترجمه) ایجاد می‌کرد.

به عنوان مثال، در قوانین اتحادیه اروپا Regulation به عنوان بالاترین و الزام‌آورترین جنس «قانون» تعریف شده است؛ به نحوی که بعد از ابلاغ فوراً از جانب تمام اعضای اتحادیه «مستقیماً» (بی نیاز از تصویب در نظام حقوق داخلی) لازم‌الاجراست.

‏اما در ایران Regulation را به «مقررات» ترجمه می‌کردند که در قاموس اصطلاحات حقوقی ایران معنی کاملاً متفاوتی دارد! از این رو مدام منتقدان در ایران به تیم مذاکره‌کننده ایراد می‌گرفتند که شما «اصل قانون» را ملغی نکردید بلکه صرفاً «مقررات» اتحادیه مربوط به اجرای آن را برچیده‌اید!

این موضوع Suspend را هم که در موردش مرتب ایراد می‌گیرند و فیلم و کلیپ درست می‌کنند در همین راستا باید فهمید. خیلی وقت‌ها این ایراد‌ها ناشی از عدم آشنایی با پیچیدگی‌های حقوقی (به ویژه در مورد قوانین اتحادیه اروپا) و سازوکارهای آن است؛ و خیلی وقت‌ها هم ناشی از شیطنت‌های رسانه‌ای!

‏در متن برجام، سه یا چهار بار این اصطلاح Suspend در مورد «تصمیمات» اتحادیه اروپا (Council Decision) بکار گرفته شده؛ اما هر بار در همان جمله به Terminate شدن Regulation مربوط به آن «تصمیم» (یعنی «خاتمه یافتن» بالاترین قانون الزا‌م‌آور مربوط به آن تصمیم) اشاره شده است.

‏یعنی «تصمیم» (تصمیم سیاسی) شورا تعلیق شده و قانون (یعنی مَحمِل حقوقی آن تصمیم) پایان یافته است!

‏حال، دوستان اصرار دارند این اصطلاح Suspend را به Regulation نسبت داده و Regulation را نیز به «مقررات» ترجمه کنند تا به هر نحوی شده ثابت کنند تیم مذاکره‌‌‌کننده و آقای ظریف ضعیف عمل کرده‌اند یا به کُل متن برجام را نخوانده‌اند!

البته ایرادی به دوستان وارد نیست. این‌ها همان‌هایی هستند که عکس فرغون و کارگر با بیل و کلنگ در تاسیسات اراک فوتوشاپ می‌کردند تا بگویند در دل راکتور سیمان ریخته‌ایم؛ می‌گفتند ایران با پذیرش پروتکل الحاقی اسرار نظامی‌اش را در اختیار جاسوسان بازرس‌نمای آمریکایی قرار می‌دهد؛ قبل از هر شکست آمریکا در شورای امنیت می‌گفتند برنامه موشکی از ضرب شورای امنیت خارج نشده؛ می‌گفتند آمریکا بعد از خروج از برجام به تنهایی می‌تواند سازوکار ماشه را فعال کند؛ و علیرغم گزارشات اخیر آژانس، همچنان می‌گویند صنعت هسته‌ای به صورت برگشت‌ناپذیر نابود شده است!

اما هیچ‌کدام از این‌ها هرگز نپرسیده‌اند چطور دولت ترامپ و صدها مشاور حقوقی کاخ سفید و وزارت خارجه و وزارت دارایی و صدها کارشناس مشغول در اندیشکده‌ها و لابی‌های اسرائيل در واشنگتن هرگز نتوانستند حتی یک خط از برجام استخراج کنند تا به استناد آن به خروج از آن وجهه «قانونی» ببخشند؟

انتهای پیام