اتحاد ظاهری – تخاصم پنهانی

سید محسن امامی فر در روزنامه آفتاب یزد نوشت:

حضور مردم در صحنه های سیاسی و اجتماعی همواره بهترین راهکار برای «تغییر» به شمار می رود. چه از طریق صندوق های رأی باشد، چه به طور خاص در کف خیابان صرفاً جهت مقابله با کودتای نظامی نامشروع.

کودتای ناکام نظامی در ترکیه تنها با حضور مردم بود که خنثی شد و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بازگشت به قدرت را مدیون مردمی خواهد بود که در حمایت از دموکراسی به خیابان ها آمدند و مقابل نظامیان ایستادند.

اما به نظر می رسد اردوغان که همواره حمایت آمریکا را پشت خود داشته است، باید از این کودتا و نحوه مواجهه سران دیگر کشورها با آن، پیام های قابل تاملی دریافت کند.

در زمانی که ارتش کنترل دو شهر استانبول و آنکارا را به دست گرفت و همگی از موفقیت کودتا سخن می گفتند، عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی متحد اصلی ترکیه، موضع قابل تاملی اتخاذ کرد.

عادل الجبیر در مواجهه با کودتا علیه دولت متحد خود گفت: «دخالت نمی کنیم!»

در واقع موضع عربستان دراین خصوص نشان داد آن ها حمایت جدی خود را از دولت اردوغان اعلام نکرده اند و به دنبال این بودند که اگر کودتا موفقیت آمیز بود به نوعی کنترل شرایط پسا کودتا را به عهده گرفته و صحنه را به سود خود صحنه آرایی کنند.

به نوعی این کشور در شرایط فوق بحرانی، پشت متحد خود را خالی کرد. این در حالی است که اردوغان از جامعه جهانی درخواست کمک کرده بود.

اظهار نظر عادل الجبیر را زمانی که در کنار اعلام مواضع سران دیگر کشورها قرار می دهیم، بی تفاوتی عربستان نسبت به یکی از متحدان اصلی خود در خاورمیانه را دو چندان می کند.

به خصوص که می بینیم قطر، دیگر متحد دولت اردوغان در حین کودتای نظامی در ترکیه حمایت قاطع خود از دولت قانونی ترکیه را اعلام و برای فرستادن نیروی نظامی در ترکیه برای مقابله با کودتا اظهار آمادگی می کند.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز در مواجهه با کودتای نظامی در ترکیه در پیامی توییتری گفت: «عمیقاً درباره بحران ترکیه نگران هستم. ثبات، دموکراسی و امنیت مردم ترکیه اهمیت بسیاری دارد. اتحاد و هوشیاری بسیار ضروری هستند.»

این در حالی است که دولت جمهوری اسلامی ایران و ترکیه ضمن روابط خوبی که با هم دارند اما در مسائل مختلفی از جمله موضوع استراتژِیک سوریه با هم اختلافات اساسی و بسیار جدی دارند.

ترکیه در اتحاد با عربستان و آمریکا نقشی در مقابل ایران در منطقه ایفا می نماید. بدیهی است ترکیه و عربستان به دنبال کمرنگ کردن نقش ایران در تحولات منطقه هستند.

به نظر می رسد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه که در چند ساعت بحرانی، قدرت خود را به یغما رفته می دید باید از کودتا علیه دولت خود پیام های بسیار مهمی فراتر از شرایط داخلی کشورش دریافت کند.

شاید مهم ترین پیام این باشد که اردوغان باید یک بازنگری جدی در سیاست های منطقه ای و چگونگی روابط دیپلماتیک با دیگر کشورها صورت دهد.

نحوه مواجهه عربستان با کودتا در ترکیه نشان داد که اتحاد این کشور با دولت اردوغان استراتژِیک نبوده و آن ها به گونه ای به دنبال تضعیف پنهانی ترکیه هستند.

به عقیده نویسنده این سطور رابطه عربستان با ترکیه «اتحاد ظاهری – تخاصم پنهانی» می باشد. در واقع اهداف مشترک مقطعی، این دو کشور را به هم نزدیک کرده است.

اردوغان با بازنگری جدی در سیاست خارجی خود شاید بتواند حساب دیگری با ایران پایه ریزی کرده و طعم اتحاد واقعی و استراتژیک را با همسایه دیرین خود بچشد که قطع به یقین این اتحاد می تواند نقشه جدیدی را در خاورمیانه ترسیم نماید.

نقشه ای که پایه های آن با چرخش ملایم ترکیه از موضع اتحاد ظاهری با عربستان سعودی به سوی اتحاد استراتژیک با ایران شکل خواهد گرفت.

به طور حتم از پیامدهای این اتحاد استراتژیک می توان به مقابله جدی با خشونت و افراط گرایی بی سابقه در خاورمیانه امید داشت.

افراط گرایی که با چرخش ترکیه به سوی ایران در منطقه، عربستان و شرکایش، خود را در حمایت پنهانی از آن تنهاتر خواهند دید.

انتهای پیام