رسانه‌های کوچک با گام‌های بزرگ؛ مدیرمسئول «سیتنا» از فلسفه تاسیس این رسانه و اهداف آن می‌گوید

شفقنارسانه– همواره از قدرت تاثیرگذاری رسانه های بزرگ بر افکار عمومی به دلیل امکانات و بودجه کلانی که دارند، سخن به میان می آید. با این حال نباید فراموش کرد، رسانه‌هایی با سازمان های کوچک اما کارآمد و فعالی هم وجود دارند که با عملکرد حرفه ای خود توانسته اند قدم های نسبتاً بزرگی بردارند و نقش مهمی در گسترش معرفت، ارتقاء آگاهی و پویایی جامعه ایفا کنند. به عبارتی این سازمان های کوچک رسانه ای سعی کرده اند با استقلال نسبی تحریری در راستای نیازهای رسانه ای و مطالبات جامعه و منافع کشور حرکت کنند و با تبیین و نقد سیاست ها و عمکردهای مسئولان و ارائه ی دیدگاه های نخبگان و کارشناسان مختلف، راه های جدیدی به سوی جامعه چند صدایی بگشایند.  این رسانه ها کوشیده اند در حد ممکن با آسیب شناسی، راه حل محوری و آینده نگری و با ایجاد بستر  مناسب برای تغییرات ولو کوچک در نگرش‌ها و عملکردهای صاحبان اندیشه، نهادهای قدرت و مراکز تصمیم سازی و تصمیم گیری و اجرایی به نفع مردم، زمینه ی تحولات بزرگتر در جامعه را فراهم آورند.

سیتنا را می توان نمونه ای موفق از رسانه ای دانست که علاوه بر توجه به اهداف اولیه اش توانسته در سایر حوزه ها هم جامعه مخاطبانی را به سمت خود سوق دهد. سعی کردیم با مسعود فاتح، مدیرمسئول سیتنا درباره فلسفه تاسیس این رسانه، اهداف آن، توصیه های ایشان به مسئولان و اهالی رسانه و… گفتگو کنیم.

به گزارش شفقنا رسانه، اولین سرويس فناورى اطلاعات (IT) در خبرگزاری ایسنا و به همت مسعود فاتح که دارای تحصیلات تکمیلی دانشگاهی در رشته مخابرات بود و دوره های روزنامه نگاری تخصصی بود از ۲۸ ارديبهشت سال ۸۱ راه‌اندازى شد. در این سرویس خبری به مسايل مرتبط با فناوريهاى نوين ارتباط و اطلاعات پرداخته می‌شد.

بعد از امضاى اعلاميه اصول اجلاس جهانى سران درباره جامعه اطلاعاتى (ژنو-۲۰۰۳) از سوى ايران، سرويس مذكور با توجه به نيازى كه در راستاى انعكاس اخبار جامعه اطلاعاتى احساس مى‌شد به سرويس جامعه اطلاعاتى تغيير نام داد.

مسعود فاتح، از نقش برجسته مرحوم دکتر مصطفی فاطمی در شکل دهی، راهبری و پیشبرد این سرویس خبری یاد کرده و تاکید دارد که بدون شک حضور این شخصیت برجسته در کنار دکتر ابوالفضل فاتح، مدیر وقت این خبرگزاری باعث شد تا با راه اندازی این سرویس خبری در زمان مناسب، نبض جریان اطلاع رسانی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستان خبرنگاران پرتلاش ایسنا قرار گیرد.

پاى‌بندى به اصول اخلاقى و حرفه‌اى خبرى از یک سو و انتشار اخبار و گزارش‌های تخصصی حول محور فناوری های نوین ارتباطات باعث شد تا سرويس جامعه اطلاعاتى ايسنا در كانون توجه عموم مردم قرار گیرد. مسعود فاتح  بعد از مدتی به خاطر موقعیتی که وجود داشت از ایسنا جدا می شود و سایت تخصصی سیتنا را راه اندازی می کند تا همان اهداف بتواند در یک رسانه خصوصی و مستقل دنبال شود.

گفتگوی شفقنارسانه با مسعود فاتح، مدیرمسئول «سیتنا» را در ادامه بخوانید…

برایمان از فلسفه تاسیس «سیتنا» بگویید؟ فکر تاسیس این رسانه از کی شروع شد و چه اهداف و چشم اندازی در ابتدای راه اندازی آن داشتید؟

از آنجاکه سیتنا یکی از رسانه های قدیمی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است، در روزهای نخست راه اندازی سیتنا، معدود رسانه هایی در حوزه های تخصصی شروع به فعالیت کرده بودند و سیتنا جزو اولین رسانه های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بود که با هدف اطلاع رسانی جامع در حوزه های مختلف ذیل صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در قالب تولید محتوا، گزارش، گفتگو و… شروع به فعالیت کرد و کارش را ادامه داد.

در آن زمان جریان سازی در حوزه های نوین مثل حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بسیار مهم بود به همین دلیل ما در ابتدای راه، جریان سازی تخصصی در این حوزه را مد نظر داشتیم و با همین هدف شروع به فعالیت کردیم تا گام هایی که در این صنعت برداشته می شوند، تاثیرگذار باشند چراکه امروز صنعت فناوری اطلاعات جزو صنایع تاثیرگذار در GDP (تولید ناخالص داخلی) کشور است. بنابراین در روزهای نخست نیاز به اطلاع رسانی، معرفی تغییر شرایط فعلی و گزارش های کارشناسی برای گام نهادن در مسیر صحیح بود و رسانه در کنار این صنعت حرکت و سعی کرد مسیر را با تحلیل و نظر کارشناسان به عنوان مسیر بهینه شده ای در صنعت ترسیم کند.

ما سیتنا را از یک سو رسانه ای می دانستیم که نقطه نظرات مردم، نخبگان و کارشناسان را باید به بدنه دولت و تاثیرگذاران منعکس کند و از سوی دیگر نقطه نظرات و برنامه های بخش حاکمیت، دولت و صنایع را به اطلاع مردم برساند. یعنی ما خود را نقش واسط در این حوزه تشریح کرده بودیم و سعی کردیم تا در همین مسیر قدم های موثری برداریم.

کدام یک از این اهداف محقق شده است؟ چه عواملی در عملکرد شما نقش داشت و کمک کننده بود؟

سعی کردیم که تاثیرگذار باشیم و تا حدود زیادی به اهداف اولیه و اهدافی که به صورت میانی در رسانه تعریف شده بود، دست پیدا کردیم و شاید در دستیابی به این اهداف نقش نخبگان بسیار پررنگ و تاثیر گذار بوده است.

ما تلاش کردیم از جدیدترین تحلیل های جامعه نخبگانی کشورمان و نیز جدیدترین تکنولوژی های نوین که در سایر کشورهای دنیا وجود داشت، استفاده کنیم تا نقشه راه صحیحی تدوین و ترسیم شود.

در این راستا فارغ از تغییر دولت ها سعی کردیم تا اهداف سیاست گذاری که سیاست های کلان در این حوزه بود را مد نظر قرار دهیم و در این مسیر تشکل ها، انجمن ها و جامعه نخبگانی بسیار تاثیر گذار بودند تا دولت در مسیر درستی گام بردارد.

چه موانعی بر سر راه رسیدن به  اهدافتان وجود داشت؟ چگونه سعی کردید تا این موانع را مدیریت کنید؟

در سال ۱۳۷۲ ایران رسماً به شبکه جهانی اینترنت متصل شد و نخستین رایانه هم در مرکز تحقیقات فیزیک نظری کشور به اینترنت متصل شد. در آن زمان گفتمان فناوری هراسی و انکار فناوری هم همچنان رواج داشت و بسیاری از مسئولان آن زمان با اتصال به اینترنت مخالف بودند و آن را مد روز می دانستند. کم کم با حمایت هایی که انجام شد در سال ۱۳۷۳ جمع کثیری از مردم به شبکه اینترنت وصل شدند ولی همچنان عمومیت پیدا نکرد و در آمار بانک جهانی تا سال های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ ضریب نفوذ اینترنت در ایران بسیار پایین بود ولی بعد از آن کم کم شکل گرفت.

در آن سال ها اولین سرویس فناوری اطلاعات و ارتباطات را در ایسنا راه اندازی کردیم. بعد از آن به خاطر موقعیتی که وجود داشت از خبرگزاری دانشجویان ایران جدا شدم و مدتی بعد سایت تخصصی سیتنا را راه اندازی کردم تا همان اهداف بتواند در یک رسانه خصوصی و مستقل دنبال شود.

سعی کردم با توجه به توسعه فناوری، توسعه رسانه را هم در حوزه تخصصی در دستور کار قرار دهم. در روزهای نخست، شبکه تلفن همراه و موبایل را کالای لوکس می دانستند ولی کم کم فراگیر شد. در تمام حوزه هایی که به نوعی فناوری نوین محسوب می شوند، اگرچه تا حدودی فناوری هراسی مشاهده می شود ولی ما در سیتنا سعی کردیم تا این سد را بشکنیم و این مسئله به خاطر قبول تکنولوژی هایی مثل هوش مصنوعی راحت تر انجام می شود و مسئولان به این باور رسیده اند که سدسازی در مقابل فناوری راه به جایی نمی برد.

این مسئله نقش تاثیر گذار رسانه را نشان می دهد. ما در سیتنا سعی کردیم کم کم از این موانع عبور کنیم و اهدافمان که اطلاع رسانی کلان در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و سایر فناوری های متصل و موازی با این حوزه است دنبال شود.

وضعیت مخاطبان سیتنا چگونه است؟ آیا توانسته است جامعه مخاطبانی خود را در این سال ها بسط دهد؟

طبیعتاً با رشد و توسعه شبکه های اجتماعی در سال های اخیر می توان گفت که نوع تاثیرگذاری رسانه ها متفاوت شده است. یعنی یک سایت خبری به تنهایی نمی تواند، تاثیرگذار باشد و رسانه تخصصی صنعت فناوری اطلاعات هم از این قاعده مستثنی نیست و باید از سایر ابزارهای اطلاع رسانی هم استفاده کند.

با توجه به اینکه بخشی از مخاطب رسانه های تخصصی مرتبط با حوزه ICT قشر جوان هستند و این قشر طبیعتاً با شبکه های اجتماعی بیشتر از سایت ها و فضای معمولی وب ارتباط دارند، ما در این راستا سعی کردیم هم زمان که برای لایه های مختلف از جمله؛ حاکمیت، مدیریت، دولت، کسب و کارها، نخبگان، تشکل ها و کاربران نهایی تولید محتوای منحصر به فردی داشته باشیم، مخاطبانمان را هم در شبکه اجتماعی داخلی و خارجی با خودمان همراه کنیم. به عبارتی علاوه بر سایت، سعی کردیم لایه های مخاطب را در سال های اخیر در تلگرام و توییتر سابق و ایکس فعلی با خود همراه کنیم و در سال های اخیر که شبکه های اجتماعی و پیام رسان های داخلی هم توسعه پیدا کردند، سعی کردیم در ویراستی، بله و… مخاطبان را با خود همراه کنیم.

فراموش نکردیم که مخاطب خاصی صرفاً فضای وب و سایت را دنبال می کند به همین دلیل ما در شبکه های اجتماعی هم به شدت فعالیت کردیم در نتیجه به نظر من به کمک ابزارهای مختلف تاثیرگذاری رسانه افزایش پیدا کرده است.

چه استراتژی‌هایی برای افزایش مخاطبان به کار برده‌اید و چه نتایجی حاصل شده است؟

مخاطب ها را شناسایی کردیم و برای هر مخاطبی محتوای خاص و منحصر به فرد تولید شد. یعنی گاهی ما نیاز داشتیم تا در سیاست گذاری های کلان صدای مسئولان به گوش نخبگان و مردم برسد، گاهی بالعکس بود و تشکل ها، لایه نخبگانی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تمایل داشتند تا دیدگاه هایشان را به مسئولان منعکس کنند به همین دلیل نشستیم با آن ها گفتگو کردیم و گاهی هم در خصوص سیاست های کلان حاکمیت، گزارش های میدانی تهیه کردیم و نظرات مردم را جویا شدیم.

علاوه بر حضور در شبکه های اجتماعی مختلف و ارتباط فعال کاربران با سیتنا سعی کردیم که با حضور در نمایشگاه های مختلف از جمله تلکام به صورت مستقیم با مخاطبان در ارتباط باشیم. علاوه بر آن در نشست های مختلف حضور پیدا کردیم و سعی کردیم مخاطبان را پیدا کنیم و با آن ها گفتگو کنیم و نقطه نظراتشان را اعمال کنیم.

در راستای سیاست گذاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سرویس مستقلی برای شهروند خبرنگاران راه اندازی کردیم تا اتفاقات و رخدادهای مد نظر خودشان را برای ما ارسال کنند و در قالب خبری منتشر کنیم. این کار برای این بود تا مخاطب احساس کند که در رسانه حضور و نقش دارد.

علاوه بر آن کار دیگری که انجام دادیم باز گذاشتن بخش نظرات و کامنت ها در سایت و شبکه های اجتماعی است که برخی از آن ها هم در قالب خبر منتشر می شود و از مقامات مسئول درخواست پاسخگویی می کنیم تا مخاطب احساس کند که مطالباتش از طریق رسانه دنبال می شود. این تعامل ما با مخاطبان، آن ها را درگیر با رسانه کرده و سبب شده است تا اگر امروز مخاطبان مشکلی در قطعی اینترنت، سرعت اینترنت یا موارد مرتبط با شبکه تلفن همراه دارند با ما در میان بگذارند و ما هم در مقابل سعی می کنیم تا به عنوان یک مرکز ارتباط با مخاطب علاوه بر ثبت مشکلات، پیگیر مشکلات آن ها هم باشیم و این نقطه قوتی است که نتایج بسیار خوبی به همراه داشته است.

با این اوصاف بیشتر مطالبات چه گروه یا گروه های سیاسی، اجتماعی و… در «سیتنا» منعکس می‌شود؟

ما از یک سو مطالبات مردمی را در خصوص مشکلاتی که مردم به صورت روزمره با آن مواجه اند، منعکس می کنیم. شاید در سایر صنایع مردم به صورت روزمره نقش آن صنعت را در حوزه خودشان لمس نکنند ولی چون ابزارهای ارتباطی از جمله اینترنت، شبکه های اجتماعی، گوشی تلفن همراه و سایر موارد در زندگی مردم تاثیرگذار هستند، مردم هر روز و هر لحظه با آن ها در ارتباط هستند. به همین دلیل سعی کردیم که نگاه گروهی و خاصی به مسئله نداشته باشیم و تنها مطالبات مردمی به صورت مستمر دنبال شود و در کنار آن دیدگاه نخبگانی هم برایمان خیلی مهم بود. چون احساس می کنیم در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش تشکل ها و نخبگان بسیار مهم باشد و بهتر می توانند مسیر راه را راحت تر نمایان کنند و به کمک نگاهشان نسبت به روند تکنولوژی در دنیا می توانیم الگوبرداری و بومی سازی کنیم.  این نقطه نظرات در رسانه منعکس می شود و در کنار آن سیاست های کلان و نقطه نظرات مسئولان هم بیان می شود.

چگونه سعی می‌کنید تا به نیازها و خواسته‌های این گروه‌ها پاسخ دهید؟

برای پاسخ به نیازهای مخاطبان، ابزارهای مختلف اطلاع رسانی و ارتباطی داریم، به طوری که امروز اگر مخاطبی در هر لایه ای بخواهد با سیتنا ارتباط بگیرد و نقطه نظرش را مطرح کند، ما فضای ارتباطمان در سایت، شبکه های اجتماعی، تلفن همراه، نمایشگاه و … باز است و می تواند به صورت روزانه و لحظه ای با ما در ارتباط باشد.  بنابراین نقش ارتباط مستقیم ما با مخاطبان سیتنا به شکل روزانه در پیگیری مطالباتشان پررنگ است. علاوه بر آن با تشکل ها، نخبگان، صنعت و نیز لایه های حاکمیتی و مدیریتی ارتباط مستقیم داریم.

در برخی از موارد هم در پیگیری مطالبات مردم شاید به جواب نرسیم با این حال منتشر می کنیم و این سبب می شود که این بخش ها به جوابیه روی بیاورند. البته زیاد به این معتقد نیستیم که رسانه باید نقطه نظر خاص خودش را در انتشار اخبار در نظر بگیرد و یا خط و خطوط خاصی را دنبال کند. بلکه خط و خطوط ما قانون و سیاست کلی است که دنبال می کنیم و در قالب این چارچوب، هر تولید محتوایی که از خط قرمزها عبور نکند، در رسانه منتشر می شود و مورد استفاده مخاطبان و بخش های مختلف قرار می گیرد.

آیا در این سال ها بازخوردهایی از مخاطبان خود دریافت کرده‌اید که بتواند به بهبود محتوای سایت کمک کند؟

در راستای بازخوردهایی که از تیم فنی و مخاطبانمان دریافت کردیم، اکثر قریب به اتفاق کاربران از طریق موبایل وارد سایت و شبکه های اجتماعی سیتنا می شوند. فرمت شبکه های اجتماعی که user friendly است و بر اساس همین چیدمان طراحی شده است با این حال در پلتفرم سایت خبری سیتنا به دلیل داشتن مخاطبان خاص از قشر نخبگانی، جوان، نوجوان و… به دنبال این هستیم که براساس نیاز مخاطب طراحی و چیدمان سایت را انجام دهیم، بنابراین از پلتفرم آماده استفاده نمی کنیم و خودمان یک پلتفرم اختصاصی داریم.

تیم فنی ما اوایل امسال بعد از چندین ماه کار فشرده مجدداً سایت جدید را طراحی کردند تا مخاطب پسندتر باشد و در نسخه موبایل هم دسترسی به بخش های مختلف سایت راحت تر صورت بگیرد. علاوه بر آن برای دسترسی آسان مخاطب سرویس بندی های مختلفی انجام دادیم و بخش چند رسانه ای را در سیتنا فعال تر کردیم تا مخاطبان اخبار و تحولات روز را به صورت ویدئویی دنبال کنند. ناگفته نماند این تغییرات چیدمان بر اساس بازخوردهای مخاطبان بود.

البته در حوزه محتوا هم همین گونه هستیم یعنی ما بخشی از سوژه پردازی هایمان براساس بازخوردها و کامنت هایی است که از مخاطب دریافت می کنیم.

در خبرها، گزارش‌ها، یادداشت‌ها و سایر محتوای سایت سیتنا، تا چه اندازه  افکار عمومی و نخبگان محوریت داشته اند و تا چه اندازه تحت تاثیر قدرت های سیاسی بوده اید؟

اگر بخواهیم تحت تاثیر قدرت ها  و یا جریانات قرار بگیریم بعد از مدتی نمودش را در رسانه نشان می دهد به همین دلیل سعی کردیم این کار را انجام ندهیم چراکه معتقدم محتوا بر اساس افکار عمومی و جامعه نخبگانی و با محوریت این بخش طراحی می شود. اگرچه ما قانون مطبوعات را داریم که برای رسانه خطوطی قانونی ترسیم شده است و سعی می کنیم از آن خطوط عدول نکنیم. البته ناگفته نماند در سوژه هایمان اقتضائات دولت ها را هم در نظر می گیریم و سعی می کنیم اگر مردم توقعاتی در حوزه فضای مجازی دارند با توجه به اقتضاء حاکمیت و دولت پاسخ داده شود.

سعی می کنیم اگر وعده ای برای رفع فیلترینگ داده می شود و بخشی از افکار عمومی به شدت به دنبال آن هستند، با کمک گرفتن از جامعه نخبگانی مجراهای قانونی را پیشنهاد دهیم و بدین شکل مطالبات مردم را دنبال کنیم تا به نیازهای آن ها پاسخ داده شود. این بخش به حاکمیت هم کمک می کند تا راحت تر بتواند راهکار پیدا کند و به نیاز کاربران پاسخ دهد.

حوزه هایی مثل کیفیت و سرعت اینترنت هم که براساس نیاز مخاطبان است، بخشی از گزارش ها و یادداشت ها و محتواهای ما را پوشش می دهند. ما در این حوزه ها به دنبال راهکار هایی مثل راه اندازی شبکه فیبر نوری هستیم و در رسانه به شکل تخصصی و روزانه پوشش می دهیم. در سایر بخش ها هم اینگونه است. در حوزه های مختلف مثل فضای مجازی، صنعت ICT هرچقدر راحت تر نیاز مخاطب را پوشش دهیم، امور مردم و ارتباط حاکمیت با مردم تسهیل می شود.

چگونه بین مطالبات مردم و نخبگان با مطالبات حاکمیت تعادل برقرار کرده‌اید؟

جریان تحول در حوزه های ICT برای مردم ملموس است. اگر یک زمانی دولت احساس می کرد که اینترنت با سرعت محدود نیاز مردم را برآورده می کند ولی افکار عمومی و نخبگان به دولت و حاکمیت اثبات کردند که سرعت اینترنت باید افزایش پیدا کند.

یک زمانی دغدغه حاکمیت شبکه اینترنت بود که شبکه ملی اطلاعات راه اندازی شد و خیلی از مطالبات فعلی مردم در شبکه ملی اطلاعات قابل پاسخ گویی است یعنی در کنار مطالبات مردم سعی کردیم مطالبات حاکمیت را هم اطلاع رسانی کنیم. بخشی از دغدغه فضای مجازی و اینترنت با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و پلتفرم های داخلی پوشش داده شد و این به اطلاع رسانی صحیح و تخصصی در این حوزه برمی گردد.

در چندین دوره رتبه بندی وزارت ارشاد اسلامی، سیتنا به عنوان رسانه تخصصی برتر شناخته شده است که نشان می دهد الگوی مشخصی برای فعالیت داشته است. به عبارتی سعی کرده است که در خطوط قانونی حرکت و مطالبات مردم را در چارچوب قانون و به شکل حداکثری دنبال کند. کیفیت و سرعت بالای اینترنت امروز مطالبه حاکمیت هم هست به عبارتی روسای جمهور مختلف بارها از وزرای ارتباطات سوال کردند که چرا کیفیت و سرعت اینترنت مناسب نیست؟

این مسئله نیازمند ابزار و زیرساختی است که که ما باید اطلاع رسانی و فرهنگ سازی کنیم تا این دسترسی ها فراهم شود. این تعادل برقرار کردن گاهی ممکن است برای رسانه سخت باشد وقتی که امروز مردم دغدغه رفع فیلتر و حاکمیت دغدغه فیلتر شکن ها را دارد، این مطالبات را باید در کنار همدیگر و به شکل موازی دنبال کنیم که هم رفع فیلتر بر اساس موازین قرار بگیرد، هم مشکلات امنیتی استفاده مردم از فیلترشکن به کاربران گوشزد شود و هم موانع رفع فیلتر دنبال و اطلاع رسانی شود. این برقراری تعادل در بازه زمانی مختلف ممکن است رسانه را تحت فشار قرار دهد و کار آن را سخت تر کند و در یک بازه زمانی هم ممکن است که رسانه راحت تر و در فرصت مقتضی این موارد را دنبال کند.

آیا تجربه‌ای از برخورد با چالش‌ها و فشارهای ناشی از این تعادل دارید؟

در اصل این فشارها از طرف افکار عمومی و نخبگانی ممکن است که به تمامی رسانه ها در تمام حوزه ها وارد شود. با این حال رسانه اگر در قالب قانونی و اقتضائات رسانه، پاسخ گو باشد، سعی می کند که این ضربه گیری را داشته باشد. اگر حدود ۱۸ سال قبل زمانی کاربران و مردم دنبال دسترسی به اینترنت پرسرعت بودند، اعلام شده بود که باید محدودیت سرعت اینترنت اعمال شود ولی کم کم به این نتیجه رسیدند که نباید سرعت اینترنت را محدود کرد. یک زمانی بنابر اقتضائات بر برخی از پلتفرم ها فیلترینگ اعمال شد، امروز باید با موازین و ساختاری که وجود دارد، ساختار فیلترینگ تغییر کند.

ما سعی کردیم با جامعه نخبگانی بیشتر ارتباط بگیریم و برای رفع چالش ها در حوزه فضای مجازی راهکار ارائه دهیم. گاهی برخی از دولت ها ممکن است که این پیشنهادها را کمتر مورد توجه قرار دهند برخی از دولت ها هم خودشان رسانه ها را دعوت می کنند تا پیشنهاد نخبگان را منتقل کنند. جامعه نخبگانی IT جزو جوامعی است که در این حوزه پیشتاز و بسیار کمک کننده بوده اند.

آیا می توانید به نوآوری، یا عرصه ها و یا اقدامات رسانه ای یا سوژه هایی که در سیتنا کلید آن را زده اید و منشا تاثیر مشخص بوده است، اشاره ای کنید؟

در کنار تولید محتوا در سایت، یک ماهنامه مکتوب هم منتشر می کنیم که از نهمین سال انتشار آن می گذرد و حدود ۱۰۸ شماره تا به امروز چاپ و در وزارتخانه ها، مجلس، سازمان های مرتبط، کسب و کارها و نهادهای تصمیم گیر توزیع شده است. تحلیل ها و گزارش های متعددی که در طول ماه دنبال می شود در آنجا منعکس و به جمع بندی می رسد.

برای استفاده از ابزارهای نوین علاوه بر سایت و شبکه های اجتماعی یکسری محدویت وجود دارد به عبارتی رسانه ها برای تولید محتوای ویدئویی خود نیازمند دریافت مجوز از ساترا هستند که طبیعتاً این امر دست و پای ما را برای نوآوری بیشتر می بندد. یک رسانه باید بتواند آزادانه محتواهای مختلفی در چارچوب قانون در قالب های ویدئو، تیزر و… تولید کند و محدودیتی برایش ایجاد نشود. با این حال ما سعی کردیم از فرصت ها استفاده کنیم و در کنار تولید محتواهای مختلف از ابزارهای مخاطب پسند مثل اینفوگرافی، پادکست و … استفاده کنیم و خیلی از گزارش ها و تحلیل های فرهنگی، آموزشی و اطلاع رسانی را در این قالب به مخاطب ارائه دهیم.

از سال های دور تا به امروز سوژه های مختلفی از جمله سوژه های مرتبط با دسترسی دهک های پایین جامعه به اینترنت ارزان قیمت، توزیع عادلانه امکانات دسترسی به شبکه های ارتباطی در روستاهای دور افتاده، شبکه های پهن باند، شبکه های نوین اینترنتی 3G و 4G هم زمان با تکنولوژی های نوین دنیا، افزایش سرعت و کیفیت اینترنت به صورت مستمر، راهکار اصلاح ساختار فیلترینگ، رفع انحصار در ارائه خدمات اینترنت و… را پیگیری و دنبال کردیم.

در گذشته برای دریافت خدمات اینترنت باید از یک شرکت خاص اینترنتی و در خانه اقدام می‌کردیم و برای تغییر اپراتور در پروسه ای قرار می گرفتیم که در نهایت امکان تغییر هم نبود با این حال امروزه این کار به راحتی صورت می گیرد و نقش هوش مصنوعی درحوزه فناوری پررنگتر شده است.  علاوه بر آن اقتصاد دیجیتال و فیبر نوری در سیتنا سرویس مرتبط دارند و همه این بخش ها با سرویس های مرتبط و تولید محتوای روزانه سعی کرده اند در جهت مطلوب حرکت کنند.

یکی از نکات بسیار مهم ما استفاده از صنعت تولید داخل در حوزه ICT بوده است که امروزه با پیگیری مجموعه سیتنا سعی شد تا مودم های تولید داخل جایگزین مودم های خارجی چینی بعضاً بی کیفیت شود. در این راستا تولید داخلی بسیار حمایت شد که بعضاً برای سیتنا هزینه هایی داشت و گاهی هم از سوی دلالان مورد فشار قرار می گرفت با این حال آن را به نتیجه مطلوب رساندیم.

سعی کردیم شرکت های تولید داخل را معرفی و محصولات آن ها را پیگیری کنیم. علاوه بر آن شرکت های دانش بنیان هم دنبال شد و از پلتفرم های ساخته شده توسط این شرکت ها حمایت کردیم. این اقدامات می تواند کمک کند تا ما در صنعت ICT و فضای مجازی، فضای بهینه ای داشته باشیم. علاوه بر آن مدل های مختلف دنیا در سیتنا دنبال و الگو برداری شده تا با الگوی درستی در صنعت ICT ما پیاده سازی شود.

آیا تغییراتی در قوانین و مقررات پیشنهاد می‌دهید که به بهبود شرایط رسانه‌ها و آینده رسانه در کشورمان کمک کند؟

علاوه بر سیر تحولی که در قانون مطبوعات وجود دارد، وجود یک قانون جامع در حوزه رسانه می تواند بسیار تعیین کننده باشد و جایگاه رسانه، خبرنگار و ارکان مختلف تصمیم گیری در حوزه رسانه دیده شود.

تسهیل قوانین برای حضور میدانی رسانه ها در صحنه های مختلف و دسترسی به اطلاعات مستقیم و بدون واسطه برای رسانه ها می تواند بسیار کمک کننده باشد. به عبارتی برای تولید محتوا؛ متنی، تیزر، پادکست و… موانعی بر سر راه رسانه ها وجود دارد که لازم است برداشته شود تا بتوان آن را به شکلی مشخص، از درگاه قانونی دریافت کرد و اطلاع رسانی دچار مشکل نشود.

این موانع و فیلترها سبب شده تا رسانه ها تحت فشار باشند و وقتی هم تولید محتوایی می کنند، مجبور باشند تا در پلتفرم های فیلتر شده هم آن را به دست مخاطبان برسانند چراکه بخشی از مخاطبان در همین پلتفرم های فیلتر شده هستند.

پیشنهاد می کنم رسانه ها مقالات، تحلیل ها و تحول های حوزه صنعت ICT بخصوص حوزه هوش مصنوعی را دنبال کنند و ببینند کشورهای توسعه یافته در این زمینه چه قدم هایی برداشته اند و آن را الگو برداری و بومی سازی کنند. باید تلاش کنند تا موانع داخلی برداشته شود و رسانه ها برای تولید محتوا دچار خودسانسوری نشوند و عقب نمانند چراکه ما در حوزه فضای مجازی هم در یک دهکده جهانی به سر می بریم و نمی توان گفت ما از تکنولوژی و هوش مصنوعی بهره نبریم و سایر کشورها در آن پیشتاز شوند. در این زمینه وجود فیلترینگ می تواند بسیار تاثیرگذار باشد باید در کنار نگاه به پلتفرم های داخلی و شبکه ملی اطلاعات، اینترنت با سرعت و کیفیت بالا توسعه داده شود و پلتفرم های خارجی در اختیار کاربران قرار بگیرند و رسانه ها بتوانند محتوای خود را در پلتفرم های مختلف داخلی و خارجی قرار دهند و از آن کسب درآمد کنند.

چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا رسانه‌های ایرانی بتوانند در منطقه مرجعیت داشته و  با رسانه‌های بین المللی  رقابت کنند؟

بعضاً نگاهی که به رسانه های تخصصی ما می شود و در خارج از کشور مورد استناد رسانه های بین المللی قرار می گیرد بیشتر مشکلات اینترنت و فضای مجازی است. به عبارتی بیشتر محتوای فضای وب در رسانه های بین المللی که از ایران توزیع شده است، به مشکلات دسترسی به شبکه اینترنت، فیلترینگ و صنعت ICT برمی گردد این درحالی است که باید توسعه یافتگی در حوزه اینترنت، فضای مجازی و صنعت ICT  هم در دنیا به رخ کشیده شود.

اگر چه در برخی از حوزه ها عقب افتاده ایم ولی در برخی از حوزه های صنعت ICT با دنیا حرکت می کنیم و بعضاً جلو هستیم. به عنوان نمونه در تولید دستگاه هایی مثل مودم در دنیا به روز هستیم و حتی قابلیت صادرات داریم و باید معرفی شوند.

اگرچه در اوایل برخی از پلتفرم های ما از پلتفرم های خارجی کپی برداری کرده اند با این حال امروز توسعه یافته اند و قابلیت رقابت با پلتفرم های برتر دنیا را هم دارند. این ابزارها به مرجعیت ما کمک می کنند.

باید برای رسانه های تخصصی امکاناتی فراهم شود تا خبرنگارانشان در اجلاس های جهانی حضور پیدا کنند. به عنوان نمونه سیتنا رسانه فارسی زبان همکار با اتحادیه جهانی مخابرات است ولی برای شرکت در نشست های این اتحادیه مشکل تامین هزینه داریم. بنابراین دولت در این راستا می تواند به رسانه های خصوصی کمک کند تا در نمایشگاه ها، اجلاس ها، نشست های بین المللی حضور فعالی داشته باشند و به عنوان مرجع رسانه فارسی زبان در دنیا مطرح شوند.

پیشنهاد شما برای بهتر شدن آینده رسانه و تاثیرگذارتر شدن آن چیست؟

یکی از ابزارهای تاثیرگذاری رسانه ها این است که از جدیدترین تکنولوژی های روز بهره ببریم. یعنی اگر در دنیا آخرین ورژن هوش مصنوعی آمده باید ما هم بتوانیم از آن استفاده کنیم، محتوای فارسی در آن قرار دهیم، آن را توسعه دهیم و از ابزار های نوین این حوزه استفاده کنیم، از پلتفرم های آنلاین استفاده کنیم و نشست های مجازی برگزار کنیم و… .

دولت در اینجا می تواند کمک کند تا هم رسانه ها به شکل مستقیم بر روی پای خود بایستند و هم منابع درآمدی شفافی برایشان فراهم کند. با توجه به اینکه یکی از راه های درآمدی رسانه ها تبلیغات است، شرکت های مختلف می توانند در قالب تبلیغات به رسانه های خصوصی کمک کنند تا رسانه ها بتوانند صفحات غیرفارسی زبان مثل؛ انگلیسی، فرانسوی، عربی و… در سایت خود ایجاد کنند و به زبان های مختلف تولید محتوا داشته باشند. نباید تولید محتوا در شبکه های اجتماعی ما را از فضای وب غافل کند. بلکه فضای وب بسیار مهم است و باید شبکه های اجتماعی در کنار آن دیده شود.

چگونه می‌توان اعتماد عمومی را به رسانه‌ها افزایش داد و نقش رسانه‌ها را در جامعه تقویت کرد؟

اعتماد عمومی زمانی به رسانه ها افزایش و نقش رسانه در جامعه تقویت پیدا می کند که بر اساس نیاز افکار عمومی و مطالبات مردم محتوا تولید کنیم. یعنی نیاز مردم و مطالبات آن ها در رسانه دنبال شود و احساس کنند که رسانه مرجعی برای ارتباط با دولت، حاکمیت و بخش های مختلف است. به عبارتی اگر کسب و کارها مشکلی دارند بتوانند آن را در رسانه مطرح و حتی نوآوری هایشان را در آن معرفی کنند و به تبع دولت ها هم بتوانند نقش اطلاع رسانی را در رسانه پررنگ تر ببینند و این جبهه چند سویه در رسانه ایجاد شود. مخاطب اگر احساس کند که مشکلش در رسانه دنبال می شود و به آن پاسخ داده می شود، طبیعتاً اعتمادش به رسانه جلب خواهد شد.

انتهای پیام