چه کسی سلیقه‌ام را دزدید؟
سایت قدس دیلی (مشهد) نوشت: «از شبکه‌های اجتماعی بگیرید تا سکوهای خرید و حتی پیام‌های بازرگانی تلویزیون. ماجرا این است که روزبه‌روز «فرهنگ توصیه برخط» دارد فراگیرتر می‌شود. اینفلوئنسرها و بلاگرها، لوازم آرایشی، لباس و رستوران به شما معرفی می‌کنند، اپلیکیشن‌های مختلف، فیلم پیشنهاد می‌دهند، برایتان برنامه سفر می‌چینند و مقصد گردشگریتان را مشخص می‌کنند.
فلان بازیگر سرشناس عطر یا شامپوی خاصی را توصیه می‌کند. این توصیه‌ها به بخشی از زندگی امروزی اغلب ما تبدیل شده‌اند و به مرور، وفور توصیه‌ها و پیشنهادهای مشابه، انگار همه چیز را برای انسان بی‌روح و قابل پیش‌بینی کرده است.
این را بخر، آن را نخر!
حالا تلویزیون و سینما حسابشان جداست چون هم آنلاین به حساب نمی‌آیند و هم سابقه‌ای طولانی در توصیه، تبلیغات و دستکاری ذائقه و سلیقه مردم دارند! مشکل «فرهنگ توصیه‌های برخط» به سال۲۰۱۰ برمی‌گردد که بازاریابیِ وابسته تبدیل به مدل کسب‌وکار غالب در فضای آنلاین شد.
«کایل چایکا» روزنامه‌نگار حوزه فرهنگ و فناوری در مقاله‌ای که «نیویورکر» آن را منتشر کرده و «ترجمان» به فارسی برگردانده است، می‌نویسد: «سایت وایرکاتر که در سال۲۰۱۶ به نیویورک‌تایمز فروخته شد، از طریق هدایت بازدیدکنندگانش به وب‌سایت‌های خرده‌فروشی مانند آمازون یا بِست‌بای کسب درآمد می‌کرد، به این صورت که درصد کمی از خرید هر‌چیزی که توصیه می‌کرد نصیبش می‌شد.
در سال ۲۰۱۷، سایت نیویورک مگزین بخش راهنمای خرید خود، با نام استراتژیست را راه‌اندازی کرد که در آن خبرنگاران و سلبریتی‌ها توضیح می‌دادند چه مسواک، چمدان یا مثلاً مبلی را دوست دارند… از آن زمان، توصیه‌های برخط به‌تدریج بیشتر و بیشتر در اکوسیستم رسانه‌ها گسترش یافته است». امروز هم به جایی رسیده‌ایم که سکوها به ما می‌گویند چه چیزی بخریم، کجا غذا بخوریم، کدام فیلم را ببینیم، چه کتابی را بخوانیم و…
به‌طور کلی چگونه زندگی مصرفی بهتری داشته باشیم؟ ویدئوهای راهنمای خرید در تیک‌تاک روزبه‌روز بیشتر می‌شوند؛ اینفلوئنسرهای جویای نامی که محصولاتی مانند لوازم آرایشی، لوازم آشپزی یا لباس ورزشی تبلیغ می‌کنند مثل مجری‌های تلویزیون با شور و انرژی تمام از مزایای این محصولات می‌گویند.
اصالت سلیقه
اوضاع از زمان کرونا به بعد بدتر هم شد. اینکه خیلی‌ها به فکر می‌افتادند مثلاً در دوران دورکاری یا قرنطینه و در امان ماندن از شر کووید، چه فیلمی را ببینند و سرگرمیشان چه باشد؟ در همان زمان، شبکه‌های اجتماعی وارد مرحله‌ای چندرسانه‌ای‌تر شدند، با پادکست‌های صوتی و ویدئوهای تیک‌تاک که صداها و چهره‌ها را برجسته می‌کردند و نسل جدیدی از فالوورها یا دنبال‌کنندگان شخصیت‌ها را می‌ساختند. وقتی زندگی کسی را به‌طور آنلاین با کنجکاوی دنبال کنید، شاید دلتان بخواهد بدانید آن فرد چه چیزی برای صبحانه توصیه می‌کند یا شب در رختخواب چه چیزی می‌پوشد. امروز اوضاع بغرنج‌ترهم شده چون می‌بینیم محتوای پست‌های خودکار شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش شبیه هم شده‌اند و گاهی اوقات هوش مصنوعی پشت این پست‌هاست.
دغدغه «کایل چایکا» در مقاله‌اش بحث «سلیقه» است. او می‌پرسد در وضعیتی که بالاتر به آن اشاره کردیم و در دنیایی که هر توصیه، شبیه توصیه قبلی است و تنوع از بین رفته، آیا می‌شود راهی برای بازپس‌گیری «اصالت سلیقه» و ایجاد تنوع پیدا کرد؟ کلمه «سلیقه» به‌تازگی و در دنیای توصیه‌های برخط که همه‌جا هستند، مطرح شده است. «سلیقه» انگار نشان‌دهنده دانش عمیق‌تری است درباره اینکه چرا یا چگونه چیزی خوب است؟
به قول یک کارآفرین معروف به نام «آنو آتلوروِ» سلیقه در دوران هوش مصنوعیِ مولد به کالای اصلی تبدیل شده است، دورانی که ممکن است هوش مصنوعی دانش یا مهارت انسانی را از دور خارج کند. با توجه به اینکه اینترنت گزینه‌های زیادی در اختیار ما قرار می‌دهد، انتخاب اینکه به چه چیزی توجه و یا چه چیزی مصرف کنیم یا حتی چه چیزی بسازیم مهم‌ترین موضوع است. بنابراین امروزه شما با به‌اشتراک‌گذاشتن سلیقه خود در فضای برخط، می‌توانید سرمایه فرهنگی بدست آورید.
شما هم توصیه کنید
امروزه بسیاری از کاربران اینترنت در راستای احیای سلیقه و احترام به اصالت آن دارند برای ارائه بهترین، معتبرترین یا تحریک‌آمیزترین توصیه‌ها با هم رقابت می‌کنند. پشت توصیه‌های این کاربران، انگیزه‌های تجاری وجود ندارد بنابراین شما با توصیه‌هایی به ظاهر ساده درباره امور پیش‌افتاده زندگی مواجه می‌شوید که به جای پیشنهاد جایی برای یک سفر مثلاً « لم دادن زیر آفتابی که از پنجره می‌تابد» را پیشنهاد می‌دهد یا توصیه می‌کند آخر هفته بروید به پدربزرگ و مادربزرگتان سر بزنید. توصیه‌هایی که شما نشانی از توصیه‌های برخط و تبلیغاتی در آن پیدا نمی‌کنید.
در این توصیه بیش از هرچیز اصالت «سلیقه» و قدرت انتخاب دیده می‌شود. خلاصه اینکه اگر می‌خواهید به جنگ جهان «توصیه‌های تکراری برخط» بروید باید به سلاح «سلیقه» مجهز باشید. برای انتخاب یا سلیقه‌تان اهمیت قائل شوید. در این صورت شما هم می‌توانید یک توصیه‌گر باشید. البته اگر در فضای مجازی و برای دنبال‌کنندگانتان توصیه‌های درستی ارائه دهید، قدرت هم به شما رو خواهد کرد چراکه توصیه شما از سلیقه واقعیتان سرچشمه می‌گیرد نه از اهداف تبلیغاتی و انگیزه‌های سودجویانه‌ای که پشت توصیه‌های تبلیغاتی هستند.»
انتهای پیام
