علت ناتوانی ترامپ برای نقض برجام چیست؟

رییس جمهوری آمریکا به رغم آنکه تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران را به کنگره واگذار کرده بود، برای بار سوم آن را مشروط امضا کرد.به زعم ترامپ این آخرین بار است که تحریم های هسته ای ایران را تعلیق می کند.  وی تعلیق دوباره تحریم های هسته ای را به اعمال تغییرات مد نظر خود در خصوص برجام مشروط و خواستار تقویت آن شده و قید کرده است که اگر تا 120 روز دیگر توافق هسته ای اصلاح نشود، از آن خارج خواهد شد.

به گزارش ایرنا تهدید به خروج آمریکا از برجام و تبلیغات منفی علیه آن یکی از شعارهایی بود که ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود بر آن تاکید می کرد به طوری که وی توافق هسته ای را بدترین توافق تاریخ آمریکا خواند.

در یکسال اخیر ترامپ با ادعاهای نقض حقوق بشر، دخالت در امور داخلی همسایگان و کشورهای منطقه، حمایت از تروریسم، تسلیحات موشکی و حتی کشاندن موضوع اعتراض های مردمی ایران به شورای امنیت، موضعی ایران ستیزانه را اتخاذ و به این بهانه تلاش کرده است با تهدید به خروج آمریکا از برجام، کشورهای اروپایی را با خود همراه و ایران را به خروج از توافق هسته ای وادار کند؛ تلاش هایی ناکام که به نظر کارشناسان علاوه بر آشکار کردن ماهیت غیر دپلماتیک تصمیم های ترامپ، به تنزل جایگاه و انزوای آمریکا می انجامد.

اگرچه ترامپ با اصرار بر مواضع ضد برجامی، آن را توافقی بد و نیازمند اصلاح معرفی می کند، اما اتحادیه اروپا به عنوان یک معاهده موفق در کارنامه خود، آن را برای صلح و ثبات در جامعه بین الملل ضروری دانسته و بر حمایت و پایبندی طرف های برجام از آن تاکید دارد به طوری که در نشست مشترک برجامی که پنج شنبه بیست و یکم دی ماه(11 ژانویه) که وزیر امور خارجه کشورمان نیز در آن حضور داشت، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیران امور خارجه کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان در بیانیه ای بر تعهد اروپا و دولت‌های خود بر اجرای برجام به‌عنوان یک دستاورد منحصر به ‌فرد دیپلماسی چندجانبه تأکید کردند.

نظر به ادعای ترامپ مبنی بر تمدید مشروط تعلیق تحریم های هسته ای ایران و نقش رییس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و همچنین حمایت و دعوت اتحادیه اروپا به پایبندی ترامپ، پژوهشگر ایرنا با «علی خرم» تحلیلگر، کارشناس روابط بین الملل و نماینده اسبق ایران در دفتر ژنو سازمان ملل متحد در خصوص این موضوع به گفت گو پرداخت.

خرم بر این دیدگاه است که خروج احتمالی آمریکا از برجام به انزوای سیاسی ترامپ و دولت او و به نوعی خودکشی سیاسی منجر می شود. ما باید مراقب باشیم که بهانه ای را که طرف آمریکایی برجام برای نقض و خروج از توافق به دنبال آن است، فراهم نکنیم.

**ترامپ از نظر حقوقی به خروج از برجام مجاز نیست

خرم با بیان اینکه ترامپ نمی تواند از نظر حقوقی برجام را نقض و از آن خارج شود به پژوهشگر ایرنا گفت: ترامپ از نظر حقوقی چاره ای نداشت جز اینکه تعلیق تحریم های هسته ای ایران را تمدید کند زیرا باید یک دلیل حقوقی داشته باشد که با استناد به آن از تمدید سرباز بزند زیرا همکاری ایران با آژانس همکاری مستمر و قابل قبولی بود و آژانس گزارش عملکرد ایران را مثبت ارائه کرده است. به همین دلیل دست ترامپ برای هرگونه اقدام کارشکنانه در این زمینه بسته شده است.

در واقع ترامپ منتظر است که ایران در مقابل خودسری های آمریکا، بازی را به هم بزند و برجام را نقض کند که او بر اساس آن بتواند اهداف خود را پیش ببرد.

در هر صورت برای آمریکا که خود مدعی حقوق بین الملل و امین منشور ملل متحد است، یک خودکشی سیاسی است اگر بخواهد خلاف آن حکم براند به همین خاطر هم در این مدت نتوانست کاری بکند. زیرا علاوه بر آنکه از نظر حقوقی مشکل حقوقی جدی برای آن وجود داشت بلکه متحدین را هم مقابل خود می دید. پس باید راه دیگری انتخاب می کرد بنابراین آن را برای 120 روز دیگر تمدید کرد تا از تحریم برخی افراد و اعمال فشار، ایران را به نقض برجام وادار کند و از دیگر سو به اروپایی ها هم بگوید که برای آخرین بار بود که تعلیق تحریم ها را تمدید می کند. وی در طول یک سال گذشته با تهدید ها و ادعاهای واهی تلاش کرده که در برجام کارشکنی کند.

در واقع تمدید یک توافقنامه یا تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران امری حقوقی است نه سیاسی اگر ترامپ از نظر حقوقی مجاز بود، همان سال گذشته و در آغاز ریاست جمهوری، تعلیق تحریم ها را تمدید نمی کرد. چنانکه در طول یک سال نتوانست اقدامی در این زمینه انجام دهد در 120 روز آینده نیز قادر به تغییر شرایط نخواهد بود.

** ضرورت تداوم دیپلماسی محتاطانه از سوی ایران

خرم با تاکید بر حرکت و دیپلماسی محتاطانه و مبتنی بر عقلانیت سیاسی جمهوری اسلامی اظهار کرد: ترامپ کاری نمی تواند بکند مگر اینکه یک اجماع جهانی علیه ایران به وجود آورد یا اینکه ایران با دست خود برجام را نقض کند.

ترامپ برای اینکه اجماع جهانی علیه ایران را شکل دهد دست به دامان آزمایش های موشکی،حمایت از یمن، اعتراضات مردمی و … خواهد شد پس ایران باید با احتیاط حرکت کند که بهانه را به آنها ندهد که بوسیله آن علیه کشورمان اقدام کنند.

مسلما اتحادیه اروپا نسبت به اینکه برجام، توافقی چند جانبه است و از نظر حقوقی به قدری مستحکم است که هیچ کدام از اعضا نمی توانند آن را برهم بزنند، آگاه است و برجام را نقض نمی کند، مگر اینکه ایران بخواهد توافق را نقض کند.

این تحلیل گر مسائل بین الملل با اشاره به مواضع ضد برجامی برخی جناح ها در داخل کشور افزود: در سه سال گذشته جناحی علیه این توافق ارزشمند در داخل ایران حرکت کردند و با ادعاهایی علیه برجام و سیاست خارجی کشور بر آن بوده اند که دولت را تحت فشار قرار دهند. اگر آنها به اشباهات خود پی ببرند، و ما در سیاست خارجی در راستای همکاری با دولت و گسترش روابط و همکاری با اتحادیه اروپا قدم برداریم، ترامپ نیز از ایجاد اجماع با اروپایی ها علیه برجام ناکام خواهد ماند.

**حمایت اتحادیه اروپا از برجام

الزام حقوقی مبنی بر پایبندی طرف های برجام به تعهدات خود، موضوعی است که خرم به آن پرداخت و گفت: اروپایی ها خود می دانند که حتی اگر کشوری همچون بریتانیا بخواهد با آمریکا همکاری کند، از نظر حقوقی به این کار مجاز نیست.علاوه بر این آنها می خواهند که صلح و امنیت بین المللی را حفظ کنند و از این رو نمی توانند مقابل توافق هسته ای بایستند و مجبور هستند با توافقی که خود بخشی از طرف به شمار می روند و آن را امضا کرده اند، همکاری و همراهی کنند.

تا زمانی که ایران همکاری و همراهی طرف های غیر آمریکایی برجام را با خود دارد ترامپ هیچ کاری نمی تواند علیه توافق انجام دهد. به این معنا که ما با روش های مسالمت آمیز و دیپلماتیک با آن با دیگر طرف های برجام سازش کنیم و بهانه ای برای نقض توافق از سوی طرف های برجام ایجاد نکنیم، در این صورت دست آمریکا نیز در نقض توافق و تداوم تحریم ها بسته خواهد بود.

**اصرار ترامپ بر خروج از برجام و خودکشی سیاسی

خرم با اشاره به پاسخ رییس جمهوری در خصوص ناآرامی های اخیر و ناکامی ترامپ در جلب موافقت شورای امنیت سازمان ملل برای صدور قطعنامه علیه ایران، عنوان کرد: در خصوص اعتراضات مردمی نیز پاسخ رییس جمهوری مبنی بر اینکه این اعتراضات طبق ماده 27 قانون اساسی، جزو قوانین ما و مجاز است، باعث شد که ترامپ نتواند در جلسه اضطراری شورای امنیت که به این منظور تشکیل شده بود، کاری از پیش ببرد، زیرا او می خواست به بهانه این اعتراضات، شورای امنیت را وادار سازد که علیه ایران و تدوم یا ایجاد تحریم های جدید در این زمینه، قطعنامه ای صادر کند، که موفق به این کار نشد.
از این رو ایران باید در خصوص رویدادهای مشابه (که ممکن است بهانه ای برای نقض توافق و فشار علیه ایران باشد) به موقع موضع گیری و عمل کند. اگر این روند به خوبی پیش برود، ترامپ نخواهد توانست در این خصوص اقدام کند و اگر هم قادر به اینکار باشد، مسلما به انزوای و خودکشی سیاسی او منجر خواهد شد.

در واقع ترامپ در خصوص ادعای خروج از برجام در تله ای سیاسی و حقوقی قرارگرفته که رهایی از آن ممکن نیست، مگر اینکه اقدامی به اشتباه از جانب کشورمان صورت گیرد که ترامپ را از تله خارج و دست او را برای ایجاد فشار بر ایران و کارشکنی بیشتر باز بگذارد. دیپلماسی عقلانی کشورمان مانعی در ایجاد چنین مساله ای خواهد بود.

انتهای پیام