راه نجات کشور از خشکسالی و بارش‌های شدید
علی سلاجقه، استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران گفت: تنها راه نجات کشور از خشکسالی بلندمدت و جلوگیری از سیل، مدیریت جامع حوضه آبخیز است.
سلاجقه در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه طی ۳۰ روز در کشور حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب بارش اتفاق افتاد، اظهار کرد: برای مثال طی ۱۵ روز ابتدایی سال در همدان حدود ۷۲ درصد میانگین بارش کشور را داشتیم و در مجموع چیزی حدود ۴۰ درصد بارش‌های اخیر را توانستیم ذخیره کنیم ولی حدود ۶۰ درصد آن را از دست دادیم.
وی با اشاره به اینکه بارش باران و سیل در استان لرستان به شهرهایی مانند پل‌دختر و معمولان آسیب‌های زیادی وارد کرد، تصریح کرد: این بارش در شهرستان کوهدشت استان لرستان حداقل خسارت را داشت. هر چند شهرهایی مانند پل‌دختر، معمولان و کوهدشت از نظر شرایط زمین‌شناسی و تپوگرافی تفاوت‌هایی دارند اما از نظر شرایط اقلیمی بارش کوهدشت مشابه با بارش پل‌دختر و معمولان بود.
سلاجقه ادامه داد: در شهرستان کوهدشت ایستگاه پخش سیلابی توسط فعالیت‌های آبخیزداری ایجاد شده بود که در ثانیه حدود ۶۰۰ متر مکعب آب به آن وارد و در نتیجه ۱۵۰ متر مکعب آب از آن خارج می‌شد. عملکرد این سیستم پخش سیلاب در حفظ و نفوذ آب سبب کاهش خسارات در کوهدشت شد. مردم کوهدشت نیز از عملکرد این سیستم پخش سیلاب راضی بودند چراکه حدود ۷۵ درصد راندمان داشت و آب را برای آن‌ها ذخیره کرد.
این استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه ما در کشور باید بتوانیم از راه‌های مختلفی آب را ذخیره کنیم، گفت: اعتقاد من بر این است که بارش‌هایی که اخیرا در کشور اتفاق افتاد دوره بازگشت حدود ۵۰ تا ۱۰۰ ساله دارند. بر اساس اعلام دستگاه‌های مربوطه سیلاب‌هایی که اتفاق افتاد دوره بازگشت ۲۰۰ تا ۵۰۰ ساله دارند بنابراین وقتی چنین اختلافی بین بارشی که می‌بارد و سیلابی که به وقوع می‌پیوندد وجود دارد به این نتیجه می‌رسیم که فعالیت‌های انسانی در تشدید سیلاب‌ها نقش اساسی دارند.
سلاجقه با بیان اینکه بخشی از آبی که در بارش‌های اخیر از دست دادیم به دریاهای شمال و جنوب کشور پیوستند و در بسیاری از نقاط تبدیل به سیل شدند، اظهار کرد: با مدیریت پیشگیری می‌توانستیم با روش‌های سازگار با طبیعت مانع وقوع سیل شویم و آب را ذخیره کنیم. در حال حاضر گفته می‌شود که سازه‌های بزرگ مانند سدها سیل را کنترل کردند درحالیکه این تفکر اشتباهی است و با بارش‌های اخیر حجم زیادی خاک و رسوبات وارد سدهای کشور شده است.
وی در ادامه گفت: در کشور گرم و خشکی مثل کشور ما وقایع حدی -حد بالا سیلاب و حد پایین خشکسالی- جزو ذات اقلیم است و هنگامیکه چنین شرایطی وجود دارد باید بتوانیم این پیک‌ها را به حد نرمال برسانیم از اینرو عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری تنها راه نجات کشور از خشکسالی‌ها و بارش‌های شدید است. چنانچه عملیات آبخیزداری در قالب مدیریت جامع حوضه آبخیز انجام شود سایر عملیات از جمله سدسازی‌های اصولی مانند قطعات یک پازل چیده می‌شوند.
این استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران در پایان با اشاره به اینکه در این صورت سدها نقش اصلی خود یعنی ذخیره آب، تولید برق آبی و پروش ماهی را به عهده می‌گیرند و دیگر در مواقع سیل سدها در شرایط اضطرار قرار نمی‌گیرند، تصریح کرد: طبیعت را باید با عملیات‌هایی همچون آبخیزداری مدیریت کرد چرا که از نظر اقتصادی بسیار به صرفه‌تر از ساخت سازه‌های بزرگ است و از طرف دیگر حجم آب استحصالی افزایش پیدا می‌کند.
انتهای پیام
